W 2015 r. wszedł w życie pakiet zmian w przepisach, którego celem jest poprawa warunków wykonywania działalności gospodarczej (tzw. czwarta deregulacja). Deregulacja ma przynieść przedsiębiorcom oszczędności (w szczególności przedsiębiorcom małym i średnim) ze względu na wprowadzane uproszczenia procedur administracyjnych i likwidację niektórych obowiązków informacyjnych. Dzięki nowelizacji skróci się czas trwania kontroli granicznych w portach morskich do 24 godzin oraz wydłuży termin na rozliczenie VAT w imporcie przez upoważnionych przedsiębiorców (AEO), ważność zachowają orzeczenia lekarskie potwierdzające zdolność do pracy (mimo zmiany pracodawcy), a przychody pracowników dowożonych przez pracodawców do pracy zostaną zwolnione z podatku dochodowego. Przedsiębiorcy będą też mogli uzyskać wiążące informacje akcyzowe w zakresie klasyfikacji taryfowej oraz rodzaju wyrobu akcyzowego oraz ustalać przychód z tytułu zaliczek rejestrowanych w kasie rejestrującej na potrzeby podatku dochodowego w tym samym momencie co obrót ustalany dla celów VAT. W raporcie prezentujemy przegląd ułatwień wprowadzanych w 2015 r. czwartą ustawą deregulacyjną (tj. ustawą z 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej - Dz.U. z 2014 r., poz. 1662).

Ryczałtowy przychód za korzystanie ze służbowego samochodu w celach prywatnych

Od 1 stycznia 2015 r. pracodawcy, którzy udostępniają pracownikowi służbowy samochód w celach prywatnych, ustalą tym pracownikom ryczałtowy przychód z tego tytułu. Do końca 2014 r. sposób ustalania wysokości przychodu pracownika w tym przypadku budził wiele wątpliwości. Określenie w sposób ryczałtowy wynagrodzenia pracownika korzystającego ze służbowego samochodu do celów prywatnych powinno uprościć rozliczenia i wyeliminować istniejące dotychczas ryzyko sporu z organami podatkowymi.

Od 1 stycznia 2015 r. wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

1) 250 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm³,

2) 400 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm³.

W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia powinna być ustalana za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 ww. kwot.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 12 ust. 2-2c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863

Zwolnienie z pdof dowozu pracownika do pracy organizowanego przez pracodawcę

Od 1 stycznia 2015 r. zwolniono z pdof wartość świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu do pracy autobusem. Kwestia opodatkowywania przychodu, jaki osiągają pracownicy z tytułu korzystania z bezpłatnego dowozu do pracy, który organizuje dla nich pracodawca, od lat wywoływała spory podatników z organami podatkowymi. Również sądy administracyjne różnie orzekały w takich sprawach.

Niekorzystnie dla pracowników w tej kwestii wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. K 7/13. Stwierdził w nim, że zapewnienie dojazdów do pracy przez pracodawcę jest korzyścią podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Pracownik zaoszczędza bowiem wydatek w postaci np. zakupu biletu miesięcznego albo kosztów dojazdu własnym samochodem. W związku z tym ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zwolnienia z pdof dla tego rodzaju świadczeń. Dla pracowników jest to korzystne rozwiązanie ze względów ekonomicznych, a dla pracodawców zobowiązanych do rozliczenia przychodów takich pracowników jest to rozwiązanie ułatwiające rozliczenia podatkowe.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 21 ust. 1 pkt 14a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863

Zwolnienie z pdof bezpłatnej pomocy prawnej udzielonej osobie niezamożnej

Od 1 stycznia 2015 r. zwolniono z pdof wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu pomocy prawnej udzielonej osobie uprawnionej i pobierającej świadczenie z pomocy społecznej lub zasiłek rodzinny, przyznane w formie decyzji administracyjnej na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych. Osoba, której udzielono pomocy prawnej zwolnionej z pdof, jest obowiązana złożyć świadczeniodawcy pisemne oświadczenie o uprawnieniu i pobieraniu świadczenia z pomocy społecznej lub zasiłku rodzinnego, na zasadach określonych odpowiednio w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o świadczeniach rodzinnych, podając imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL oraz numer decyzji, na podstawie której osoba ta pobiera świadczenie z pomocy społecznej lub zasiłek rodzinny.

Wprowadzenie tego zwolnienia pozostaje bez wpływu na możliwość korzystania przez osoby fizyczne ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 68a updof, w związku z otrzymaniem bezpłatnej pomocy prawnej od świadczeniodawcy, który dokonuje tego świadczenia w związku z jego promocją lub reklamą. Wówczas wolna od podatku jest wartość pomocy prawnej, która jednorazowo nie przekracza kwoty 200 zł, z zastrzeżeniem, że świadczenie nie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Dzięki wprowadzeniu nowego zwolnienia przedsiębiorcy udzielający pomocy prawnej osobom niezamożnym (na warunkach określonych w nowo dodanym zwolnieniu) nie będą musieli wystawiać PIT-8C osobom otrzymującym pomoc.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 21 ust. 1 pkt 117a i ust. 34 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863

Uproszczenie ewidencji przychodów rejestrowanych w kasie fiskalnej

Przedsiębiorcy ewidencjonujący obrót za pomocą kas fiskalnych mają obowiązek ewidencjonować w kasie zaliczki pobrane na poczet wykonania usługi czy sprzedaży towaru. Zaliczka ta nie stanowi przychodu w podatku dochodowym, jeżeli dotyczy kolejnych okresów sprawozdawczych. Przez to podatnik musi odrębnie rozliczać obrót kasowy dla celów VAT i podatku dochodowego, co wymaga prowadzenia odrębnej ewidencji przyjętych zaliczek, o które należy pomniejszać obrót kasowy.

Od 1 stycznia 2015 r. wprowadzono rozwiązanie, na podstawie którego podatnik może ustalać przychód z tytułu zaliczek w tym samym momencie co obrót w VAT (tzn. w momencie dokonania wpłaty zaliczki). Aby wybrać ten uproszczony sposób ustalania przychodu z tytułu zaliczek, podatnik powinien złożyć zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 20 stycznia 2015 r. Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotów za pośrednictwem kasy rejestrującej w trakcie 2015 r., zawiadomienie to muszą złożyć w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli ewidencjonowanie obrotów za pośrednictwem kasy rejestrującej. Ustawodawca wprowadził zasadę, że złożone zawiadomienie dotyczy również lat następnych, chyba że podatnik w terminie do 20 stycznia roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym korzystał z tej formy rozliczenia, zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tej formy rozliczenia.

W przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki niebędącej osobą prawną obowiązek zawiadomienia o wprowadzeniu lub rezygnacji z tej formy rozliczenia dotyczy wszystkich wspólników.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 14 ust. 1j-1l ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863

● art. 12 ust. 3g-3i ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 851; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie towarów

Jedną ze zmian wprowadzanych w ramach tzw. pakietu portowego jest wydłużenie terminu na rozliczenie VAT w imporcie przez tzw. upoważnionych przedsiębiorców (AEO).

Przypomnijmy, że podatnik, który dokonuje importu towarów, ma co do zasady obowiązek wpłacenia kwoty VAT należnego z tego tytułu w terminie 10 dni, licząc od dnia powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych (art. 33 ust. 4 ustawy o VAT). Termin ten jest zbieżny z terminem płatności należności celnych. Zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2014 r. później - bo w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu - mogli rozliczyć podatek należny tylko podatnicy korzystający z procedury uproszczonej, o której mowa w art. 76 ust. 1 lit. b lub c Wspólnotowego Kodeksu Celnego (zgodnie z art. 33a ustawy o VAT). Od 1 stycznia 2015 r. takie same prawa uzyskała szczególna grupa przedsiębiorców, spełniających wysokie standardy dotyczące wypłacalności finansowej, prowadzenia ewidencji handlowych, bezpieczeństwa towarów, ewidencji i systemów informatycznych - tzw. upoważniony podmiot gospodarczy AEO - art. 33a ust. 12 ustawy o VAT.

AEO nie miały dotychczas uprawnień podatkowych takich jak podatnicy korzystający z procedury uproszczonej, mimo że trudniej jest uzyskać status AEO. Były natomiast uprawnione do realizacji pewnego katalogu korzyści określonych w przepisach prawa unijnego oraz ułatwień w zakresie obsługi wprowadzonych przez Służbę Celną. Od 1 stycznia 2015 r. podatnik VAT posiadający status AEO ma prawo do rozliczania kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów, pod warunkiem że:

● działa we własnym imieniu i na własną rzecz lub

● w jego imieniu i na jego rzecz zgłoszenie celne składa przedstawiciel bezpośredni (w rozumieniu przepisów celnych).

Do podatnika AEO, który zamierza skorzystać z możliwości rozliczania VAT od importu w deklaracji, mają odpowiednie zastosowanie przepisy określone w art. 33a ust. 2-4, 6, 7 oraz 9-11 ustawy o VAT. Z przepisów tych wynika, że podatnik ma obowiązek pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu celnego oraz naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze rozliczania podatku od importu w deklaracji VAT (lub rezygnacji z takiego sposobu rozliczania). Zawiadomienie takie należy złożyć przed początkiem okresu rozliczeniowego, w którym podatnik zamierza rozliczać VAT od importu w deklaracji (lub w którym rezygnuje z tego sposobu rozliczenia) - por. art. 33a ust. 4 ustawy o VAT. Podatnik jest też zobowiązany do przedstawienia zaświadczeń (lub oświadczeń) o braku zaległości podatkowych i składkowych (przekraczających odrębnie z każdego tytułu 3% kwoty należnych składek lub podatków) - art. 33a ust. 2 ustawy o VAT. Jest też zobowiązany do przedstawienia organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie w deklaracji podatku należnego od importu towarów w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 33 i 33a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Zmniejszenie kosztów rozpoczęcia działalności

Podatnicy VAT są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne VAT-R (art. 96 ust. 1 ustawy o VAT). Do końca 2014 r. czynności tej towarzyszyła konieczność obligatoryjnego wydania potwierdzenia rejestracji, za które podatnik rejestrujący swoją działalność musiał zapłacić 170 zł (art. 96 ust. 4 ustawy o VAT). Od 1 stycznia 2015 r. podatnicy, którzy rejestrują się do celów VAT, nie muszą już ponosić kosztów związanych z wydaniem dokumentu potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego do celów VAT. Wydanie tego dokumentu nie jest już obowiązkowe, lecz fakultatywne. Tym samym tylko podatnik, który zgłosi chęć uzyskania potwierdzenia rejestracji (złoży wniosek w tej sprawie), będzie zobowiązany do poniesienia kosztów tej operacji (opłaty skarbowej w wysokości 170 zł). Podatnik, który nie wystąpi z takim żądaniem, poniesie mniejsze koszty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 96 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Zmniejszenie obowiązków płatników w zakresie ZUS

Od 1 stycznia 2015 r. płatnicy składek zostali zwolnieni z obowiązku corocznego sprawdzania prawidłowości imiennych raportów miesięcznych przekazanych do ZUS za rok poprzedni. Płatnicy musieli przeprowadzać taką kontrolę co roku w terminie do 30 kwietnia roku następnego (uchylono art. 41 ust. 7 ustawy o sus). Poczynając od 2015 r., płatnicy nie muszą już przeprowadzać tej kontroli. Nie zwalnia ich to z obowiązku korekty niepoprawnych dokumentów złożonych w ZUS. Nadal w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości mają obowiązek przekazania do ZUS korekty dokumentów zgłoszeniowych lub rozliczeniowych. Jeżeli stwierdzenie nieprawidłowości nastąpi:

● w wyniku kontroli ZUS - płatnik na złożenie dokumentów korygujących ma 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli,

● w wyniku wydanej przez ZUS decyzji - płatnik na złożenie dokumentów korygujących ma 7 dni od dnia jej uprawomocnienia,

● we własnym zakresie - płatnik na złożenie dokumentów korygujących ma 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości.

W 2015 r. płatnicy zostali też zwolnieni z obowiązku przekazywania informacji rocznej ubezpieczonym, którzy podlegali wyłącznie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Płatnik ma obowiązek wystawienia dla tych ubezpieczonych tylko informacji miesięcznej na pisemny wniosek ubezpieczonego. Ubezpieczony może wystąpić z takim żądaniem nie częściej niż raz na miesiąc - za miesiąc poprzedni.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 41 ust. 7 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1831

Wprowadzenie "wiążącej informacji akcyzowej"

Przedsiębiorcy zyskali możliwość otrzymania tzw. wiążącej informacji akcyzowej. Jest to decyzja wydawana przez Dyrektora Izby Celnej we Wrocławiu zawierająca informacje nt. klasyfikacji taryfowej oraz rodzaju wyrobu akcyzowego. Dzięki informacjom zawartym w WIA podatnik nie tylko zyskuje pewność co do prawidłowości dokonywanych rozliczeń podatkowych w zakresie podatku akcyzowego. WIA obowiązuje (wiąże) również organy podatkowe w zakresie zawartych w niej informacji.

Wiążąca informacja akcyzowa jest wydawana na wniosek podatnika (art. 7e ustawy o podatku akcyzowym). Wniosek może obejmować tylko jeden wyrób akcyzowy lub jeden samochód osobowy. Przez określenie, że wniosek obejmuje tylko jeden samochód osobowy, należy rozumieć nie jeden indywidualnie oznaczony pojazd, ale pojazd opisany w taki sposób, który umożliwi jego klasyfikację zgodnie z Nomenklaturą Scaloną. W konsekwencji WIA ma zastosowanie do wszystkich pojazdów, zgodnych z opisem zawartym w decyzji, w stosunku do podmiotu, do którego decyzja jest skierowana (art. 7e ustawy o podatku akcyzowym). WIA wiąże organy podatkowe:

● wobec podmiotu, na rzecz którego została wydana,

● w odniesieniu do wyrobów akcyzowych albo samochodów osobowych, wobec których czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą zostały dokonane po dniu, w którym została wydana

- art. 7d ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym.

Wniosek o wydanie WIA podatnicy będą składać na druku urzędowym ustalonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu (WIA-WN). Do wniosku o wydanie WIA należy załączyć dokumenty odnoszące się do wyrobów akcyzowych albo samochodów osobowych, w szczególności próbki, fotografie, plany, schematy, katalogi, atesty, instrukcje, informacje od producenta, lub inne dostępne dokumenty umożliwiające organowi podatkowemu dokonanie właściwej klasyfikacji wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego lub określenie rodzaju wyrobu akcyzowego.

Jeżeli wniosek nie spełni wymogów - zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia. Na postanowienie w tej sprawie przysługuje zażalenie.

Do prowadzenia spraw w zakresie wiążącej informacji akcyzowej został wyznaczony Dyrektor Izby Celnej we Wrocławiu. Natomiast Dyrektor Izby Celnej w Warszawie jest organem odwoławczym od decyzji i postanowień wydanych przez Dyrektora Izby Celnej we Wrocławiu w sprawach WIA. Organ podatkowy powinien wydać WIA bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o wydanie WIA.

WIA-WN, czyli wniosek o wydanie wiążącej informacji akcyzowej (WIA) jest dostępny na www.inforfk.pl. Sprawdź wyjątkowe oferty dostępu do serwisu

W ustawie o podatku akcyzowym określono również tryb pobierania opłat za badania lub analizy, gdy rozpatrzenie wniosku o wydanie WIA wymaga przeprowadzenia tych badań lub analiz, a także wskazano podmioty uprawnione do ich wykonywania.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 7d-7k ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 752; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1877

● § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2014 r. w sprawie wyznaczenia dyrektorów izb celnych właściwych do prowadzenia spraw w zakresie wiążącej informacji akcyzowej - Dz.U. z 2014 r., poz. 1880

● § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji akcyzowej - Dz.U. z 2014 r., poz. 1867

Zniesienie obowiązku powiadamiania o formie prowadzonej ewidencji

Od 1 stycznia 2015 r. podatnicy podatku akcyzowego nie muszą już informować naczelnika urzędu celnego o formie prowadzonej przez nich ewidencji (pisemnej czy elektronicznej) w przypadkach wymienionych w art. 32 ust. 7, art. 41 ust. 11, art. 53 ust. 6, art. 59 ust. 4, art. 62c ust. 3, art. 78 ust. 5, art. 80 ust. 3, art. 91 ust. 5, art. 118 ust. 7, art. 131 ust. 2 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Celem zmiany jest odformalizowanie działań podatników akcyzy i zniesienie ewentualnych konsekwencji, które spotykały podatników w przypadku braku dokonania takiego powiadomienia.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 32 ust. 7, art. 41 ust. 11, art. 53 ust. 6, art. 59 ust. 4, art. 62c ust. 3, art. 78 ust. 5, art. 80 ust. 3, art. 91 ust. 5, art. 118 ust. 7, art. 131 ust. 2 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 752; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., 1877

Ułatwienia w zakresie obrotu olejami opałowymi

Od 1 stycznia 2015 r. oświadczenia o przeznaczeniu paliw opałowych mogą być zawarte w umowie między sprzedawcą a nabywcą, niezależnie od statusu nabywcy (art. 89 ust. 8a ustawy o podatku akcyzowym). Dotychczas taka możliwość występowała tylko w przypadku niektórych nabywców, takich jak organy administracji publicznej, jednostki sił zbrojnych czy publiczne szkoły. Obecnie rozwiązanie to można stosować w każdej okresowej umowie sprzedaży wobec wszystkich podmiotów.

Celem tej zmiany jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych związanych z obrotem olejami opałowymi przez umożliwienie wszystkim podmiotom zastępowania dotychczasowych oświadczeń o przeznaczeniu oleju opałowego na cele opałowe oświadczeniami składanymi w okresowej umowie zawartej między sprzedawcą a nabywcą, że nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych lub będą sprzedane z przeznaczeniem do celów opałowych, uprawniających do stosowania preferencyjnych stawek akcyzy określonych w ustawie.

Niezależnie od oświadczenia złożonego w okresowej umowie, każdorazowa sprzedaż oleju opałowego musi być udokumentowana fakturą.

Zmniejszono też liczbę danych wymaganych w miesięcznym zestawieniu takich oświadczeń, które sporządza sprzedawca oleju opałowego (art. 89 ust. 15 ustawy o podatku akcyzowym). Sprzedawca nie musi już w zestawieniu podawać następujących danych:

● daty złożenia oświadczenia,

● liczby urządzeń grzewczych posiadanych przez nabywców, wynikającej ze złożonych przez nich oświadczeń,

● miejsca (adresu), gdzie znajdują się urządzenia grzewcze wskazane w oświadczeniach.

Zestawienie należy jednak nadal sporządzać comiesięcznie i przekazywać do właściwego naczelnika urzędu celnego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży. Co jednak istotne, brak złożenia zestawienia lub złożenie takiego zestawienia po terminie nie będzie już równoznaczne z utratą prawa do zwolnienia z akcyzy (art. 89 ust. 16 ustawy o podatku akcyzowym). Poprzednie regulacje były w tym zakresie niewspółmiernie rygorystyczne w stosunku do charakteru przewinienia.

Trzeba jednak podkreślić, że niedotrzymanie terminu złożenia zestawienia nadal będzie powodowało podobne konsekwencje jak niezłożenie w terminie deklaracji podatkowej czy też wymaganej przepisami prawa podatkowego informacji podatkowej (art. 80 k.k.s.).

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 89 ust. 8a, 15 i 16 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 752; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1877

● art. 80 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1328

Ułatwienia w pozyskiwaniu świadectw niepreferencyjnych

Po zmianach eksporterzy będą mogli wybrać najbardziej dla siebie dogodne miejsce pozyskania tzw. świadectw niepreferencyjnych (zwykłych, uniwersalnych). Przed nowelizacją były one wystawiane w Polsce wyłącznie w 146 jednostkach organizacyjnych Służby Celnej (świadectwa te są wydawane w liczbie około 250 tys. sztuk rocznie) - art. 10 ust. 1 ustawy - Prawo celne. Po nowelizacji podmiotem upoważnionym do wystawiania tych dokumentów została także Krajowa Izba Gospodarcza, która działa przez 27 oddziałów na terenie kraju (art. 12 ust. 5 ustawy z 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych).

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 10 ust. 1 ustawy z 19 marca 2004 r. - Prawo celne - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 727; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

● art. 12 ust. 5 ustawy z 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Mniej wstępnych badań lekarskich

Od 1 kwietnia 2015 r. pracodawcy zatrudniający ponownie pracownika na takich samych warunkach pracy nie będą musieli kierować go na wstępne badania lekarskie. Obowiązek przeprowadzania wstępnych badań będzie w tym przypadku wyłączony, ale tylko wtedy, gdy do ponownego zatrudnienia dojdzie w ciągu 30 dni od rozwiązania poprzedniego stosunku pracy. Również inny pracodawca zatrudniający pracownika nie później niż 30 dni od rozwiązania poprzedniego stosunku pracy nie będzie musiał kierować go na wstępne badania lekarskie. Pracownik musi jednak przedstawić pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Ponadto pracodawca powinien stwierdzić, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na stanowisku pracy zatrudnianego pracownika.

Nie będzie można zrezygnować ze wstępnych badań lekarskich w przypadku osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Na takich samych zasadach będą zwalniane z wstępnych badań lekarskich osoby, które zatrudniają się jednocześnie u drugiego pracodawcy.

Ustawodawca zmierza w ten sposób do ograniczenia kosztów, które pracodawcy ponoszą w związku z kierowaniem pracowników na wstępne badania lekarskie, w sytuacji gdy pracownicy ci dysponują aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 229 § 1¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Skrócona kontrola w portach morskich

Od 1 stycznia 2015 r. importowane przez przedsiębiorców towary przechodzą skrócone procedury kontrolne w polskich portach morskich. Ograniczono czas przeprowadzania m.in. kontroli celnej, sanitarnej, jakości handlowej, weterynaryjnej, fitosanitarnej. Stanowi to istotne ułatwienie dla przedsiębiorców, których towary przechodzą odprawy celne w portach morskich. W uzasadnieniu do ustawy o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej zmiany te określono mianem "pakietu portowego". Wprowadzenie tych nowelizacji przyspiesza wprowadzenie towaru do obrotu przez przedsiębiorcę.

Najważniejsze zmiany w ramach pakietu portowego wprowadzono w ustawie o Służbie Celnej. Zgodnie z nimi czas trwania kontroli wszystkich organów (inspektora sanitarnego i fitosanitarnego, granicznego lekarza weterynarii) w porcie morskim nie powinien przekraczać 24 godzin. Czas ten liczony jest od chwili przedstawienia towaru do kontroli, złożenia kompletnego wniosku o dokonanie kontroli oraz przekazania informacji przez organy kontrolne o planowanych kontrolach, do zwolnienia towaru do procedury celnej. Termin ten może ulec wydłużeniu do 48 godzin w przypadkach uzasadnionych w szczególności względami bezpieczeństwa publicznego, ochroną życia i zdrowia ludzi lub zwierząt oraz ochroną środowiska. Jeżeli koniec tych terminów przypadnie na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za koniec tych terminów uważa się najbliższy następny dzień powszedni. Wyjątek stanowią jedynie przypadki, w których zachodzi konieczność przeprowadzenia badań laboratoryjnych lub poddania towaru kwarantannie, bądź - w przypadku żywych zwierząt - kwarantannie albo izolacji.

Zmian w ramach pakietu portowego dokonano także w ustawach:

● o bezpieczeństwie żywności i żywienia,

● o ochronie roślin,

● o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych,

● o weterynaryjnej kontroli granicznej.

Zmiany wprowadzone w tych ustawach mają na celu umożliwienie zachowania terminów, o których mowa w art. 20a ust. 2-5 ustawy o Służbie Celnej.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 20a ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1404; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

● art. 80 ust. 1a ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

● art. 23 ust. 3b ustawy z 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 621; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

● art. 10 ust. 2a ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 669; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

● art. 4a ustawy z 27 sierpnia 2003 r. o weterynaryjnej kontroli granicznej - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 424; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Mniej obowiązków sprawozdawczych dla mikroprzedsiębiorców

Od 1 stycznia 2015 r. mikroprzedsiębiorcy zostali zwolnieni z obowiązku przekazywania informacji i danych statystycznych za rok kalendarzowy, w którym zarejestrowali swoją działalność. Zwolnienie to obowiązuje, pod warunkiem że dane statystyczne nie są wymagane prawem unijnym lub ich obowiązek nie wynika z umów i zobowiązań międzynarodowych. Zwolnienie ma odciążyć rozpoczynających działalność mikroprzedsiębiorców od niektórych obowiązków statystycznych. Ograniczy to ich koszty z tytułu sprawozdawczości.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 30a ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej - Dz.U. z 2012 r., poz. 591; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Zmniejszenie obowiązków wobec GIODO w zakresie rejestru danych osobowych

Od 1 stycznia 2015 r. rozszerzono uprawnienia administratorów bezpieczeństwa informacji; dalej: ABI; patrz Encyklopedia Księgowego. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (dalej: GIODO) może obecnie powierzyć ABI wykonywanie czynności polegających na sprawdzeniu zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami o ochronie danych osobowych. Zmianę można uznać za korzystną dla administratorów danych osobowych (za których są uważani m.in. przedsiębiorcy gromadzący dane swoich klientów czy kontrahentów). Dotychczas w każdym wymagającym tego przypadku (np. skargi osoby trzeciej) przedsiębiorcy podlegali bezpośredniej kontroli GIODO. Zmiana ta w największym stopniu odciąży GIODO, nie pozbawiając go jednocześnie szerokich kompetencji kontrolnych.

ENCYKLOPEDIA KSIĘGOWEGO

Administrator bezpieczeństwa informacji - osoba nadzorująca z upoważnienia administratora danych osobowych przestrzeganie stosowania środków technicznych i organizacyjnych zapewniających ochronę przetwarzanych danych osobowych w sposób odpowiedni do zagrożeń oraz kategorii danych objętych ochroną.

- patrz www.inforfk.pl - Encyklopedia Księgowego

Kolejną zmianą jest zwolnienie administratora danych z obowiązku zgłaszania zbioru danych osobowych do rejestracji GIODO związane z powołaniem ABI. Przedsiębiorca, który powoła ABI, nie będzie musiał rejestrować bazy danych osobowych uczestników każdego newslettera czy konkursu. Wprowadzone zwolnienie dotyczy tylko zbiorów danych, które nie są prowadzone w systemie informatycznym, z wyjątkiem zbiorów zawierających dane szczególnie chronione. Przypomnijmy, że danymi szczególnie chronionymi są np. informacje o pochodzeniu rasowym lub etnicznym, poglądach politycznych, religijnych, filozoficznych, wyznaniu, przynależności do partii lub związku, stanie zdrowia. Na administratorów tych danych ustawa nakłada bardziej rygorystyczne obowiązki niż na administratorów danych "zwykłych". W związku z kosztami, jakie są związane z powołaniem ABI, można spodziewać się, że jedynie przedsiębiorcy prowadzący działalność w większym rozmiarze zdecydują się na korzystanie z tego ułatwienia. Należy bowiem pamiętać, że powołanie ABI oznacza konieczność zapewnienia mu szkolenia, utworzenia nowego stanowiska pracy i zarejestrowania go w GIODO. W tej sytuacji nie zawsze powołanie ABI będzie optymalnym rozwiązaniem.

Ostatnia grupa zmian to zezwolenie na przekazywanie danych osobowych (np. baz klientów) do państw trzecich oraz państw członkowskich EOG bez zgody GIODO. Zgoda GIODO nie jest obecnie wymagana, jeśli administrator danych (tu: przedsiębiorca) zapewni odpowiednie zabezpieczenia w zakresie ochrony prywatności oraz praw i wolności osoby, której dane dotyczą, przez:

● standardowe klauzule umowne ochrony danych osobowych, zatwierdzone przez Komisję, lub

● prawnie wiążące reguły lub polityki ochrony danych osobowych, tzw "wiążące reguły korporacyjne", które zostały zatwierdzone przez GIODO.

Od 1 stycznia 2015 r. wprowadzono konieczność rejestracji ABI w GIODO. Tej zmiany nie można uznać za ułatwienie dla przedsiębiorców. Przedsiębiorcy będący administratorami danych zostali obowiązani zgłosić GIODO powołanie i odwołanie administratora bezpieczeństwa informacji w terminie 30 dni od dnia powołania lub odwołania, natomiast zmiany informacji objętych zgłoszeniem w terminie 14 dni od dnia zmiany. Dotychczasowy administrator bezpieczeństwa informacji może pełnić tę funkcję zgodnie z nowymi przepisami do czasu wpisania go do rejestru, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2015 r.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 12 pkt 4, art. 19a-b, 36, 36a-c, 40, 43, 46b-f, 48 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych - Dz.U. z 2014 r., poz. 1182; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Zwiększenie dostępu do orzeczeń sądów i trybunałów

Od 1 stycznia 2015 r. przedsiębiorcy zainteresowani treścią wyroku sądu czy trybunału łatwiej uzyskają do niej dostęp. Jednoznacznie uznano bowiem orzeczenia sądów i trybunałów za informację publiczną. Tym samym udostępnianie orzeczeń sądów i trybunałów będzie następować na zasadach przewidzianych w ustawie z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Jest to korzystna zmiana dla przedsiębiorców. Dotychczas bowiem sądy publikowały tylko niewielką część swoich orzeczeń. Co więcej, w wielu sądach panowało przekonanie o niemożliwości udostępniania treści wyroków i postanowień jako informacji publicznej. Od tego roku przedsiębiorcy, żądając dostępu do treści wyroku, mają niebudzące wątpliwości oparcie w przepisach, a prezesi sądów nie będą mogli powoływać się na to, że nie stanowią one informacji publicznej.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 6 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 782; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Ustawa o kredycie konsumenckim nie dotyczy umów leasingu operacyjnego

Od 1 stycznia 2015 r. nowe sformułowanie art. 4 ust. 4 ustawy o kredycie konsumenckim brzmi:

Ustawę stosuje się do umów leasingu i najmu, jeżeli umowa odrębna od tych umów przewiduje obowiązek nabycia przedmiotu umowy, uzależniając go od żądania kredytodawcy.

W praktyce z doprecyzowania wynika, że obowiązki nałożone na firmy leasingowe w ustawie o kredycie konsumenckim nie dotyczą, co do zasady, umów leasingu operacyjnego. Jest to korzystna i istotna zmiana dla firm leasingowych. Obecnie nie ma już wątpliwości, w jakich sytuacjach leasingodawcy nie muszą stosować ustawy o kredycie konsumenckim (nakładającej na nich dodatkowe obowiązki).

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 4 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1497; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662

Sławomir Biliński

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"

Tomasz Kowalski

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"

Agata Pinzuł

ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych, redaktor "MONITORA księgowego"

Ewa Sławińska

prawnik, redaktor naczelna "MONITORA księgowego"

Katarzyna Wojciechowska

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"