Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) analizował konstytucyjność przepisów ustawy o pdof (art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2-2b ustawy o pdof) w zakresie, w jakim mogą one dawać podstawę do opodatkowania nawet tych świadczeń, które nie zostały otrzymane przez pracownika, lecz pracownik mógł z nich potencjalnie skorzystać, i których wartości nie można ustalić według reguł przewidzianych w ustawie o pdof. Trybunał Konstytucyjny uznał kwestionowane przepisy za zgodne z konstytucją i wskazał na kryteria wyodrębniające świadczenia podlegające opodatkowaniu. Zdaniem TK, obowiązek objęcia podatkiem dochodowym przekazanego pracownikowi świadczenia uzależniony jest od tego, czy świadczenie stanowiło dla pracownika realną korzyść, tj. czy faktycznie powiększyło jego majątek lub pozwoliło zaoszczędzić na wydatku. Interpretując pojęcie "inne nieodpłatne świadczenia", którym posługują się kwestionowane przepisy podatkowe, TK przyjął, że świadczeniem podlegającym opodatkowaniu jest świadczenie spełniające łącznie następujące warunki:

● zostało spełnione za zgodą pracownika - to pracownik decyduje, czy skorzysta ze świadczenia,

● zostało spełnione w interesie pracownika - w przypadku braku realizacji przez pracodawcę takiego świadczenia pracownik poniósłby wydatek na jego zapewnienie (np. wykupiłby karnet na zajęcia sportowe, korzystałby z komunikacji publicznej dojeżdżając do pracy),

● powoduje po stronie pracownika ekonomicznie mierzalną korzyść - w postaci realnego zwiększenia aktywów lub zaoszczędzenia wydatku,

● ma charakter zindywidualizowany, a nie abstrakcyjny.

Nieodpłatne świadczenie niespełniające wymienionych kryteriów nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

PRZYKŁAD

W czerwcu 2014 r. firma X zorganizowała dla pracowników 2-dniowe spotkanie integracyjno-szkoleniowe z zapewnionymi: dojazdem, noclegiem, wyżywieniem, szkoleniem i wieczornym programem rozrywkowym. W tym samym miesiącu pracodawca zaoferował swoim pracownikom nieodpłatnie bilety do teatru. Wartość wyjazdu integracyjno-szkoleniowego nie będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu. Pracownicy uczestniczą w nim bowiem w ramach obowiązków pracowniczych, a organizujący takie spotkanie pracodawca kierował się własnym interesem dążąc do poszerzenia wiedzy i kompetencji pracowników w zakresie przydatnym firmie. Również integracyjny charakter tego wyjazdu realizuje przede wszystkim interes pracodawcy. Inaczej należy postąpić w odniesieniu do biletów do teatru. Będą one podlegać opodatkowaniu, jeżeli pracownik skorzystał z nich dobrowolnie. Otrzymując bilety nieodpłatnie uniknął bowiem wydatku, który poniósłby na ich zakup.

Ponadto Trybunał poparł stanowisko NSA wyrażone w uchwale z 24 października 2011 r. (II FPS 7/10, OSP 2012/4/40), że wartości nieodpłatnych świadczeń nie stanowi cena zakupu, w szczególności cena w rozumieniu ustawy o cenach, ale ustala się ją dopiero według cen zakupu, to jest stosownie do cen zakupu, zależnie od cen zakupu, kierując się cenami zakupu. Zatem taka cena powinna być wskaźnikiem do określenia wartości nieodpłatnego świadczenia dla pracownika.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 11 ust. 1-2b, art. 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 915

Aneta Olędzka

doktor nauk prawnych, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem z zakresu ubezpieczeń, prawa cywilnego oraz prawa pracy