Ulga na robotyzację - rozliczenie przez podatników CIT

Podatnicy CIT, którzy w trakcie 2022 r. poniosą wydatki na tzw. robotyzację, zyskali możliwość skorzystania z nowej ulgi podatkowej. W opracowaniu przedstawiamy, kto i na jakich zasadach może skorzystać z tzw. ulgi na robotyzację, wprowadzonej z początkiem 2022 r. do przepisów ustaw o podatku dochodowym. Zapoznanie się z nowymi przepisami ułatwi podatnikom planowanie podatkowe nowych inwestycji w sferze "robotyzacji".

Kwoty podlegające odliczeniu

W ramach ulgi na robotyzację podatnicy CIT uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych mogą odliczać  od podstawy opodatkowania ( kwoty stanowiące 50% kosztów podatkowych poniesionych w roku podatkowym na robotyzację. Dokonywanie tych odliczeń jest możliwe w stosunku do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r. (zob. art. 38eb ust. 5 updop).

Ulga na robotyzację ma charakter zbliżony do istniejącej już ulgi B+R. Pozwala bowiem podatnikom na rozliczanie podatkowe 150% (100% poprzez rozpoznanie kosztów podatkowych + 50% w ramach ulgi na robotyzację) podlegających odliczeniu w ramach tej ulgi kwot.

Przykład

W 2022 r. podatnik poniesie koszty leasingu robotów przemysłowych w kwocie 250 000 zł netto (plus podatek VAT, który podatnik może w całości odliczyć). Z tego tytułu podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę 250 000 zł i dodatkowo odliczyć od podstawy opodatkowania w ramach ulgi na robotyzację kwotę 125 000 zł.

Wydatki podlegające odliczeniu w ramach ulgi na robotyzację wymieniają przepisy art. 38eb ust. 2 updop. Wydatkami tymi są:

1. koszty nabycia fabrycznie nowych:
   1. robotów przemysłowych (odnośnie znaczenia tego pojęcia - zob. tabelę poniżej),
   2. maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych (odnośnie znaczenia tego pojęcia - zob. tabelę poniżej),
   3. maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy, funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, służących zapewnieniu ergonomii oraz bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do stanowisk pracy, gdzie zachodzi interakcja człowieka z robotem przemysłowym, w szczególności czujników, sterowników, przekaźników, zamków bezpieczeństwa, barier fizycznych (ogrodzenia, osłony) czy optoelektronicznych urządzeń ochronnych (kurtyny świetlne, skanery obszarowe),
   4. maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania lub serwisowania robotów przemysłowych, w szczególności czujników i kamer,
   5. urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych;
2. koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wymienionych w pkt 1;
3. koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w pkt 1 i 2;
4. opłaty, o których mowa w art. 17b ust. 1 updop, ustalone w umowie leasingu, o którym mowa w art. 17f updop, dotyczącej robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wymienionych w pkt 1, jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi na korzystającego własność tych środków trwałych.

Tabela. Definicje i zakres pojęć stosowanych na potrzeby ulgi na robotyzację

Wskazać przy tym należy, że:

1. 1. • w ramach ulgi na robotyzację odliczeniu podlegają jedynie koszty, które nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania (zob. art. 38eb ust. 8 w zw. z art. 18d ust. 5 updop),
      • podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a updop, prawo do odliczenia w ramach ulgi na robotyzację przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów, które nie są przez niego uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów (zob. art. 38eb ust. 8 w zw. z art. 18d ust. 6 updop).

Przykład

W 2022 r. podatnik poniósł wydatek na nabycie robota przemysłowego w kwocie 400 000 zł netto (plus podlegający odliczeniu w całości podatek VAT). Koszt netto zakupu robota został w 40% pokryty z dotacji otrzymanej przez podatnika. W tej sytuacji z tytułu ulgi na robotyzację będzie on mógł w ramach zeznania CIT-8 za 2022 r. odliczyć kwotę 120 000 zł (400 000 zł × 60% = 240 000 zł; 240 000 zł × 50% = 120 000 zł).

Dokonywanie odliczeń w ramach ulgi

Odliczeń w ramach ulgi na robotyzację podatnicy mogą dokonywać w pierwszej kolejności w ramach zeznania rocznego, w którym ponieśli koszty na robotyzację. Do zeznania, w którym podatnik dokonuje odliczeń w ramach ulgi na robotyzację, obowiązany jest dołączyć informację zawierającą wykaz poniesionych kosztów podlegających odliczeniu (zob. art. 38eb ust. 1 i 7 updop). Jak na razie obowiązujące podatników wzory tej informacji nie zostały przez Ministerstwo Finansów opublikowane.

Kwota odliczenia w ramach ulgi na robotyzację nie może przekroczyć kwoty dochodu osiągniętego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych - zob. art. 38eb ust. 1 updop. Jeżeli podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość jego dochodu jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń w ramach ulgi na robotyzację, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujących po sobie sześciu latach podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia - zob. art. 38eb ust. 8 w zw. z art. 18d ust. 8 updop).

Przykład

W 2022 r. spółka z o.o. stosująca jako rok podatkowy rok kalendarzowy poniesie koszty uzyskania przychodów podlegające odliczeniu w ramach ulgi na robotyzację w kwocie 1 200 000 zł, zaś jej dochód za rok 2022 wyniesie 250 000 zł. Oznacza to, że w ramach zeznania CIT-8 za 2022 r. z tytułu ulgi na robotyzację będzie mogła odliczyć maksymalnie 250 000 zł. Pozostałą kwotę spółka będzie mogła odliczać w ramach zeznań CIT-8 przesyłanych za lata 2023-2028.

Dodać przy tym należy, że na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 48 updop nie uważa się za koszty podatkowe odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W zakresie, w jakim podatnicy korzystają z ulgi na robotyzację, wyłączenie to nie ma jednak zastosowania  (zob. art. 38eb ust. 8 w zw. z art. 18d ust. 3k updop).

Zachowanie prawa do ulgi

Warunkiem zachowania prawa do ulgi na robotyzację w przypadku środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych wymienionych przepisami art. 38eb ust. 2 pkt 1 i 2 updop jest przy tym, aby nie zostały one zbyte przed końcem ich amortyzacji, a w przypadku tzw. leasingu finansowego - przed końcem podstawowego okresu umowy leasingu. Jeżeli warunek ten nie zostanie spełniony, podatnik jest obowiązany w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiło to zbycie, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę odliczeń uprzednio dokonanych w ramach ulgi na robotyzację (zob. art. 38eb ust. 6 updop).

Przykład

W styczniu 2022 r. podatnik kupił i zaliczył do środków trwałych robota przemysłowego. Jego amortyzację metodą liniową z zastosowaniem stawki 18% rozpoczął w lutym 2022 r.

Jeżeli podatnik nie obniży stosowanej stawki amortyzacyjnej, amortyzacja przedmiotowego robota przemysłowego zakończy się w sierpniu 2027 r. W tej sytuacji, aby zachować prawo do ulgi na robotyzację, podatnik nie może zbyć przedmiotowego robota przemysłowego przed końcem sierpnia 2027 r.

Podstawa prawna:

• art. 38eb ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 583

Tomasz Krywan

doradca podatkowy, autor licznych publikacji z zakresu prawa podatkowego