PROBLEM

RADA

Wartość szczepień przeciw grypie w całości sfinansowanych ze środków zakładu pracy będzie przychodem dla pracowników i zleceniobiorców. Od wartości szczepienia przypadającego na każdą z tych osób powinni Państwo odprowadzić składki i zaliczkę na podatek. Wartość szczepienia należy uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku, lecz tylko przysługującego zleceniobiorcom. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Finansowane przez pracodawcę świadczenia zdrowotne, m.in. szczepienia ochronne przeciw grypie, których zapewnienie nie wynika z powszechnie obowiązujących przepisów, jest przychodem pracowników ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof).

W praktyce firmy opłacają szczepienia ochronne również za osoby zatrudnione na innej podstawie niż stosunek pracy, np. zleceniobiorcom. Przychody tych osób są zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, które obejmują wszelkie otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o pdof). W konsekwencji kwota sfinansowanego szczepienia, którego wykonanie nie wynika z przepisów bhp, stanowi dla tych osób opodatkowany przychód wynikający z zatrudnienia na podstawie stosunku cywilnoprawnego.

Dopłata do szczepienia przez pracownika i szczepienie w ramach abonamentu

W niektórych przypadkach świadczenia w postaci szczepień są zwolnione ze składek ZUS. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwa warunki:

● opłacanie przez firmę szczepień jest zagwarantowane w układzie zbiorowym, w regulaminie wynagradzania, w wewnątrzzakładowych przepisach o wynagradzaniu, a w razie ich braku - w umowie o pracę lub w umowie zlecenia,

● zatrudnieni partycypują, choćby w niewielkiej części, w kosztach tych szczepień (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Gdy szczepionka jest częściowo odpłatna, przychodem pracownika i zleceniobiorcy do celów podatkowych jest różnica między wartością tego świadczenia (wynikającą np. z faktury wystawionej przez placówkę medyczną) a odpłatnością ponoszoną przez zatrudnionego.

PRZYKŁAD

Pracodawca zaproponował swoim pracownikom i zleceniobiorcom sfinansowanie szczepień przeciw grypie. Zanim to zrobił, w regulaminie wynagradzania wprowadził zapis, zgodnie z którym każdego roku w październiku i w listopadzie będzie prowadzona akcja szczepień częściowo finansowanych przez pracowników i zleceniobiorców. W pierwszej połowie października 2014 r. do szczepień przystąpili wszyscy zatrudnieni, dopłacając do szczepionek po 5 zł. Jednostkowa wartość szczepienia wynikająca z faktury z placówki medycznej wyniosła 50 zł. W takiej sytuacji szczepienie opłacone przez pracodawcę nie będzie podstawą do naliczenia składek ZUS. Wartość szczepienia pomniejszona o 5 zł dopłaty pracownika będzie jednak opodatkowana. Zatem każdemu pracownikowi i zleceniobiorcy do kwoty stanowiącej podstawę opodatkowania za październik 2014 r. należy doliczyć 45 zł.

Często zdarza się, że przedsiębiorstwa finansują zatrudnionym osobom abonamenty medyczne w prywatnych placówkach opieki zdrowotnej, w ramach których szczepienia, np. przeciw grypie, są bezpłatne. W takim przypadku przychodem dla tych osób jest wartość abonamentu wykupionego przez pracodawcę. Tak wynika z wyroku TK z 8 lipca 2014 r. (K 7/13).

Wartość szczepionki a podstawa świadczeń chorobowych

W przypadku pracowników wartości szczepionki nie można wliczyć do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych, gdyż na przyznanie tego typu świadczenia nie ma wpływu absencja chorobowa pracownika. Inaczej będzie przy ustalaniu podstawy zasiłku za czas niedyspozycji zdrowotnej po ustaniu zatrudnienia pracownika. W takich okolicznościach wartość szczepienia należy uwzględnić, gdyż elementy płacy, do których pracownik zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku przysługującego w czasie ubezpieczenia, podlegają wliczeniu do podstawy wymiaru zasiłku za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia.

Natomiast do podstawy wymiaru zasiłku należnego zleceniobiorcom należy wliczyć przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Nie stosuje się bowiem w tym przypadku wyłączeń przewidzianych dla pracowników.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1215

● art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1161

● art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1188

● art. 3 pkt 3, art. 36, art. 41, art. 48 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 159

● § 2 ust. 1 pkt 26, § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz.U. Nr 161, poz. 1106; ost.zm. Dz.U. z 2010 r., poz. 127, poz. 860

Mariusz Pigulski

ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej