PROBLEM

Zatrudniamy m.in. zleceniobiorców. Nie wszyscy osiągają wynagrodzenie w wysokości co najmniej obowiązującego minimalnego. Osoby te składają nam oświadczenia, z których w większości wynika, że nie osiągają innych przychodów, od których istnieje obowiązek opłacenia składki na Fundusz Pracy. Okazało się, że program do obsługi płacowej od początku 2012 r. naliczał składkę na Fundusz Pracy za każdego zleceniobiorcę.

Chcemy teraz skorygować dokumenty rozliczeniowe i ubiegać się o zwrot tej składki. Jak możemy ubiegać się o zwrot nadpłaty? Czy musimy złożyć w ZUS wyjaśnienie, czym była spowodowana nadpłata?

RADA

Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych mogą Państwo odzyskać nadpłacone składki na Fundusz Pracy (FP) odliczając kwotę nadpłaty przy najbliższym terminie płatności z należności wpłacanych na rachunek FP i FGŚP. Alternatywnie, mogą Państwo wystąpić do ZUS o zwrot nadpłaconych składek. We wniosku o zwrot powinni Państwo wskazać, że nadpłata została spowodowana nieprawidłowym naliczeniem składki za zleceniobiorców.

UZASADNIENIE

Obowiązkowe składki na FP, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia, wynoszących, w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, opłacają m.in.: pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby wykonujące umowę zlecenia.

Składka na FP nie jest zatem opłacana za wszystkich zleceniobiorców. Składki tej nie należy opłacać za osoby, które z umowy zlecenia podlegają wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz które dobrowolnie przystąpiły do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 107 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia...).

(!)

Składki na FP nie należy opłacać za osoby, które z umowy zlecenia podlegają wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz które dobrowolnie przystąpiły do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Składkę na FP obowiązkowo opłacają m.in. pracodawcy (art. 104 ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia...).

Za "pracodawcę" należy uważać jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Oznacza to, że obowiązek opłacania składek na FP za zleceniobiorców, w przypadku zleceniodawców będących osobami fizycznymi, dotyczy tylko tych płatników, którzy zatrudniają co najmniej jednego pracownika.

Nie dotyczy to płatników będących jednostkami organizacyjnymi (np. spółka jawna). W ich przypadku na obowiązek opłacania składek na FP za zleceniobiorców nie ma wpływu, czy zatrudniają co najmniej jednego pracownika, czy nie zatrudniają żadnej osoby w ramach stosunku pracy.

Składka na FP jest naliczana od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy wymiaru do kwoty 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Podstawę wymiaru składki na FP stanowi przychód uzyskiwany z umowy zlecenia, jeżeli odpłatność w umowie została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Jeżeli odpłatność została ustalona w inny sposób (co zdarza się bardzo rzadko), podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia.

Przeliczanie wynagrodzenia

Przy umowach zlecenia, trwających kilka miesięcy z określonym wynagrodzeniem w stawce miesięcznej, w celu ustalenia obowiązku opłacania składek na FP należy dokonać przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca. Jeżeli zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. rozpoczęcie lub zakończenie umowy nastąpiło w trakcie miesiąca, wystąpiła niezdolność do pracy), należy ustalić, ile wynosiłaby podstawa wymiaru składek, gdyby praca była wykonywana przez cały miesiąc. Jeżeli ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, to zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na FP od kwoty wypłaconego wynagrodzenia.

Tego przeliczenia nie dokonujemy, gdy w umowie zlecenia nie określono wynagrodzenia w stawce miesięcznej, ale w stawce akordowej, kwotowej stawce godzinowej albo prowizyjnej. Wówczas o obowiązku opłacania składek na FP decyduje wysokość przychodu, jaki w danym miesiącu otrzymał zleceniobiorca. Jeżeli tak wypłacony przychód z umowy zlecenia (stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) jest co najmniej równy kwocie minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca ma obowiązek opłacenia składki na FP.

(!)

Jeżeli w umowie zlecenia nie określono wynagrodzenia w stawce miesięcznej, ale w stawce akordowej, kwotowej stawce godzinowej albo prowizyjnej, to o obowiązku opłacania składek na FP decyduje wysokość przychodu, jaki w danym miesiącu otrzymał zleceniobiorca.

PRZYKŁAD

Jan G. (ur. 1968 r.) wykonuje umowę zlecenia od 1 października 2012 r., w której wynagrodzenie zostało ustalone w stawce godzinowej (15 zł/godzinę). Zawarta umowa jest jedynym tytułem do ubezpieczeń Jana G. W grudniu 2012 r. zleceniobiorca przepracował 90 godzin. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie kwota 1350 zł (90 godz. x 15 zł). W tej sytuacji zleceniodawca nie ma obowiązku opłacenia składki na FP za Jana G., bowiem uzyskany przychód jest niższy niż ogólnie obowiązujące minimalne wynagrodzenie.

Kilka źródeł przychodów

Płatnik, który zatrudnia zleceniobiorcę podlegającego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z podstawą wymiaru składek niższą od minimalnego wynagrodzenia, powinien uzyskać oświadczenie tej osoby, czy ma ona inne tytuły, z których obowiązkowo podlega tym ubezpieczeniom. Jeżeli ubezpieczony złoży oświadczenie, że oprócz umowy zlecenia nie ma innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, składka na FP nie powinna być opłacana.

Składka na FP nie jest także opłacana za osoby, które ukończyły 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Zwolnienie obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dana osoba ukończyła ten wiek. Jeżeli data ukończenia 55 lat (60 lat) przypada pierwszego dnia danego miesiąca, to składka za ten miesiąc nie powinna być opłacana. To zwolnienie ma zastosowanie do wszystkich ubezpieczonych, a więc również do zleceniobiorców.

W sytuacji gdy płatnik składek opłacał składki na FP także za osoby, za które, z uwagi na wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia i brak innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń, składka nie powinna być opłacana, powstaje nadpłata. Płatnik powinien wówczas złożyć korektę deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA za każdy miesiąc, za który składki na FP były nieprawidłowo opłacane, i wykazać tę składkę tylko za zleceniobiorców, za których istniał obowiązek opłacania składki. Po złożeniu korekty dokumentów na koncie płatnika powstanie nadpłata składek, jeżeli płatnik nie posiada zaległości za wcześniejsze okresy. Stosownie bowiem do art. 24 ust. 6a ustawy systemowej, nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez ZUS z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku - na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o ich zwrot.

Michał Jarosik

specjalista ds. ubezpieczeń społecznych

PODSTAWA PRAWNA

● art. 2 ust. 1 pkt 25, art. 104, art. 104b ust. 2, art. 107 ust. 1-2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.)

● art. 24 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.)

● Nie wiesz, jakie składniki wynagrodzenia wliczać do podstawy urlopowej?

● Masz wątpliwości, kiedy trzeba przeliczyć wynagrodzenie za urlop?

● Masz problem z ustaleniem wynagrodzenia za urlop dla pracownika wynagradzanego zmiennymi składnikami wynagrodzenia?

Sposób na płace poleca dodatek internetowy: Komentarz do rozporządzenia urlopowego

Sięgnij po niezbędne kompendium wiedzy.

Dodatek już w następnym numerze "Sposobu na płace".

www.infor.pl/oferta