Monitor Księgowego 17/2015, data dodania: 25.08.2015

Jakie zmiany w podatkach lokalnych będą obowiązywać w 2016 r.

Od 1 stycznia 2016 r. podatki: rolny, leśny, od nieruchomości trzeba będzie płacić jednorazowo z początkiem roku, jeśli tylko ich kwota nie przekracza 100 zł. Ograniczony zostanie zakres, w jakim zwolnione z podatku od spadków i darowizn oraz z PCC będzie nabycie gospodarstwa rolnego. Opodatkowana PCC będzie sprzedaż rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Zmiany zostaną wprowadzone ustawą z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa nowelizacyjna). Przedstawiamy najważniejsze zmiany wprowadzone tą ustawą dotyczące przedsiębiorców.

Zmiany w podatkach lokalnych

Ustawa nowelizacyjna wprowadziła zmiany w przepisach ustaw o tzw. podatkach lokalnych. Zasadnicza część tych zmian miała na celu wyjaśnienie wątpliwości w interpretacji przepisów. Obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. zmiany wpłyną jednak w wielu przypadkach na sposób opodatkowania i wysokość podatków. Takie zmiany przedstawiamy w tabeli.

Tabela. Zmiany w podatkach i opłatach lokalnych, jakie będą obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.

Wprowadzona zmiana (przepis)

Na czym polega zmiana

Komentarz

1

2

3

Zmiana zasad opodatkowania części wspólnych nieruchomości (art. 3 ust. 5 upol)

W przypadku wyodrębnienia własności lokali obowiązek podatkowy w zakresie podatku od gruntu oraz od części budynku, stanowiących nieruchomość wspólną, będzie ciążyć na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w nieruchomości wspólnej.

Po nowelizacji właściciele wyodrębnionych lokali będą odpowiadali za zobowiązania podatkowe w zakresie określanym przez ich udział w nieruchomości wspólnej, a nie jak obecnie w zakresie określanym jako stosunek powierzchni użytkowej ich lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku.

Wyłączenie odpowiedzialności solidarnej w przypadku współwłasności w częściach ułamkowych garażu wielostanowiskowego wraz z gruntem będących odrębną własnością (art. 3 ust. 4a upol)

Obowiązek podatkowy będzie ciążył na współwłaścicielach w zakresie odpowiadającym tylko ich udziałowi w prawie własności. Zostanie wyłączona obowiązująca obecnie zasada solidarnej odpowiedzialności.

Zmiana jest korzystna dla podatników. Dotychczas, nawet jeżeli zapłacili przypadającą na nich część podatku od hali garażowej, nie zwolniało to ich z odpowiedzialności za pozostałą, niezapłaconą część. Co więcej, gmina może obecnie dochodzić zapłaty podatku za całość nieruchomości od dowolnego jej współwłaściciela (zob. wyrok WSA w Rzeszowie z 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Rz 1050/13).

Rezygnacja z poboru niewielkich kwot podatków:

od nieruchomości (art. 6 ust. 8a upol)

leśnego (art. 6 ust. 3a ustawy o podatku leśnym)

rolnego (art. 6a ust. 6a ustawy o podatku rolnym)

Niewszczynanie postępowania oraz umorzenie postępowania wszczętego, jeżeli wysokość zobowiązania podatkowego nie przekraczałaby kosztów doręczenia w najniższej wysokości w obrocie krajowym ekonomicznej przesyłki poleconej za potwierdzeniem odbioru.

Konsekwencją wprowadzenia tego przepisu będzie rezygnacja z doręczania decyzji i poboru podatku, w przypadkach gdy kwota zobowiązania jest niższa od kosztów przesyłki poleconej - koszty te wynoszą obecnie 6,10 zł (patrz Cennik Poczty Polskiej).

Rezygnacja ze stosowania kryterium "względów technicznych" w przypadku nieruchomości, których stan uniemożliwia ich wykorzystywanie do prowadzenia w nich działalności gospodarczej (art. 1a ust. 2a pkt 3 upol)

Ograniczenie stosowania obniżonej stawki podatku od nieruchomości wyłącznie w odniesieniu do budynków i budowli lub ich części, w przypadkach gdy została wydana decyzja ostateczna organu nadzoru budowlanego nakazująca rozbiórkę obiektu budowlanego lub decyzja ostateczna organu nadzoru górniczego, na podstawie której trwale wyłączono budynek, budowlę lub ich części z użytkowania. Decyzje te będą mogły dotyczyć także części budynku lub budowli.

Od 2016 r. obniżona stawka będzie stosowana tylko wtedy, gdy przedsiębiorca otrzyma decyzję organu nadzoru budowlanego w sprawie rozbiórki. Przypomnijmy, że obecnie podatnik musi wykazać, iż stan techniczny budynku jest na tyle zły, że jego remont nie jest możliwy. Decyzję w sprawie preferencyjnej stawki podejmują organy podatkowe, tj. wójt, burmistrz czy prezydent miasta. Nie jest więc konieczne posiadanie wymienionych decyzji organów nadzoru. Skutkiem zmiany będzie w wielu przypadkach wyższy podatek od budynków, które nie nadają się do prowadzenia działalności gospodarczej, a co do których nie wydano jeszcze decyzji o ich rozbiórce.

Zwolnienie od podatku od nieruchomości gruntów, budynków lub ich części zajętych wyłącznie na potrzeby prowadzenia przez stowarzyszenia działalności statutowej (art. 7 ust. 1 pkt 5 upol)

Ze zwolnienia od podatku będą mogły korzystać jedynie grunty i budynki lub ich części, które są zajęte wyłącznie na prowadzenie działalności statutowej wśród dzieci i młodzieży w zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej i sportu.

Zwolnienie to będzie obejmować budynki lub ich części oraz grunty zajęte wyłącznie na wskazane w ustawie cele. Dotychczas przepis nie był jasny i nie było wiadomo, czy może być stosowane zwolnienie, gdy nieruchomości stowarzyszenia są wykorzystywane zarówno na cele statutowe, jak i w prowadzonej przez nie działalności gospodarczej.

Wprowadzenie jednorazowej płatności podatków lokalnych

Do końca 2015 r. podatki lokalne, w tym podatek od nieruchomości, są płatne na dotychczasowych zasadach zakładających raty proporcjonalne płacone przez osoby fizyczne w terminach do: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Od początku 2016 r. zasady te zostaną zachowane tylko dla podatków w kwocie wyższej niż 100 zł. Do tej kwoty w przypadku osób prywatnych płatności trzeba będzie dokonać w terminie obecnej pierwszej raty. Korzystne jest to, że o zapłaceniu podatku trzeba będzie pamiętać raz w roku, a nie jak dotychczas - raz na kwartał. Wadą jest oczywiście konieczność jednorazowego uiszczenia całej sumy. Powyżej 100 zł płatność podatku pozostaje na dotychczasowych zasadach. W tabeli na następnej stronie przedstawiamy, w jakich terminach będą płacone w 2016 r. podatki lokalne.

Tabela. Termin płatności podatków lokalnych w 2016 r. w zależności od rodzaju podatnika i wysokości podatku

Wysokość podatku

Rodzaj podatnika

Rodzaj podatku

Termin płatności

Do 100 zł

Osoba fizyczna

Od nieruchomości

Do 15 marca

Leśny

Rolny

Osoba prawna lub jednostka organizacyjna

Od nieruchomości

Do końca stycznia

Leśny

Do 15 stycznia

Rolny

Do 15 marca

Więcej niż 100 zł

Osoba fizyczna

Od nieruchomości

Raty proporcjonalne płatne w terminach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada

Leśny

Rolny

Osoba prawna lub jednostka organizacyjna

Od nieruchomości

Do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń do 31 stycznia

Leśny

Do 15. dnia każdego miesiąca

Rolny

Raty proporcjonalne płatne w terminach: do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada

Zmiany w zwolnieniach podatkowych dla nabycia gospodarstwa rolnego - podatek od spadków i darowizn i podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Od 1 stycznia 2016 r. zwolnienie w podatku od spadków i darowizn i PCC obejmie jedynie niektóre przypadki nabycia własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami. Nabycie (a w przypadku PCC - wyłącznie sprzedaż) własności gruntów będących gospodarstwem rolnym zostanie zwolnione z tych podatków, pod warunkiem że:

● w wyniku nabycia zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz

● gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia (patrz art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz art. 9 pkt 2 ustawy o PCC).

Dla porównania obecnie zwolnienie obejmuje:

● w podatku od spadków i darowizn - nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi (z wyjątkiem m.in. budynków mieszkalnych) - pod warunkiem że stanowi ona gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia,

● w PCC - przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umów sprzedaży, dożywocia, o dział spadku - w części dotyczącej spłat lub dopłat, o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, zamiany - do wysokości wartości rynkowej nieruchomości wraz z jej częściami składowymi, pod warunkiem że nabyte grunty stanowią gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.

Do opodatkowania nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed 1 stycznia 2016 r., stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 50 ustawy nowelizacyjnej). Do gospodarstwa rolnego nabytego do końca 2015 r. stosuje się zatem stare zwolnienie. Pragnący nabyć gospodarstwa rolne, które nie będą w przyszłym roku objęte zwolnieniem, powinni się zatem pospieszyć, by uniknąć PCC lub podatku od spadku i darowizn.

Podsumowując, ustawa nowelizująca ogranicza obecne zwolnienia z obu podatków. Od 1 stycznia 2016 r. w przypadku niewielkich gospodarstw rolnych, jak również tych wielkoobszarowych, przeniesienie własności spowoduje naliczenie podatku od czynności cywilnoprawnych lub podatku od spadków i darowizn. Należy przy tym pamiętać, że np. w przypadku darowizny gospodarstwa rolnego dla małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy zastosowanie może mieć obecnie obowiązujące zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadku i darowizn. Warto jeszcze raz zaznaczyć, że zwolnienie od PCC w nowej postaci nie będzie dotyczyło żadnej innej metody przeniesienia własności majątku niż sprzedaż gruntów gospodarstwa rolnego.

Zmiany w PCC

Poza znowelizowaniem zasad zwolnienia z PCC nabycia własności nieruchomości stanowiących gospodarstwo rolne lub jego część ustawa nowelizująca wprowadziła także inne zmiany. To, z jakimi zmianami powinni się zapoznać przedsiębiorcy, wskazujemy w tabeli.

Tabela. Zmiany w PCC, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.

Od 1 stycznia 2016 r.

Objęto opodatkowaniem odpłatne częściowe zniesienie współwłasności i odpłatne wyodrębnienie własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli (art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o PCC). Opodatkowane będą także przypadki skutkujące niepełnym zniesieniem współwłasności, obejmujące przyznanie rzeczy wspólnej albo jej części na dalszą współwłasność kilku (niektórym) dotychczasowym współwłaścicielom z obowiązkiem spłaty pozostałych.

Umowa zamiany będzie podlegać także PCC, jeżeli co najmniej jedna z zamienianych rzeczy jest położona na terytorium RP lub jedno z praw majątkowych jest wykonywane na terytorium RP (art. 1 ust. 4a ustawy o PCC). Obecnie PCC nie podlegają umowy zamiany, jeżeli tylko jedna z zamienianych rzeczy znajduje się na terytorium RP lub tylko jedno z zamienianych praw majątkowych jest wykonywane na terytorium RP.

Będzie opodatkowana sprzedaż rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym (art. 2 pkt 3 ustawy o PCC).

Zostanie doprecyzowany warunek wyłączenia obowiązku zapłaty PCC, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od VAT z tytułu dokonywanej czynności (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC).

Zostanie określony moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu umowy pożyczki odnawialnej (w której ostateczna kwota pożyczki nie jest znana w chwili zawarcia umowy, zaś wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie) - art. 3 ust. 1 pkt 1a ustawy o PCC. Momentem tym będzie chwila każdorazowej wypłaty środków pieniężnych na podstawie umowy. Podstawą opodatkowania w przypadku umowy pożyczki odnawialnej będzie kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych na podstawie takiej umowy (art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o PCC).

Zostaną doprecyzowane warunki zwolnienia z PCC pożyczek udzielanych w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami najbliższymi (art. 9 pkt 10 lit. b tiret drugie ustawy o PCC). Zmiana polega na umożliwiającym dokumentowanie przekazaniu środków pieniężnych z tytułu pożyczki także na rachunek płatniczy.

Zostanie wprowadzony obowiązek przekazywania przez notariuszy, jako płatników PCC, właściwemu organowi podatkowemu:

wyłącznie w formie elektronicznej deklaracji o wysokości pobranego i wpłaconego podatku, której integralną częścią będzie informacja o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom (art. 10 ust. 3a pkt 2 ustawy o PCC),

sporządzonych w postaci papierowej albo w postaci elektronicznej informacji zawierających dane z aktów notarialnych dotyczące tych czynności, z tytułu których są płatnikami, lub odpisów tych aktów (art. 10 ust. 3a pkt 3 ustawy o PCC).

Notariusze będą ponosili odpowiedzialność za niepobrany podatek lub pobrany w wysokości niższej od należnej tylko w tych przypadkach, gdy ponoszą winę za niepobranie podatku (art. 10 ust. 3c ustawy o PCC).

Zostanie wprowadzony zwrot PCC od umowy spółki, w przypadku gdy spółka nie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców lub gdy wysokość kapitału zakładowego spółki kapitałowej została zarejestrowana w kwocie niższej, niż przewidywała umowa spółki (art. 11 ust. 1 pkt 3a ustawy o PCC). Obecnie zwrot podatku nie może być dokonany, w przypadku gdy spółka nie została zarejestrowana lub gdy kapitał zakładowy spółki kapitałowej został zarejestrowany w wysokości niższej, niż przewidywała umowa spółki. Nowelizacja rozszerza katalog przesłanek dla dokonania zwrotu PCC o te przypadki.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 4, 5, 9, 23, 26 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r., poz. 1045

Sławomir Biliński

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK