Najbardziej korzystnym podatkowo rozwiązaniem będzie przekazanie pieniędzy dziecku zmarłego pracownika przez komisję socjalną ze środków ZFŚS. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Przedstawiamy skutki podatkowe Państwa inicjatywy na gruncie ustaw o podatku dochodowym i ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Polisa

Skutki w ustawie o podatku od spadku i darowizn. Ustanowienie ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Skutki w updof. Konsekwencją zawarcia umowy polisy na rzecz dziecka zmarłego pracownika będzie powstanie przychodu w myśl updof po stronie dziecka zmarłego pracownika. Przychód ten należy zaklasyfikować do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 updof). Żyjący rodzic powinien doliczyć dochód z inwestycyjnej części składki do swoich dochodów z innych źródeł. Dochody dzieci małoletnich i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, dolicza się do dochodów rodziców (art. 7 ust. 1 updof).

Skutki w updop. Spółka nie będzie mogła zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z ustanowieniem polisy na rzecz dziecka zmarłego pracownika. W przypadku tych wydatków nie będzie spełniony warunek ich związku z przychodem spółki (art. 15 ust. 1 updop). Nie są one uzasadnione racjonalnie i gospodarczo oraz nie mogą przyczynić się do osiągnięcia przychodu przez spółkę albo zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu spółki.

Darowizna na rzecz osoby fizycznej

Skutki w ustawie o podatku od spadku i darowizn. Konsekwencją zawarcia umowy darowizny między spółką a dzieckiem (reprezentującym je rodzicem) będzie otrzymanie przez to dziecko (reprezentującego je rodzica) środków, które będą podlegały podatkowi od spadków i darowizn. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej, jak ma to miejsce w przedmiotowym przypadku (art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadku i darowizn). Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy). Oznacza to, że darowizna do 4902 zł nie będzie opodatkowana. Natomiast jeżeli suma kwot darowizn przekroczy tę kwotę, darowizna będzie podlegała opodatkowaniu.

Skutki w updof. Konsekwencją zawarcia umowy darowizny nie będzie powstanie przychodu dla dziecka ani reprezentującego je rodzica opodatkowanego na podstawie przepisów updof. Ustawy nie należy bowiem stosować do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadku i darowizn (art. 2 ust. 1 pkt 3 updof).

Skutki w updop. Wydatek poniesiony przez spółkę na wykonanie darowizny nie będzie mógł być zaliczony do jej kosztów uzyskania przychodów. Wynika to wprost z art. 16 ust. 1 pkt 14 updop. Zgodnie z tym przepisem kosztów uzyskania przychodów nie stanowią darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju, z pewnymi nieistotnymi dla spółki wyjątkami.

Darowizna na rzecz organizacji pożytku publicznego

Innym pomysłem rozważanym przez spółkę jest przekazanie darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego wraz z poleceniem przekazania tych pieniędzy na dziecko zmarłego pracownika spółki (reprezentującego je rodzica).

Skutki w ustawie o podatku od spadku i darowizn. Środki pieniężne nabyte przez dziecko zmarłego pracownika (reprezentującego je rodzica) w wyniku polecenia darczyńcy będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Obowiązek podatkowy będzie ciążył na reprezentującym dziecko rodzicu. Znajdą tu zastosowanie analogiczne zasady jak w opisanym uprzednio przypadku darowizny na rzecz osób fizycznych.

Skutki w updof. Konsekwencją zawarcia przedmiotowej umowy darowizny oraz wykonania polecenia darczyńcy nie będzie powstanie przychodu opodatkowanego na podstawie przepisów updof. W myśl art. 2 ust. 1 pkt 3 updof przepisów ustawy nie stosuje się bowiem do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Skutki w updop. Wydatek poniesiony przez spółkę na wykonanie darowizny nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 14 updop.

Spółka będzie miała jednak możliwość odliczenia dokonanej darowizny od dochodu (art. 18 ust. 1 updop). Darowizna powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego - organizacji pożytku publicznego (art. 18 ust. 1c updop). Kwota odliczonych darowizn w danym roku podatkowym nie może przekraczać 10% dochodu (art. 18 ust. 1 pkt 1 updop).

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

Innym pomysłem rozważanym przez spółkę jest przekazanie pieniędzy dziecku zmarłego pracownika (reprezentującemu je rodzicowi) przez komisję socjalną ze środków ZFŚS. Wydanie dziecku zmarłego pracownika pieniędzy powinno zostać poprzedzone zamieszczeniem stosownego zapisu w regulaminie ZFŚS (jeśli takiego brak), który uprawni członków rodzin zmarłych pracowników do korzystania z funduszu. Osoba ta nie ma bowiem prawa do korzystania ze środków ZFŚS z mocy ustawy, ponieważ na skutek śmierci wygasł stosunek pracy jej ojca (art. 2 ust. 5 ustawy o ZFŚS).

Skutki w ustawie o podatku od spadku i darowizn. Przekazanie pieniędzy dziecku zmarłego pracownika (reprezentującemu je rodzicowi) przez komisję socjalną ze środków ZFŚS nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Skutki w updof. Przekazane pieniądze stanowią tzw. przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 updof). Obowiązek rozliczenia otrzymanej zapomogi będzie spoczywał na żyjącym rodzicu.

W opisywanym przypadku żyjący rodzic ma możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania zapomogi w części nieprzekraczającej kwoty 2280 zł na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 updof. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. Oznacza to, że jeżeli w danym roku podatkowym żyjący rodzic nie otrzymał innych zapomóg niż opisywana, zapomoga w kwocie mniejszej albo równej kwocie 2280 zł będzie podlegała zwolnieniu z opodatkowania w całości, zaś w przypadku otrzymania zapomogi w kwocie większej niż 2280 zł, żyjący rodzic będzie zobowiązany do opodatkowania jedynie kwoty zapomogi w części, w jakiej przekracza ona kwotę 2280 zł. Niemieszcząca się w ustawowym limicie kwota zapomogi będzie stanowić przychód z innych źródeł żyjącego rodzica (art. 7 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 updof).

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 26 updof nie wskazuje osoby, na której rzecz ma być wypłacona zapomoga, ani nie zawiera dodatkowych wskazań odnośnie do osoby, której zdarzenie musi dotyczyć, aby wypłacona zapomoga mogła być wolna od podatku. W rezultacie wolna od podatku będzie każda zapomoga, w tym zapomoga wypłacona dziecku zmarłego pracownika ze środków ZFŚS.

Skutki w updop. Wydatki poniesione z ZFŚS nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów spółki. Ustawodawca przewiduje natomiast możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów i zwiększeń na ZFŚS, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały przekazane na rachunek funduszu. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 9b updop.

● art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 9b ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 205, poz. 1202

● art. 7 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 205, poz. 1203

● art. 1 ust. 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 171, poz. 1016

Andrzej Hajto

konsultant podatkowy