PROBLEM

RADA

Od wypłacanej zaliczki na poczet dywidendy na rzecz wspólników będących osobami fizycznymi spółka jest zobowiązana pobrać zryczałtowany podatek dochodowy. Zaliczka w księgach rachunkowych podlega ewidencji jako obciążenie konta "Rozliczenie wyniku finansowego". W bilansie będzie ona wykazana w poz. A.IX. pasywów, tj. jako "Odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)". Nie należy jej wykazywać w bilansie w poz. B.II.2c jako "Inne należności krótkoterminowe".

UZASADNIENIE

Zaliczka na poczet dywidendy, wypłacana na rzecz krajowej osoby fizycznej, stanowi dla tej osoby przychód z kapitałów pieniężnych, tak samo jak wypłata dywidendy (por. art. 17 ust. 1 pkt 4 updof). Od przychodu tego spółka wypłacająca dywidendę jest zobowiązana (zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt. 4 updof) pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19%. Należy zwrócić uwagę na to, że obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku przy wypłacie zaliczek na poczet oczekiwanej dywidendy jest niezależny od spełnienia warunków wypłaty takich zaliczek wskazanych w Kodeksie spółek handlowych. Innymi słowy, podatek zryczałtowany należy pobrać, nawet gdy wypłata zaliczki nastąpiła z naruszeniem przepisów k.s.h. Kwotę podatku zryczałtowanego spółka (jako płatnik) ma obowiązek przekazać w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek (zgodnie z art. 42 ust. 1 updof). Kwotę tę przekazuje się na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby spółki, a gdy spółka nie posiada siedziby - według miejsca prowadzenia działalności.

Ewidencja w księgach rachunkowych zaliczkowej wypłaty dywidendy

Ustawa o rachunkowości w art. 53 ust. 5 wskazuje, że:

(...) odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego, w tym także wypłaty z zysku, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów (od redakcji: w tym przypadku na podstawie Kodeksu spółek handlowych) uznaje się za podział wyniku finansowego netto jednostek w ciągu roku obrotowego.

Tym samym zaliczkowa wypłata dywidendy w 2014 r. powinna być traktowana i ewidencjonowana analogicznie jak podział wyniku finansowego, tj.:

Wn konto 820 "Rozliczenie wyniku finansowego",

Ma konto 240 "Pozostałe rozrachunki"; w analityce: "Rozrachunki z udziałowcami/wspólnikami".

Zaliczkowa wypłata dywidendy w bilansie

Ustawa o rachunkowości (art. 46 ust. 3) wskazuje, że:

(...) jeżeli w myśl odrębnych przepisów (od redakcji: w tym przypadku na podstawie Kodeksu spółek handlowych) w ciągu roku dokonywane są odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego, to należy je wykazywać ze znakiem ujemnym w odrębnej pozycji pasywów "Kapitał (fundusz) własny" w pozycji "Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)".

Dokładnie z takim przypadkiem mamy do czynienia, wypłacając zaliczkowo dywidendy. Należy zatem kwotę zaliczki (w kwocie brutto, tj. bez pomniejszenia o zryczałtowany podatek dochodowy) wykazać w poz. A.IX. pasywów, tj. jako "Odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)". Innymi słowy, wykazana w bilansie kwota wypłaconych zaliczek zmniejsza wartość kapitałów własnych. Wskazane przez Czytelnika rozwiązanie, tj. wykazywanie zaliczki jako "Inne należności krótkoterminowe" (w poz. B.II.2c aktywów) było rozwiązaniem stosowanym stosunkowo dawno, gdyż do 2009 r. Obecnie rozwiązanie to jest uznawane za nieprawidłowe w związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2009 r. zacytowanego art. 52 ust. 5 uor.

PRZYKŁAD

W listopadzie 2014 r. spółka z o.o. podjęła uchwałę o dokonaniu na rzecz udziałowców (osoby fizyczne) wypłat w wysokości 50 000 zł brutto na poczet dywidendy przewidywanej za rok 2014. W grudniu dokonano fizycznej wypłaty zaliczek na dywidendy, pomniejszonych o 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Załóżmy dodatkowo, że jednostka za 2014 r. osiągnęła zysk netto w wysokości 120 000 zł, który przeznaczono w całości na wypłatę dywidendy dla wspólników.

Ewidencja w księgach rachunkowych roku 2014

1. PK - zaewidencjonowanie zaliczki na poczet dywidendy (w dacie podjęcia uchwały)

Wn konto 820 "Rozliczenie wyniku finansowego" 50 000 zł

Ma konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 50 000 zł

2. WB - pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego od zaliczki wypłaconej wspólnikom w grudniu 2014 r. (50 000 zł x 19% = 9500 zł)

Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 9 500 zł

Ma konto 220 "Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych" 9 500 zł

3. WB - zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego do urzędu skarbowego

Wn konto 220 "Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych" 9 500 zł

Ma konto 131 "Bieżący rachunek bankowy" 9 500 zł

4. WB - wypłata zaliczki wspólnikom (50 000 zł - 9500 zł = 40 500 zł)

Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 40 500 zł

Ma konto 131 "Bieżący rachunek bankowy" 40 500 zł

Ewidencja w księgach rachunkowych roku 2015

1. PK - Przeksięgowanie zatwierdzonego za 2014 r. zysku netto do podziału (w dacie uchwały o podziale zysku)

Wn konto 860 "Wynik finansowy" 120 000 zł

Ma konto 820 "Rozliczenie wyniku finansowego" 120 000 zł

2. PK - zaewidencjonowanie należnej dywidendy pomniejszonej o wypłaconą zaliczkę (120 000 zł - 50 000 zł)

Wn konto 820 "Rozliczenie wyniku finansowego" 70 000 zł

Ma konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 70 000 zł

3. PK - pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego od dywidendy (70 000 zł x 19%)

Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 13 300 zł

Ma konto 220 "Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych" 13 300 zł

4. WB - zapłata zryczałtowanego podatku dochodowego do urzędu skarbowego

Wn konto 220 "Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych" 13 300 zł

Ma konto 131 "Bieżący rachunek bankowy" 13 300 zł

5. WB - wypłata wspólnikom dywidendy pomniejszonej o podatek (70 000 zł - 13 300 zł = 56 700 zł)

Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki ze wspólnikami" 56 700 zł

Ma konto 131 "Bieżący rachunek bankowy" 56 700 zł

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 46 ust. 3, art. 53 ust. 5 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1100

● art. 194 i 195 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1030; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 265

● art. 17 ust. 1, art. 30a ust. 1 pkt 4, art. 42 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Irena Pazio

główna księgowa, praktyk, posiada certyfikat Ministra Finansów uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych