Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni w roku. Wskazany wymiar jest stały, niezależny od liczby posiadanych dzieci. Z uprawnienia do zwolnienia może skorzystać tylko jeden z rodziców (opiekunów) (art. 189¹ Kodeksu pracy). Z dniem ukończenia przez dziecko 14. roku życia prawo do dni wolnych wygasa.

W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy od 2 stycznia 2016 r. pracownicy będą mogli wykorzystać te dni wolne również w wymiarze godzinowym (art. 1 pkt 22 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw). O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia (w dniach lub godzinach) zdecyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym (art. 188 § 2 Kodeksu pracy po nowelizacji).

Jeżeli o zwolnienie od pracy w godzinach wystąpi pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, to wymiar tego zwolnienia należy ustalać proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tej osoby. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (art. 188 § 3 Kodeksu pracy).

UWAGA!

Od 2 stycznia 2016 r. pracownicy będą mogli występować do pracodawcy o udzielenie dni opieki nad dzieckiem nie tylko w dniach, ale też w wymiarze godzinowym.

Przy obliczaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z jednym wyjątkiem. Zmienne miesięczne składniki wynagrodzenia należy przyjąć w wysokości przeciętnej z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy. Natomiast składniki określone stałą stawką miesięczną uwzględnia się w tym wynagrodzeniu według ogólnych zasad, tj. w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania zwolnienia od pracy (§ 5 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy).

Wykorzystując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, należy uwzględnić § 6 rozporządzenia urlopowego. Przepis ten wskazuje, że podstawę wymiaru ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem m.in. jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, premii uznaniowych czy świadczeń rzeczowych po ich przeliczeniu na wartość pieniężną.

PRZYKŁAD

Załóżmy, że Michalina G. zatrudniona na 3/4 etatu złożyła pracodawcy wniosek o udzielenie w styczniu 2016 r. 2 godzin zwolnienia od pracy na opiekę nad dzieckiem (z 12 godzin jej przysługujących). Pracownica wynagradzana jest stałą stawką 2000 zł. Dodatkowo w styczniu 2016 r. wykonywała pracę w godzinach nadliczbowych (przez 7 godzin - przekroczenia dobowe), za które otrzymała wynagrodzenie w wysokości 276,36 zł oraz prowizję od sprzedaży w kwocie 550 zł.

Aby ustalić wynagrodzenie za 2 godziny zwolnienia, należy:

Krok 1. Stałą stawkę miesięczną wynagrodzenia uwzględnić w wysokości należnej pracownicy w miesiącu wykorzystywania tego zwolnienia, tj. 2000 zł.

Krok 2. Zsumować zmienne składniki wynagrodzenia z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy: 276,36 zł + 550 zł = 826,36 zł.

Krok 3. Ustalić liczbę godzin faktycznie przepracowanych w miesiącu zwolnienia, tj. w styczniu 2016 r.: 114 godzin (nominalny wymiar czasu pracy) + 7 godzin (godzin ponadwymiarowych) - 2 godziny (zwolnienie od pracy) = 119 godzin.

Krok 4. Zmienne składniki wynagrodzenia podzielić przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych, a następnie pomnożyć przez liczbę godzin zwolnienia od pracy: 826,36 zł : 119 godzin = 6,94 zł; 6,94 zł x 2 godziny = 13,88 zł.

Krok 5: Obliczyć wynagrodzenie za pracę za styczeń 2016 r.:

2000 zł + 276,36 zł + 550 zł + 13,88 zł = 2840,24 zł.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 188, art. 189¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

● art. 1 pkt 22 i pkt 23 ustawy z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

● § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy - Dz.U. Nr 62, poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 230, poz. 2292

● § 6, § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop - Dz.U. Nr 2, poz. 14; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1353

Przemysław Jeżek

trener z zakresu prawa pracy i rozliczania wynagrodzeń, doradca współpracujący z firmami szkoleniowymi, zdobywca tytułu "Kadrowy roku"