Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia pracownika za czas zwolnienia ze świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie organizacji związkowej

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Pracodawca zwalnia osobę wykonującą pracę zarobkową z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej na podstawie wniosku zarządu tej organizacji, w którym zostanie wykazane, że zachodzą okoliczności uzasadniające udzielenie zwolnienia, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, czyli o prawie do zwolnienia, w tym ilu osobom przysługuje, decyduje liczebność organizacji związkowej.

Pracownikowi w okresie ww. zwolnienia od pracy przysługuje wynagrodzenie obliczone według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy.

Przy ustalaniu tego wynagrodzenia dodatkowe wynagrodzenie za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, szczególnie uciążliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych należy uwzględnić, jeżeli w okresie zwolnienia od pracy nie ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich warunków. Wynagrodzenie trzeba ustalić ponownie w przypadku zmiany zasad wynagradzania ogółu pracowników lub grupy zawodowej, którymi pracownik byłby objęty, gdyby nie korzystał ze zwolnienia od pracy (§ 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie trybu udzielenia i korzystania ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługującego osobie wykonującej pracę zarobkową, sposobu ustalenia wysokości wynagrodzenia albo świadczenia pieniężnego przysługującego osobie w okresie zwolnienia od pracy oraz wynikających z tego tytułu uprawnień i świadczeń).

Składniki wynagrodzenia uwzględniane w podstawie wymiaru wynagrodzenia za zwolnienie ze świadczenia pracy. W podstawie wymiaru wynagrodzenia za okres zwolnienia pracownika od pracy należy uwzględnić składniki wynagrodzenia zarówno o charakterze stałym, jak i zmiennym, według następujących zasad:

• składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości - w wysokości należnej w miesiącu korzystania z prawa do zwolnienia;
• składniki wynagrodzenia o charakterze zmiennym przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc korzystania ze zwolnienia - w średniej wysokości z ww. okresu. W sytuacji gdy: 

- pracownik nie przepracował pełnego okresu 3 miesięcy, wynagrodzenie zmienne faktycznie wypłacone mu w tym okresie należy podzielić przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało, a otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

- przez cały 3-miesięczny okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia, poprzedzający miesiąc wykorzystywania zwolnienia, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie zmienne, przy ustalaniu podstawy wymiaru należy uwzględnić najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie,

- przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia pracownik otrzymał wynagrodzenie zmienne, ale za okres krótszy niż przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru (krótszy niż 3-miesięczny), podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres faktycznie przepracowany;

• składniki wynagrodzenia o charakterze zmiennym przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc korzystania ze zwolnienia - w średniej wysokości z ww. okresu i z uwzględnieniem ww. zasady dopełniania wynagrodzenia, o której mowa w przypadku zmiennych składników wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż 1-miesięczne wypłacone w okresie 3 miesięcy (§ 14-16 rozporządzenia urlopowego).

Składniki wynagrodzenia niezaliczane do podstawy wymiaru wynagrodzenia za zwolnienie ze świadczenia pracy. Z podstawy wymiaru wynagrodzenia za zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy należy wyłączyć składniki wynagrodzenia wymienione w § 6 ogólnego rozporządzenia urlopowego, tj. m.in.:

• jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
• wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
• wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
• nagrody z zakładowego funduszu nagród,
• dodatkowe wynagrodzenie roczne.

Kalkulacja wynagrodzenia za zwolnienie ze świadczenia pracy. W zależności od tego, w jakim wymiarze pracownik korzysta ze zwolnienia (w godzinach czy dniach), inny będzie sposób obliczania tego wynagrodzenia. W każdym jednak przypadku należy użyć w tej kalkulacji tzw. współczynnika ekwiwalentowego (w 2022 r. dla pełnego wymiaru czasu pracy wynosi on 20,92, a dla niepełnego etatu - stanowi proporcjonalną część tej wartości).

Aby obliczyć wysokość wynagrodzenia za zwolnienie ze świadczenia pracy, należy:

Krok 1. podstawę wymiaru ze składników zmiennych podzielić przez współczynnik ekwiwalentowy (stałe miesięczne wynagrodzenie zostanie uwzględnione w wysokości należnej w miesiącu korzystania ze zwolnienia),

Krok 2. stawkę uzyskaną w kroku 1 podzielić przez dobową normę czasu pracy obowiązującą pracownika,

Krok 3. kwotę uzyskaną w kroku 2 pomnożyć przez liczbę godzin zwolnienia ze świadczenia pracy.

Jeżeli zwolnienie od pracy obejmowałoby cały dzień roboczy lub większą liczbę dni, to wartość z kroku 2 należałoby pomnożyć przez liczbę dni zwolnienia.

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy został zwolniony ze świadczenia pracy przez 4 godziny w maju 2022 r. na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej na wniosek zarządu tej organizacji. Otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne w wysokości 8000 zł. W okresie od maja 2021 r. do kwietnia 2022 r. otrzymał dodatek i wynagrodzenie za pracę nadliczbową w łącznej wysokości 700 zł.

Za 4 godziny zwolnienia ze świadczenia pracy pracownik powinien otrzymać:

• wynagrodzenie ze składników stałych: 8000 zł : 168 godz. x 8 godz. = 380,95 zł,

• wynagrodzenie ze składników zmiennych: 700 zł : 12 = 58,33 zł; 58,33 zł : 20,92 = 2,79 zł; 2,79 zł : 8 godz. = 0,35 zł; 0,35 zł x 4 godz. = 1,40 zł.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 31 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 263; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1666

• § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 listopada 2018 r. w sprawie trybu udzielenia i korzystania ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługującego osobie wykonującej pracę zarobkową, sposobu ustalenia wysokości wynagrodzenia albo świadczenia pieniężnego przysługującego osobie w okresie zwolnienia od pracy oraz wynikających z tego tytułu uprawnień i świadczeń - Dz.U. z 2018 r. poz. 2323

• § 14-19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop - Dz.U. Nr 2, poz. 14; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1353

Alicja Kozłowska

specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, praktyk z wieloletnim doświadczeniem w dziale kadrowo-płacowym