Uchylenie opisywanych przepisów to dobra wiadomość dla podatników. Ustalanie wymaganych korekt kosztów w związku z nieterminowymi płatnościami oznaczało bowiem długą i żmudną weryfikację poszczególnych transakcji.

Od 1 stycznia 2016 r. nie trzeba korygować kosztów

Uchylenie przepisów o korekcie kosztów od 1 stycznia 2016 r. oznacza, że podatnicy nie muszą już od tej daty stosować uchylonych przepisów. Dotyczy to także tych kosztów 2015 r., w przypadku których obowiązek korekty powstanie dopiero w 2016 r.

PRZYKŁAD

Spółka otrzymała fakturę w połowie grudnia 2015 r. Termin płatności tej faktury to 30 dni i wypada już po 1 stycznia 2016 r. Spółka nie będzie miała obowiązku korekty kosztów, nawet gdy za fakturę w tym terminie nie zapłaci. Nie ma znaczenia, że spółka fakturę otrzymała w 2015 r., kiedy obowiązywały jeszcze przepisy o zatorach płatniczych.

Korekta zwiększająca koszty - po zapłacie zobowiązania

Przepisy (art. 24d updof i art. 15b updop) nakazujące korygowanie kosztów w przypadku transakcji, za które zapłata dokonywana jest z opóźnieniem, będą jeszcze obowiązywały do końca 2015 r. Po uchyleniu tych przepisów podatnicy, którzy dokonali korekty kosztów, ale zapłacili zobowiązanie po 31 grudnia 2015 r., nie mogliby dokonać ponownej korekty (zwiększającej koszty podatkowe). Dlatego niezbędne były przepisy przejściowe regulujące sytuację tych podatników, którzy dokonali wymaganych obecnie korekt kosztów do końca 2015 r., ale zapłacili swoje zobowiązania po tej dacie. Tacy podatnicy niezapłacone należności będą mogli ponownie uznać za koszt podatkowy po ich uregulowaniu także wówczas, gdy uregulują należność po 31 grudnia 2015 r. (art. 5 ustawy nowelizującej). Z art. 5 ustawy nowelizującej wynika, że zwiększenie kosztów będzie możliwe w tym miesiącu, w którym zaległe zobowiązania zostaną zapłacone. Tym samym koszty podatkowe będzie można zwiększyć najwcześniej za miesiąc uregulowania zaległego zobowiązania.

PRZYKŁAD

W październiku 2015 r. spółka dokonała korekty kosztów z powodu niezapłacenia zobowiązania zgodnie z art. 15b updop (14-dniowy termin płatności wypadał we wrześniu). Korekta kosztów została wpisana do ksiąg w październiku 2015 r. Spółka zdobędzie środki na zapłatę należności dopiero w lutym 2016 r. Dopiero w lutym 2016 r., jeżeli zapłaci zobowiązanie, będzie mogła zwiększyć swoje koszty podatkowe. Tym samym niezapłacone zobowiązanie nie będzie kosztem podatkowym 2015 r., ale będzie mogło zwiększyć koszty podatkowe 2016 r.

Brak przepisów dotyczących zwiększenia przychodów

Przypomnijmy, że obecnie podatnicy, którzy nie zapłacili swego zobowiązania i w danym miesiącu nie ponieśli kosztów podatkowych lub były one niższe od kwoty, o którą podatnik powinien je zmniejszyć, mają obowiązek odpowiedniego zwiększenia swych przychodów (art. 15b ust. 5 updop i art. 24d ust. 5 updof). Niestety, przepisy ustaw o podatku dochodowym nie przewidują, co zrobić, gdy tacy podatnicy spłacą już swoje zobowiązanie. Nie ma bowiem w przepisach o korekcie kosztów zapisu pozwalającego im na zmniejszenie przychodu po spłaceniu zobowiązania. Nie ma też przepisu zezwalającego temu podatnikowi na korektę zwiększającą koszty - po zapłacie zobowiązania.

Można tylko w praktyce przyjąć, że podatnik, który w związku z obowiązkiem korekty zwiększył swoje przychody - po spłacie zobowiązania - może zwiększyć swoje koszty podatkowe (podobnie jak podatnik, który pierwotnie te koszty zmniejszył).

Opisany problem pojawia się także w przypadku spłaty zobowiązań po 31 grudnia 2015 r. W przepisach przejściowych ustawa nowelizująca reguluje bowiem także sytuację podatników, którzy zamiast korekty zmniejszającej koszty mieli obowiązek zwiększenia przychodów. Zgodnie z art. 5 ustawy nowelizującej mogą oni stosować dotychczas obowiązujące przepisy, ale tylko w zakresie zwiększenia kosztów podatkowych. Zdaniem redakcji oznacza to, że podatnik, który przed 1 stycznia 2016 r. dokonał zwiększenia przychodów ze względu na przepisy o zatorach płatniczych - po dokonaniu zapłaty może zwiększyć koszty podatkowe w miesiącu, w którym dokonał zapłaty. Mimo pewnej luki w przepisach bez wątpienia taka była bowiem intencja ustawodawcy, który uchwalił przepis przejściowy. Ze względu na brzmienie przepisów o zatorach płatniczych obowiązujących do końca 2015 r. oraz treść art. 5 ustawy nowelizującej należy przyjąć, że jest to jedyny możliwy sposób dokonania "powrotnej" korekty. Nawet gdy podatnik ze względu na przepisy o zatorach płatniczych zwiększył swoje przychody, to - po dokonaniu zapłaty - powinien zwiększyć koszty, a nie np. zmniejszyć przychody.

Nawet w przypadku sporu z fiskusem w kwestii prawa do korekty lub sposobu jej przeprowadzenia podatnik może liczyć na korzystne dla siebie rozstrzygnięcie przed sądem administracyjnym. Należy bowiem pamiętać, że od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje zasada, iż:

Niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika (wprowadzony ustawą nowelizującą art. 2a Ordynacji podatkowej).

Zdaniem redakcji na podstawie powołanego przepisu przedstawiona tu wątpliwość co do prawa i sposobu dokonania "powrotnej" korekty powinna być rozstrzygnięta na korzyść podatników.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1, 2, 3 i 5 ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r., poz. 1197

Sławomir Biliński

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"