Od 2 stycznia 2016 r. zmienią się zasady udzielania urlopów związanych z rodzicielstwem. Poniżej przedstawiamy różnice między dotychczasowymi przepisami a nowymi regulacjami.
I. Urlop macierzyński i urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Na czym polegają zmiany w zakresie urlopów macierzyńskich i urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego od 2 stycznia 2016 r.
Uprawnienie | Przed zmianą | Po zmianie |
Przejęcie części urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego po wykorzystaniu przez matkę dziecka lub matkę adopcyjną dziecka 14 tygodni każdego z tych urlopów | Możliwość przejęcia urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tylko przez pracownika-ojca dziecka oraz pracownika-ojca adopcyjnego dziecka | Wprowadzenie możliwości przejęcia zasiłku macierzyńskiego przez ojca dziecka lub ojca adopcyjnego dziecka ubezpieczonego z innego tytułu niż stosunek pracy, możliwości przejęcia urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego po matce dziecka lub matce adopcyjnej dziecka, która korzystała z zasiłku macierzyńskiego |
Przejęcie urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w przypadku zgonu matki dziecka (matki adopcyjnej dziecka), porzucenia dziecka przez matkę (matkę adopcyjną) dziecka, uzyskania przez matkę (matkę adopcyjną) dziecka orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji | Możliwość przejęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika-ojca dziecka lub pracownika-ojca adopcyjnego po matce (matce adopcyjnej), która jest nieubezpieczona lub jest ubezpieczona ze stosunku pracy albo innego tytułu niż stosunek pracy | Rozszerzenie możliwości przejęcia urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego na pracownika-innego członka najbliższej rodziny, a także możliwości przejęcia zasiłku macierzyńskiego przez ojca (ojca adopcyjnego) dziecka ubezpieczonego z innego tytułu niż stosunek pracy oraz ubezpieczonego-innego członka najbliższej rodziny |
Dodatkowy urlop macierzyński | Przysługuje bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim | Zostanie włączony do urlopu rodzicielskiego |
Termin przejęcia części urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przez ojca dziecka (ojca adopcyjnego dziecka) w sytuacji powrotu matki (matki adopcyjnej) do pracy po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie | Brak terminu dla ojca (ojca adopcyjnego) na złożenie wniosku o urlop macierzyński i urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, nie krócej niż 7 dni dla matki (matki adopcyjnej) na rezygnację z urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przed przystąpieniem do pracy | Nie krócej niż 14 dni dla ojca (ojca adopcyjnego) przed rozpoczęciem korzystania z urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, nie krócej niż 7 dni dla matki (matki adopcyjnej) na rezygnację z urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przed przystąpieniem do pracy |
II. Urlop rodzicielski
Na czym polegają zmiany w urlopach rodzicielskich od 2 stycznia 2016 r.
Uprawnienie | Przed zmianą | Po zmianie |
1 | 2 | 3 |
Termin wykorzystania urlopu rodzicielskiego | Urlop rodzicielski musi zostać wykorzystany bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego (a jeśli jest dzielony na części - to każda kolejna część urlopu rodzicielskiego musi przypadać bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej) | 16-tygodniowa część urlopu rodzicielskiego będzie mogła zostać wykorzystana później, aż do upływu roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia. Nie musi zatem przypadać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego |
Sposób wykorzystania urlopu rodzicielskiego | Urlopu rodzicielskiego udziela pracodawca maksymalnie w 3 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni | Urlopu rodzicielskiego udziela pracodawca maksymalnie w 4 częściach. Zasadą nadal będzie, że urlopu rodzicielskiego udziela się na okres nie krótszy niż 8 tygodni, ale przewidziano od tego 2 wyjątki. Udzielenie urlopu na okres krótszy niż 8 tygodni będzie możliwe w przypadku: ● pierwszej część urlopu rodzicielskiego - wówczas skrócenie urlopu rodzicielskiego będzie dopuszczalne do 6 tygodni w sytuacji urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie (do 3 tygodni w przypadku rodziców adopcyjnych), ● pozostałej do wykorzystania części urlopu - o ile jest krótsza niż 8 tygodni |
Skrócenie urlopu rodzicielskiego | Urlop rodzicielski może zostać skrócony na wniosek pracownika złożony na 14 dni przed powrotem do pracy. Dotyczy to tylko urlopu rodzicielskiego udzielonego w pełnym wymiarze na jeden wniosek złożony przez pracownicę w ciągu 14 dni od porodu. Nie ma możliwości skrócenia urlopu rodzicielskiego udzielanego w częściach | Pracownik będzie mógł zrezygnować, tak jak dotychczas, z całości lub części urlopu rodzicielskiego w przypadku złożenia wniosku o cały urlop rodzicielski w terminie 21 dni od porodu. Ponadto pracodawca będzie mógł wyrazić zgodę, na wniosek pracownika, na zakończenie urlopu rodzicielskiego w każdym czasie |
Wydłużanie urlopu rodzicielskiego | Urlop rodzicielski może być łączony z pracą. Nie powoduje to jednak wydłużenia wymiaru tego urlopu | Wymiar urlopu rodzicielskiego będzie wydłużany proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z tego urlopu lub jego części. Okres, o który urlop rodzicielski ulegnie wydłużeniu, zostanie ustalony jako iloczyn liczby tygodni, w których pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy, i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego. Jeżeli w trakcie części, o którą wydłużono urlop rodzicielski, pracownik za- mierza świadczyć pracę na część etatu, wymiar tej części oblicza się, dzieląc długość części urlopu powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć korzystanie z tej części urlopu z wykonywaniem pracy. Wydłużony w ten sposób urlop rodzicielski nie będzie mógł trwać dłużej niż do: ● 64 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, ● 68 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie |
Wymiar urlopu rodzicielskiego | Urlop rodzicielski przysługuje w wymiarze 26 tygodni bez względu na liczbę dzieci urodzonych podczas jednego porodu | Urlop rodzicielski będzie przysługiwał w wymiarze 32 tygodni (przy jednym dziecku) lub 34 tygodni przy większej liczbie dzieci ze względu na połączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z urlopem rodzicielskim |
Termin na złożenie przez pracownika łącznego wniosku o wszystkie urlopy w pełnym wymiarze (aktualnie: o dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski; po zmianach - o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze) | Najpóźniej 14 dni po porodzie | Najpóźniej 21 dni po porodzie |
Termin na wystąpienie o urlop rodzicielski w całości lub części (aktualnie: także dodatkowy urlop macierzyński) | Najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem urlopu lub jego części | Najpóźniej 21 dni przed rozpoczęciem urlopu lub jego części |
Termin na wystąpienie o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego (obecnie: także dodatkowego urlopu macierzyńskiego) z pracą | Najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy | Najpóźniej 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy |
Termin na wystąpienie o udzielenie urlopu rodzicielskiego (obecnie: również dodatkowego urlopu macierzyńskiego) po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie lub przyjęcia dziecka jako rodzina zastępcza | Najpóźniej 14 dni od przyjęcia dziecka | Najpóźniej 21 dni od przyjęcia dziecka |
III. Urlop ojcowski
Na czym polegają zmiany w zakresie urlopu ojcowskiego od 2 stycznia 2016 r.
Uprawnienie | Przed zmianą | Po zmianie |
1 | 2 | 3 |
Termin udzielania urlopu ojcowskiego | Urlopu ojcowskiego można udzielić najpóźniej do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia lub w przypadku ojca adopcyjnego - do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka | Urlopu ojcowskiego będzie można udzielić najpóźniej do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia lub w przypadku ojca adopcyjnego - do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka |
Sposób udzielania urlopu ojcowskiego | Urlopu ojcowskiego udziela się jednorazowo w wymiarze 2 tygodni | Urlopu ojcowskiego będzie można udzielać jednorazowo lub w 2 częściach, z których każda nie może być krótsza niż 1 tydzień |
Przerwanie urlopu ojcowskiego | Urlop ojcowski nie ulega przerwaniu | Pracownik będzie mógł przerwać urlop ojcowski, gdy dziecko będzie wymagać opieki szpitalnej |
IV. Urlop wychowawczy
Na czym polegają zmiany w urlopie wychowawczym od 2 stycznia 2016 r.
Uprawnienie | Przed zmianą | Po zmianie |
Termin wykorzystania urlopu wychowawczego | Urlop wychowawczy może być wykorzystany przez rodziców najpóźniej do ukończenia przez dziecko 5. roku życia | Urlop wychowawczy będzie udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia |
Udzielanie urlopu wychowawczego w częściach | Urlop wychowawczy może być wykorzystany maksymalnie w 5 częściach. Wnioski o urlop rodzicielski nie wpływają na liczbę wniosków, jakie można składać, ubiegając się o urlop wychowawczy | Urlop wychowawczy nadal będzie można wykorzystać maksymalnie w 5 częściach. Jeśli wykorzystanie części urlopu rodzicielskiego nie będzie następowało bezpośrednio po zakończeniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego i urlopie macierzyńskim (co będzie dopuszczalne w odniesieniu do 16-tygodniowej części urlopu rodzicielskiego), to liczba wykorzystanych w ten sposób części urlopu rodzicielskiego pomniejszy liczbę części, jakie można złożyć, ubiegając się o urlop wychowawczy |
Ochrona na urlopie wychowawczym | Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego | Zakaz wypowiedzenia lub rozwiązania umowy zacznie obowiązywać dopiero na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego |
Wykorzystywanie urlopu wychowawczego jednocześnie przez oboje rodziców | Rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy. | Rodzice lub opiekunowie dziecka będą mogli jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego bez ograniczeń |
Termin na wystąpienie o całość lub część urlopu wychowawczego | Najpóźniej 2 tygodnie przed rozpoczęciem korzystania z urlopu | Najpóźniej 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu |