12/2021, data dodania: 22.11.2021 Polski Ład - jakie zmiany czekają pracodawców od 1 stycznia 2022 r.
Zmiany w przepisach wprowadzone przez Polski Ład wejdą w życie 1 stycznia 2022 r. Przewidują one m.in.: podwyższenie do 30 000 zł rocznej kwoty wolnej od podatku, wprowadzenie nowej skali podatkowej, nowego limitu dla I progu podatkowego i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek dochodowy oraz dodatkowego odliczenia od podatku a także likwidację odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zakładają też możliwość niepobierania podatku na wniosek zleceniobiorcy, objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, zmiany w wysokości nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych czy nowe zwolnienia z podatku dla podatników osiedlających się w Polsce, wychowujących co najmniej 4 dzieci oraz dla pracujących emerytów.
W zdecydowanej większości zmian ustawa nowelizująca nie przewiduje przepisów przejściowych. Nowe zasady należy stosować do przychodów osiągniętych, począwszy od 1 stycznia 2022 r.
1. Podwyższenie progu podatkowego i zmiana skali podatkowej
Od 1 stycznia 2022 r. nastąpi podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie stawka podatku w wysokości 32%. Do końca 2021 r. próg ten wynosi 85 528 zł.
Zaliczki na podatek za miesiące od stycznia do grudnia 2022 r. (art. 32 ust. 1 ustawy o pdof) wynoszą:
- za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w danym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali (czyli 85 528 zł do końca 2021 r. i 120 000 zł od 2022 r.) - 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
- za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w danym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali (czyli 85 528 zł do końca 2021 r. i 120 000 zł od 2022 r.) - 17% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali,
- za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
WAŻNE
Od 2022 r. do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł należy stosować stawkę podatku w wysokości 17%, a od nadwyżki - 32% podatek.
Konsekwencją podwyższenia progu podatkowego od 1 stycznia 2022 r. jest zmiana skali podatkowej.
Tabela 1. Skala podatkowa obowiązująca do 31 grudnia 2021 r.
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | ||
| ponad | do | ||
| 85 528 zł | 17% | minus kwota zmniejszająca podatek | |
|
85 528 zł | 14 539,76 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł | ||
Tabela 2. Skala podatkowa obowiązująca od 1 stycznia 2022 r.
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 120 000 zł | 17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł | |
| 120 000 zł | 15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł | |
2. Podwyższenie kwoty wolnej od podatku i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe
Kwota wolna od podatku od 1 stycznia 2022 r. zostanie podwyższona do 30 000 zł.
Jednocześnie wzrośnie roczna kwota zmniejszająca podatek określona w pierwszym przedziale nowej skali podatkowej do 5100 zł (30 000 zł x 17%).
Nowa kwota wolna od podatku będzie stosowana już przy obliczaniu miesięcznych zaliczek na podatek (np. przez pracodawców przy sporządzaniu list płac) przez odliczanie od zaliczki podatkowej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli kwoty 425 zł, co wynika z wyliczenia 1/12 x 5100 zł.
W rezultacie od 2022 r. płatnicy, obliczając miesięczną zaliczkę podatkową pracownika, w przypadku którego dysponują oświadczeniem PIT-2, powinni obniżyć ją o kwotę zmniejszającą w wysokości 425 zł (zamiast stosowanej do końca 2021 r. kwoty 43,76 zł).
2.1. Stosowanie miesięcznej kwoty zmniejszającej zaliczki podatkowe
Nowelizacja ustawy o pdof:
- uchyla art. 32 ust. 1e stanowiący o możliwości złożenia płatnikowi przez pracownika oświadczenia, że za dany rok jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali i w związku z tym wnioskuje on o niestosowanie kwoty zmniejszającej podatek, oraz
- modyfikuje art. 32 ust. 3, nadając mu następujące brzmienie: Zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1, 1a, 2 i 2a zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru, w którym stwierdzi, że: (…). W wyniku tych zmian od 2022 r. kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki podatkowe będzie stała i przysługiwała zarówno przy dochodzie do 120 000 zł, jak i przy dochodzie przekraczającym ten limit. Oznacza to, że należy ją stosować przy pobieraniu zaliczek zarówno 17%, jak i 32% podstawy opodatkowania.
WAŻNE
Od 2022 r. kwotę zmniejszającą miesięczne zaliczki na podatek (do czego uprawnia złożenie przez podatnika PIT-2) należy stosować przez cały rok, czyli przy obliczaniu podatku zarówno 17%, jak i 32%.
3. Likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku
W stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 r. zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych obniżana jest o składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej 7,75% jej podstawy. Od początku 2022 r. nie będzie już takiej możliwości. Uchylenie przepisów zezwalających na odliczanie od podatku składki zdrowotnej dotyczy wszystkich podatników, w tym także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
4. Ulga dla klasy średniej
Aby zrekompensować choćby części pracownikom likwidację zmniejszenia zaliczki podatkowej o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, w przyszłym roku zacznie obowiązywać tzw. ulga dla klasy średniej. Adresatami tej preferencji są podatnicy zatrudnieni wyłącznie na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy. Oznacza to, że nie skorzystają z niej m.in. osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych - zlecenia i o dzieło.
Ulga dla klasy średniej polega na odliczeniu od dochodu dodatkowej kwoty, której wysokość uzależniona jest od wysokości osiąganych opodatkowanych przychodów. Nie chodzi jednak o każdy rodzaj przychodów, lecz wyłącznie o przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o pdof, czyli na zasadach ogólnych, według skali podatkowej.
Na podstawie nowych przepisów ustawy o pdof ulga dla klasy średniej będzie stosowana dwuetapowo:
- miesięcznie - przy obliczaniu przez płatników miesięcznych zaliczek podatkowych, a następnie
- rocznie - po zakończeniu roku przez podatników na etapie składania rocznych zeznań podatkowych.
Wysokość przysługującej preferencji jest obliczana z wykorzystaniem specjalnego wzoru.
4.1. Miesięczna ulga dla klasy średniej
Ulga miesięczna przysługuje pracownikom, których podlegające opodatkowaniu przychody uzyskane w ciągu miesiąca ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy wynoszą:
- co najmniej 5701 zł oraz
- nie przekraczają kwoty 11 141 zł.
Osiąganie wyższych przychodów nie uprawnia do zastosowania ulgi.
Tabela 3. Wzory do obliczenia miesięcznej ulgi dla klasy średniej
| Dla pracowników z miesięcznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 5701 zł do 8549 zł | Dla pracowników z miesięcznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 8549,01 zł do 11 141 zł |
| (A x 6,68% - 380,50 zł ) ÷ 0,17 | [A x (-7,35%) + 819,08 zł] ÷ 0,17 |
* A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy o pdof.
Należy podkreślić, że dla pracodawców wyznacznikiem wskazującym na możliwość zastosowania ulgi dla klasy średniej będzie wyłącznie poziom miesięcznych przychodów pracownika osiąganych u danego pracodawcy. Przepis wprowadzający ulgę dla klasy średniej, czyli nowy art. 32 ust. 2a ustawy o pdof, nakazuje pracodawcom odnoszenie się bowiem do takiego przychodu. Natomiast roczny przychód odnosi się do finalnego rozliczenia podatkowego dokonywanego przez pracownika za dany rok i z uwzględnieniem przychodów ze wszystkich źródeł.
WAŻNE
Płatnik (pracodawca) od 2022 r. jest uprawniony do stosowania ulgi dla klasy średniej za miesiące, w których jego pracownik uzyska u niego opodatkowane według skali podatkowej przychody z umowy o pracę w wysokości od 5701 zł do 11 141 zł.
4.2. Roczna ulga dla klasy średniej
Ulga przysługuje pracownikom, których podlegające opodatkowaniu roczne przychody uzyskane ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy wynoszą:
- co najmniej 68 412 zł oraz
- nie przekraczają kwoty 133 692 zł.
Tabela 4. Wzory do obliczenia rocznej ulgi dla klasy średniej
| Dla pracowników z rocznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 68 412 zł do 102 588 zł | Dla pracowników z rocznym przychodem mieszczącym się w przedziale od 102 588,01 zł do 133 692 zł |
| (A* x 6,68% - 4566 zł) ÷ 0,17 | [A* x (-7,35%) + 9829 zł] ÷ 0,17 |
* A oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy o pdof.
4.3. Ulga dla klasy średniej przy kilku wypłatach w jednym miesiącu
Jeżeli w danym miesiącu dochodzi do więcej niż jednej wypłaty wynagrodzenia dla pracownika, to aby miesięczna zaliczka i składki ZUS zostały prawidłowo obliczone (i aby nie powstały różnice wynikające z zaokrągleń), każdą kolejną wypłatę należy rozliczać narastająco, tj. łącznie z uwzględnieniem wypłaty wcześniejszej.
Tę regułę należy stosować także w odniesieniu do ulgi dla klasy średniej. Oznacza to, że jeśli pracownik przykładowo w jednym miesiącu otrzymuje dwie wypłaty, wówczas należy:
Krok 1. rozliczyć pod względem podatkowo-składkowym pierwszą wypłatę (oceniając m.in., czy wysokość przychodu uprawnia do zastosowania kwoty ulgi dla tzw. klasy średniej), a następnie
Krok 2. sporządzić listę płac dla kolejnej wypłaty uwzględniającą finalne rozliczenie podatkowo-składkowe sumy przychodów z danego miesiąca.
Przedstawione wyjaśnienia powinny znajdować zastosowanie również w sytuacji, gdy pracownik ma zawarte np. dwie umowy o pracę z tym samym pracodawcą. Jedyną różnicą w takich okolicznościach jest to, że zatrudniony ma prawo do kosztów uzyskania przychodu z każdego stosunku pracy (interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 września 2021 r., 0113-KDIPT2-3.4011.456.2021.3.NM).
PRZYKŁAD
Pełnoetatowy pracownik w wieku 37 lat otrzymuje stałe wynagrodzenie w wysokości 4500 zł brutto (wypłata następuje pod koniec danego miesiąca) oraz zmienne premie wynikowe wypłacane w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który są należne. Pracownik nie jest uczestnikiem PPK. Ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę podatkową (złożył PIT-2).
I. Lista płac rozliczająca pierwszą wypłatę w miesiącu, czyli premię wynikową w wysokości 2500 zł brutto. Rozliczenie wynagrodzenia według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Premia wynikowa |
| 2500,00 | 2500,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
| 2500,00 | 2500,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 244,00 | 244,00 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 37,50 | 37,50 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 61,25 | 61,25 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 342,75 | 342,75 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 2157,25 | 2157,25 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona | poz. 7 x 9% | 194,15 | 194,15 |
| 9. | Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
| 0,00 | 167,19 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania |
| 0,00 | 0,00 |
| 12. | Ulga podatkowa dla klasy średniej | [(poz. 1 + poz. 11) x 6,68% - 380,50 zł] : 0,17 | 0,00 | 0,00 |
| 13. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 + poz. 11 - poz. 12 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 1907,00 | 1907,00 |
| 14. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
| 425,00 | 43,76 |
| 15. | Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną | (poz. 13 x 17%) - poz. 14 | 0,00 | 280,43 |
| 16. | Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego | poz. 15 - poz. 9 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 0,00 | 113,00 |
| 17. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
| 0,00 | 0,00 |
| 18. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 16 - poz. 17 | 1963,10 | 1850,10 |
II. Lista płac finalna rozliczająca pierwszą i drugą wypłatę w miesiącu, czyli premię wynikową i wynagrodzenie zasadnicze. Rozliczenie wynagrodzeń według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Premia wynikowa + wynagrodzenie zasadnicze | 2500 zł + 4500 zł | 7000,00 | 7000,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne |
| 7000,00 | 7000,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 683,20 | 683,20 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 105,00 | 105,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 171,50 | 171,50 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 959,70 | 959,70 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 6040,30 | 6040,30 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona | poz. 7 x 9% | 543,63 | 543,63 |
| 9. | Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku |
| 0,00 | 468,12 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę, wliczana do podstawy opodatkowania |
| 0,00 | 0,00 |
| 12. | Ulga podatkowa dla klasy średniej | [(poz. 1 + poz. 11) x 6,68% - 380,50 zł] : 0,17 | 512,35 | 0,00 |
| 13. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 + poz. 11 - poz. 12 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 5278,00 | 5790,00 |
| 14. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
| 425,00 | 43,76 |
| 15. | Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną | (poz. 13 x 17%) - poz. 14 | 472,26 | 940,54 |
| 16. | Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego | poz. 15 - poz. 9 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 472,00 | 472,00 |
| 17. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego |
| 0,00 | 0,00 |
| 18. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 16 - poz. 17 | 5024,67 | 5024,67 |
| 19. | Kwota do wypłaty na koniec miesiąca | poz. 18 - 1963,10 zł (kwota wypłacona z tytułu premii) | 3061,57 | 3174,57 |
4.4. Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej
Po zmianie przepisów podatnik będzie mógł złożyć pracodawcy pisemny wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej. Będzie to rozwiązanie praktyczne przede wszystkim dla osób, które:
- uzyskują przychody objęte omawianą ulgą np. także u innych płatników i łączna kwota tych przychodów w danym roku przekroczy 133 692 zł;
- w danym roku spodziewają się zarobić mniej niż wynosi dolny roczny limit przewidziany dla ulgi (68 412 zł), ale w niektórych miesiącach otrzymają wynagrodzenie wyższe niż 5701 zł (ma to zapobiegać dopłacie podatku po rozliczeniu rocznym); jeśli nawet ostatecznie okazałoby się, że roczne przychody pracownika przekroczą dolny limit ulgi, będzie mógł on skorzystać z ulgi dla drugiego progu przychodowego w zeznaniu rocznym.
Gdy podatnik złoży taki wniosek, płatnik zaprzestanie pomniejszania dochodu o kwotę ulgi najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał ten wniosek. Wniosek powinien być składany odrębnie dla każdego roku podatkowego.
5. Nowe zasady obliczania zaliczek na podatek
W rezultacie tak istotnych modyfikacji przepisów, jak wprowadzenie ulgi dla klasy średniej i likwidacja zmniejszenia należności podatkowej o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, zasady obliczania zaliczek na podatek od przychodów osiągniętych od 1 stycznia 2022 r. z tytułu umów o pracę są następujące:
Krok 1. Pomniejszenie opodatkowanego przychodu o sfinansowane przez pracownika składki na ubezpieczenia społeczne, których podstawą jest ten przychód.
Krok 2. Pomniejszenie przychodu o:
- koszty uzyskania przychodów (250 zł lub 300 zł, ewentualnie 50% przy należnościach związanych z przeniesieniem praw autorskich) oraz
- kwotę ulgi dla klasy średniej, jeśli miesięczne, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych, przychody z umowy o pracę mieszczą się w przedziale od 5701 zł do 11 141 zł.
Krok 3. Zaokrąglenie otrzymanej podstawy opodatkowania do pełnych złotych.
Krok 4. Pomnożenie podstawy opodatkowania przez odpowiednią stawkę procentową podatku (17% lub 32%).
Krok 5. Pomniejszenie obliczonej zaliczki na podatek o kwotę 425 zł (pod warunkiem złożenia przez pracownika PIT-2).
Krok 6. Zaokrąglenie otrzymanej kwoty do pełnych złotych.
PRZYKŁAD
Pracownik w wieku 30 lat jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Otrzymuje co miesiąc stałą pensję, jest uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodu oraz kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę podatkową. Przystąpił do PPK i strony dokonują z tego tytułu podstawowych wpłat (1,5% pracodawca i 2% pracownik).
Wariant I. Wynagrodzenie pracownika wynosi 6000 zł.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę |
| 6000,00 | 6000,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne | poz. 1 | 6000,00 | 6000,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 585,60 | 585,60 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 90,00 | 90,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 147,00 | 147,00 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 822,60 | 822,60 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 5177,40 | 5177,40 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona | poz. 7 x 9% | 465,97 | 465,97 |
| 9. | Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku | poz. 7 x 7,75% | 0,00 | 401,25 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania (opłacona w styczniu 2022 r.) | poz. 2 x 1,5% | 90,00 | 90,00 |
| 12. | Ulga podatkowa dla klasy średniej | [(poz. 1 + poz. 11) x 6,68% - 380,50 zł] : 0,17 | 154,78 | 0,00 |
| 13. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 + poz. 11 - poz. 12 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 4863,00 | 5017,00 |
| 14. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
| 425,00 | 43,76 |
| 15. | Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną | (poz. 13 x 17%) - poz. 14 | 401,71 | 809,13 |
| 16. | Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego | poz. 15 - poz. 9 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 402,00 | 408,00 |
| 17. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | poz. 2 x 2% | 120,00 | 120,00 |
| 18. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 16 - poz. 17 | 4189,43 | 4183,43 |
Wariant II. Wynagrodzenie pracownika wynosi 10 000 zł brutto.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę |
| 10 000,00 | 10 000,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne | poz. 1 | 10 000,00 | 10 000,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 976,00 | 976,00 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 150,00 | 150,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 245,00 | 245,00 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 1371,00 | 1371,00 |
| 7. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 8629,00 | 8629,00 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona | poz. 7 x 9% | 776,61 | 776,61 |
| 9. | Część składki na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku | poz. 7 x 7,75% | 0,00 | 668,75 |
| 10. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 11. | Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę, wliczana do podstawy opodatkowania (opłacona w styczniu 2022 r.) | poz. 2 x 1,5% | 150,00 | 150,00 |
| 12. | Ulga podatkowa dla klasy średniej | [(poz. 1 + poz. 11) x (-7,35%) + 819,08 zł] : 0,17] | 429,74 | 0,00 |
| 13. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 + poz. 11 - poz. 12 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 8099,00 | 8529,00 |
| 14. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
| 425,00 | 43,76 |
| 15. | Zaliczka na podatek przed pomniejszeniem o składkę zdrowotną | (poz. 13 x 17%) - poz. 14 | 951,83 | 1 406,17 |
| 16. | Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego | poz. 15 - poz. 9 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 952,00 | 737,00 |
| 17. | Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego | poz. 2 x 2% | 200,00 | 200,00 |
| 18. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 16 - poz. 17 | 6700,39 | 6915,39 |
6. Zmiana zasad obniżania składki zdrowotnej do wysokości podatku
W ramach Polskiego Ładu przewidziano nowelizację art. 83 ustawy zdrowotnej. Po jej wprowadzeniu, od 1 stycznia 2022 r., nadal w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika będzie wyższa od kwoty zaliczki na podatek dochodowy, składkę obliczoną za poszczególne miesiące należy obniżyć do wysokości tej zaliczki. Jednak w nowym stanie prawnym kwotę zaliczki, o którą należy obniżyć składkę zdrowotną, trzeba obliczyć zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na 31 grudnia 2021 r.
Oznacza to konieczność kalkulowania przez pracodawców od przyszłego roku dwóch zaliczek na podatek, tj.:
- na nowych zasadach (według przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022 r.) oraz
- według zasad obowiązujących na 31 grudnia 2021 r. na potrzeby ustalenia, czy składka zdrowotna powinna podlegać obniżeniu do kwoty zaliczki podatkowej.
PRZYKŁAD
Pracownik w wieku 32 lat, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1/4 etatu, otrzymuje co miesiąc stałą pensję w wysokości 1050 zł brutto. Jest uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodu i złożył oświadczenie PIT-2. Pracownik zrezygnował z uczestnictwa w PPK.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę |
| 1050,00 | 1050,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne | poz. 1 | 1050,00 | 1050,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 102,48 | 102,48 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 15,75 | 15,75 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 25,73 | 25,73 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 143,96 | 143,96 |
| 7. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 8. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 7 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 656,00 | 656,00 |
| 9. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową |
| 425,00 | 43,76 |
| 10. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową użyta na potrzeby obliczenia obniżonej składki zdrowotnej |
| 43,76 | 43,76 |
| 11a. | Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem | (poz. 8 x 17%) - poz. 9 | 0,00 | 67,76 |
| 11b. | Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem obliczona na potrzeby ustalenia kwoty obniżonej składki zdrowotnej | (poz. 8 x 17%) - poz. 10 | 67,76 | 67,76 |
| 12. | Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 906,04 | 906,04 |
| 13. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości | poz. 12 x 9% | 81,54 | 81,54 |
| 14. | Składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki na podatek obliczonej według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 r. - należy ją obniżyć, gdyż przewyższa ona kwotę ww. zaliczki podatkowej | poz. 11b | 67,76 | 67,76 |
| 15. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku | poz. 14 | 0,00 | 67,76 |
| 16. | Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego | poz. 11b - poz. 15 | 0,00 | 0,00 |
| 17. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 14 - poz. 16 | 838,28 | 838,28 |
7. Obniżanie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek przy zerowym podatku
Tak jak obecnie, również w 2022 r. obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek dochodowy należy dokonywać w przypadku osób korzystających z "zerowego PIT" (zwolnienie z podatku przychodów osób do 26 lat).
W odniesieniu do tych osób także przewidziano zmianę. Jeżeli składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu zwolnionego z podatku w ramach zerowego PIT będzie wyższa od kwoty zaliczki podatkowej, którą płatnik obliczyłby zgodnie z regułami obowiązującymi 31 grudnia 2021 r., gdyby przychód zatrudnionego nie był wyłączony z opodatkowania, składkę należy obniżyć do wysokości tej zaliczki.
PRZYKŁAD
Pracownik w wieku 24 lat, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1/4 etatu, otrzymuje co miesiąc stałą pensję w wysokości 1000 zł brutto. Jest uprawniony do podstawowych kosztów uzyskania przychodu i złożył oświadczenie PIT-2. Pracownik zrezygnował z uczestnictwa w PPK.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę |
| 1000,00 | 1000,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne | poz. 1 | 1000,00 | 1000,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 97,60 | 97,60 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 15,00 | 15,00 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 24,50 | 24,50 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 137,10 | 137,10 |
| 7. | Koszty uzyskania przychodu |
| 250,00 | 250,00 |
| 8. | Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową użyta na potrzeby obliczenia obniżonej składki zdrowotnej |
| 43,76 | 43,76 |
| 9. | Hipotetyczna zaliczka na podatek przed zaokrągleniem | [(poz. 1 - poz. 6 - 250 zł - wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) x 17%] - poz. 8 | 60,45 | 60,45 |
| 10. | Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 862,90 | 862,90 |
| 11. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości | poz. 10 x 9% | 77,66 | 77,66 |
| 12. | Składka zdrowotna obniżona do wysokości hipotetycznej zaliczki na podatek obliczonej według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 r. - należy ją obniżyć, gdyż przewyższa ona kwotę ww. zaliczki podatkowej | poz. 9 | 60,45 | 60,45 |
| 13. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 12 | 802,45 | 802,45 |
8. Wniosek o niestosowanie kosztów uzyskania przychodu
Wystarczającą przesłanką stosowania w danym miesiącu zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu jest osiągnięcie np. przez pracownika przychodu z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej.
W stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 r. pracownik nie miał możliwości zawnioskowania do pracodawcy o nieuwzględnianie kosztów uzyskania przychodów. Niekiedy skutkowało to niedopłatą podatku po dokonaniu rozliczenia rocznego przez pracowników zatrudnionych jednocześnie u dwóch lub większej liczby pracodawców. Ta niedopłata jest wynikiem tego, że w dotychczasowym stanie prawnym koszty uzyskania przychodu muszą być stosowane przez wszystkich pracodawców danego pracownika, nawet jeśli w roku dojdzie do przekroczenia rocznego limitu tych kosztów określonego w ustawie o pdof.
Od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład wprowadził do ustawy o pdof rozwiązanie, na mocy którego podatnik (np. pracownik) ma prawo złożyć płatnikowi na piśmie wniosek o niestosowanie kosztów uzyskania przychodu wskazanych w art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof, czyli w wysokości 250 zł miesięcznie przy obliczaniu należnych zaliczek na podatek.
9. Zmiany w rozliczaniu przychodów z umowy zlecenia
Do najbardziej istotnych zmian, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2022 r. w zakresie rozliczania przychodów z umów zlecenia, należy zaliczyć:
- likwidację możliwości odliczenia składki zdrowotnej od zaliczki na podatek;
- niepobieranie zaliczek na podatek na podstawie pisemnego wniosku podatnika otrzymującego przychody, o których mowa w art. 35 ust. 1 pkt 5, 6 i 8 oraz art. 41 ust. 1 ustawy o pdof (m.in. z tytułu umów zlecenia, umów o dzieło, praktyk absolwenckich lub staży uczniowskich). Wniosek należy składać odrębnie dla każdego roku. Płatnik nie będzie pobierał zaliczek podatkowych najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał ten wniosek.
Prawo do złożenia płatnikowi omawianego wniosku przysługiwać będzie podatnikowi:
- którego roczne przychody nie przekroczą 30 000 zł oraz
- który poza dochodami od tego płatnika nie uzyskuje innych dochodów, od których zaliczki na podatek obliczane są z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej podatek lub są opłacane z działalności gospodarczej; w ten sposób podatnik będzie korzystał w kwoty wolnej już w trakcie roku, a nie dopiero po jego zakończeniu i złożeniu zeznania podatkowego.
PRZYKŁAD
Zleceniobiorca w wieku 30 lat, niebędący uczestnikiem PPK, dla którego wykonywana umowa zlecenia (zawarta na kilka miesięcy) jest jedynym źródłem utrzymania i jedynym tytułem do ubezpieczeń:
-
wypracowuje co miesiąc nie więcej niż 100 godzin, za co otrzymuje stałe wynagrodzenie w wysokości 3300 zł brutto,
-
zawnioskował o przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,
-
ma prawo do 20% kosztów uzyskania przychodu.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Poz. | Składniki | Działanie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Wynagrodzenie brutto |
| 3300,00 | 3300,00 |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | poz. 1 | 3300,00 | 3300,00 |
| 3. | Składka na ubezpieczenie emerytalne | poz. 2 x 9,76% | 322,08 | 322,08 |
| 4. | Składka na ubezpieczenia rentowe | poz. 2 x 1,5% | 49,50 | 49,50 |
| 5. | Składka na ubezpieczenie chorobowe | poz. 2 x 2,45% | 80,85 | 80,85 |
| 6. | Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego | poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 | 452,43 | 452,43 |
| 7. | Podstawa składki na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 2 - poz. 6 | 2847,57 | 2847,57 |
| 8. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne | poz. 7 x 9% | 256,28 | 256,28 |
| 9. | Koszty uzyskania przychodu | (poz. 1 - poz. 6) x 20% | 569,51 | 569,51 |
| 10. | Przychód do opodatkowania | poz. 1 - poz. 6 - poz. 9 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 2278,00 | 2278,00 |
| 11. | Stawka % PIT |
| 17% | 17% |
| 12. | Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem | poz. 10 x poz. 11 | 387,26 | 387,26 |
| 13. | Składka zdrowotna odliczana od zaliczki na podatek dochodowy | poz. 7 x 7,75% | 0,00 | 220,69 |
| 14. | Zaliczka na podatek | poz. 12 - poz. 13 (wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych) | 0,00 | 167,00 |
| 15. | Kwota do wypłaty | poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14 | 2591,29 | 2424,29 |
W tym przypadku zleceniodawca w 2022 r. nie nalicza zaliczek podatkowych, bowiem zleceniobiorca złożył mu wniosek o niepobieranie podatku, w którym potwierdził, że:
-
jego dochody w 2022 r. nie przekroczą 30 000 zł, czyli ilorazu kwoty zmniejszającej podatek i najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (5100 zł : 0,17), oraz
-
nie osiąga z innych źródeł dochodów, od których zaliczki na podatek są obliczane z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej podatek lub są opłacane z działalności gospodarczej.
10. Rozliczanie jazd prywatnych samochodem służbowym
Od 1 stycznia 2022 r. wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych należy ustalać w wysokości:
- 250 zł miesięcznie - dla samochodów:
- o mocy silnika do 60 kW,
- stanowiących pojazd elektryczny w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych lub pojazd napędzany wodorem w rozumieniu art. 2 pkt 15 ww. ustawy;
- 400 zł miesięcznie - dla samochodów innych niż wymienione wyżej.
Polski Ład wprowadza zmiany w tym zakresie, gdyż dotychczasowe przepisy powodują wątpliwości związane z przypisywaniem pracownikom przychodu z tytułu korzystania do celów prywatnych z samochodów służbowych napędzanych elektrycznie lub wodorowo. Trudno jest bowiem mówić o pojemności silnika w kontekście wspomnianych pojazdów. Zaproponowano, aby wymienione samochody były rozliczane na zasadach właściwych dla pojazdów spalinowych z silnikami o mocy nieprzekraczającej 60 kW.
W konsekwencji od 2022 r. o wysokości przychodu uzyskiwanego z odbywania jazd prywatnych samochodem służbowym będzie decydować moc silnika, a nie jego pojemność. Biorąc pod uwagę fakt, że samochody o mocy silnika do 60 kW posiadają ok. 82 KM, należy stwierdzić, że wielu spośród pracowników, którym ze względu na pojemność silnika samochodu firmowego do końca 2021 r. doliczano do przychodów kwotę 250 zł, od 1 stycznia 2022 r. uzyska z tego samego tytułu przychód w wysokości 400 zł, czyli o 150 zł wyższy.
Od tego przychodu jest należny nie tylko podatek, ale i składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
11. Koszty uzyskania przychodów od przychodów osiąganych przez pełniących funkcje społeczne i obywatelskie
Z początkiem 2022 r. nastąpi objęcie 20% kosztami uzyskania przychodów osób wykonujących czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, bez względu na sposób powołania tych osób, oraz nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek.
Do 2021 r. ww. osoby mają prawo do kosztów w wysokości 250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy w łącznej kwocie nie wyższej niż 3000 zł lub nie wyższej niż 4500 zł, jeżeli tego rodzaju przychody są uzyskiwane od więcej niż jednego podmiotu.
12. Nowe ulgi podatkowe
Do ustawy o pdof wprowadzono trzy nowe ulgi (zwolnienia) podatkowe. Płatnicy będą musieli je uwzględnić przy rozliczeniu przychodu osób do nich uprawnionych na podstawie złożonych przez nich oświadczeń potwierdzających fakt spełnienia warunków do skorzystania z tego rodzaju preferencji. Są to zwolnienia dla:
- podatników, którzy przenieśli miejsce zamieszkania na terytorium Polski (ulga na powrót),
- podatników z co najmniej 4 dzieci (ulga dla rodziny),
- pracujących emerytów (ulga dla emeryta).
Tabela 5. Zwolnienia podatkowe wprowadzone przez Polski Ład
| Rodzaj zwolnienia podatkowego | Przepis wprowadzający zwolnienie podatkowe |
| Zwolnienie z opodatkowania przychodów podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
- do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągniętych w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego. Zwolnienie to będzie przysługiwać pod warunkiem, że:
- nieprzerwanie co najmniej przez okres, o którym mowa w pkt 2, w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Państwie Izrael, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub - na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających okres, o którym mowa w pkt 2, oraz
| art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o pdof
|
| Zwolnienie z opodatkowania przychodów do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł:
- osiągniętych przez podatnika, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej 4 dzieci, o których mowa w art. 27ea ust. 1 pkt 2 ustawy o pdof, wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci - wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 39 i 44-48 ustawy o pdof.
| art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o pdof
|
| Zwolnienie z podatku przychodów:
- otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60 roku życia w przypadku kobiety i 65 roku życia w przypadku mężczyzny, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, pod warunkiem że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje:
| art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o pdof
|
Co istotne, od przyszłego roku płatnik ma obowiązek uwzględnić przy miesięcznym rozliczaniu przychodów ww. zwolnienia podatkowe:
- jeżeli podatnik (pracownik lub zleceniobiorca) złoży na piśmie oświadczenie stwierdzające, że spełnia warunki do korzystania z danej ulgi,
- najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wyżej wskazane oświadczenie, nie dłużej niż do upływu terminu wskazanego przez podatnika.
Jeżeli podatnik powiadomi płatnika o zmianie stanu faktycznego wynikającego z ww. oświadczenia, płatnik nie uwzględnia ulgi najpóźniej od kolejnego miesiąca, w którym otrzymał powiadomienie.
Oświadczenie o spełnieniu warunków do danej ulgi jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę o następującej treści: Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
W przypadku ulgi na powrót oświadczenie podatnika musi także zawierać rok rozpoczęcia i zakończenia stosowania zwolnienia przez płatnika.
Łączna suma przychodów zwolnionych z podatku w ramach omówionych trzech ulg oraz zwolnienia przysługującego podatnikowi do 26 lat (wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o pdof) nie może w przypadku danego podatnika przekroczyć kwoty 85 528 zł rocznie.
W przypadku zastosowania - w zakresie przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy - "zerowego PIT" lub trzech wyżej opisanych nowych ulg, suma łącznych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% oraz przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, zwolnionych od podatku na podstawie wspomnianych zwolnień, nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (120 000 zł).
Ponadto należy brać pod uwagę, że przy obliczaniu kwoty przychodów podlegających zwolnieniu z podatku w ramach ww. trzech nowych ulg nie podlegają uwzględnieniu przychody podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o pdof, zwolnionych od podatku dochodowego oraz od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W przypadku stosowania omawianych zwolnień podatkowych koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof, stosuje się w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu.
12.1. Składka zdrowotna a nowe zwolnienia podatkowe
W kontekście ulgi na powrót, ulgi dla rodziny oraz ulgi dla emeryta należy wspomnieć o ich wpływie na składką zdrowotną. Część ekspertów z zakresu prawa podatkowego jest zdania, że osoby korzystające z tych zwolnień podatkowych dodatkowo zyskają na tym, że od ich przychodów zwolnionych z opodatkowania nie będzie trzeba naliczać składki zdrowotnej. Jest to prawdopodobnie przeoczenie ustawodawcy, który w natłoku zmian nie znowelizował art. 83 ust. 3 ustawy zdrowotnej.
W przypadku omówionych trzech nowych preferencji w ustawie nowelizującej z 29 października 2021 r. nie przewidziano podobnego rozwiązania, jakie obowiązuje przy "zerowym PIT" (uldze dla podatników do 26 lat) w zakresie obniżania składki zdrowotnej do wysokości hipotetycznej zaliczki na podatek (art. 83 ust. 2a ustawy zdrowotnej).
Na posiedzeniu, które odbyło się 18 listopada 2021 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy z 29 listopada br. wprowadzającej Polski Ład (druk 1631). Sposób obniżania składki zdrowotnej do wysokości hipotetycznej zaliczki na podatek dla nowych zwolnień z podatku będzie taki sam dla jak zwolnienia przysługującego podatnikom do 26 lat. W dniu oddania bieżącego numeru MPPiU do druku ustawa oczekiwała na rozpatrzenie przez Senat.
13. Nowe rozwiązania dotyczące nielegalnego zatrudniania osób i "pracy na czarno"
Obecnie w przypadku ustalenia, że pracownik jest nielegalnie zatrudniony lub otrzymuje część wynagrodzenia "pod stołem", ponosi on koszty części składek społecznych, składki zdrowotnej oraz podatku. Polski Ład wprowadza rozwiązanie, dzięki któremu w takiej sytuacji pracownik nie będzie obciążony składkami ani podatkiem. Składki w całości opłaci pracodawca.
Od 1 stycznia 2022 r. z podatku dochodowego będą zwolnione przychody pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 13 lit. a ustawy o promocji zatrudnienia oraz przychody pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym.
Na podstawie ww. przepisu ustawy o promocji zatrudnienia nielegalnym zatrudnieniem lub nielegalną inną pracą zarobkową jest zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków.
Aby przeciwdziałać szarej strefie, z kosztów uzyskania przychodów będą wyłączone:
- wypłacone wynagrodzenie z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wynagrodzenie wypłacone "pod stołem" (dzięki temu nieuczciwy pracodawca zapłaci wyższy podatek od dochodu z tytułu prowadzonej działalności);
- składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, a także zdrowotne, od wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz od części nieujawnionego wynagrodzenia, mimo że będą one finansowane z jego własnych środków jako płatnika składek. Plusem takiego rozwiązania będzie to, że nielegalnie zatrudniony lub opłacany pracownik zachowa pełne prawo do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, choć nie będzie partycypował w finansowaniu składek na te ubezpieczenia.
14. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym osób powołanych do pełnienia funkcji na podstawie aktu powołania
Po 31 grudnia 2021 r. ubezpieczeniem zdrowotnym będą obejmowane osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (chodzi tu m.in. o członków zarządu, Komisji Rewizyjnej, komisji egzaminacyjnych czy prokurentów).
Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego (i opłacania składki na to ubezpieczenie) ww. osób powstanie z dniem powołania, a wygaśnie z dniem odwołania.
PRZYKŁAD
Mieszkaniec Łodzi od 2 lat jest członkiem zarządu spółki z o.o. wykonującym swoje obowiązki wyłącznie w ramach aktu powołania. Z tego tytułu otrzymuje w każdym miesiącu wynagrodzenie w wysokości 8000 zł brutto.
Rozliczenie wynagrodzenia na liście płac według przepisów z 2021 r. i 2022 r. jest następujące:
| Lp. | Wyszczególnienie | 2022 r. | 2021 r. |
| 1. | Kwota wynagrodzenia | 8000,00 zł | 8000,00 zł |
| 2. | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek (poz. 1 - 250 zł), wynik po zaokrągleniu do pełnych złotych | 7750,00 zł | 7750,00 zł |
| 3. | Zaliczka na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 2 x 17%) | 1318,00 zł | 1318,00 zł |
| 4. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 x 9%) | 720,00 zł | 0,00 zł |
| 5. | Kwota do wypłaty (poz. 1 - poz. 3 - poz. 4) | 5962,00 zł | 6682,00 zł |
15. Zasady ustalania składki zdrowotnej przedsiębiorców
W wyniku zmiany przepisów składka na ubezpieczenie zdrowotne osoby prowadzącej działalność pozarolniczą nie będzie miała, tak jak dotychczas, stałej zryczałtowanej wysokości. Na jej wysokość będzie miała wpływ forma opodatkowania oraz wysokość dochodów lub przychodów osiąganych przez przedsiębiorcę. Informację o ich wysokości przedsiębiorca będzie wykazywał w dokumentacji rozliczeniowej ZUS.
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców, którą stanowiłby dochód za styczeń 2022 r., należy ustalać według zasad obowiązujących do 31 grudnia 2021 r.
15.1. Podatek liniowy, na zasadach ogólnych i od dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej
Dla opłacającej liniowy (19%) podatek dochodowy lub od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (5%) osoby:
- prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, w tym osoby niepodlegającej obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców),
- prowadzącej działalność w zakresie wolnego zawodu,
- wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- prowadzącej publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe
składka zdrowotna będzie wynosiła 4,9% podstawy wymiaru, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%:
- minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia roku składkowego, (czyli od 1 lutego danego roku do 31 stycznia następnego roku), w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru,
- iloczynu liczby miesięcy w roku składkowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu tego roku składkowego, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru.
Podstawą wymiaru składki zdrowotnej będzie dochód z działalności.
SŁOWNICZEK
| Dochód - różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów - w rozumieniu ustawy o pdof, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Rok składkowy - okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. |
Roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej ww. osób prowadzących działalność pozarolniczą i opłacających podatek dochodowy:
- na zasadach ogólnych,
- liniowo,
- od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej
będzie stanowił dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy.
Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości będzie obowiązywała w roku składkowym.
W przypadku gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ww. przedsiębiorców okaże się niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku składkowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok składkowy będzie stanowić ta kwota.
Osoby te za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu będą opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka. W sytuacji gdy podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w danym miesiącu okaże się niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tym dniu.
15.2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych będzie stanowił iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej określonemu procentowi przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, tj.:
- 60% ww. wynagrodzenia, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60 000 zł,
- 100% ww. wynagrodzenia, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej przekroczyły w tym okresie kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł,
- 180% ww. wynagrodzenia, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej przekroczyły w tym okresie kwotę 300 000 zł.
Natomiast za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu ubezpieczony przedsiębiorca będzie opłacał składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, którą również będzie stanowił ww. odpowiedni procent kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Składka wynosi 9% podstawy wymiaru.
15.3. Karta podatkowa
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osoby prowadzącej działalność pozarolniczą:
- na podstawie przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych,
- w zakresie wolnego zawodu:
- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
będzie stanowić kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku. Składka wynosi 9% podstawy wymiaru.
16. Terminy przekazania dokumentów rozliczeniowych i opłacenia składek ZUS
W wyniku zmiany przepisów modyfikacji uległy terminy przekazywania do ZUS dokumentów rozliczeniowych i dokonywania wpłaty należności składkowych.
Od 1 stycznia 2022 r. płatników będą obowiązywały następujące terminy:
- do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych,
- do 15 dnia następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną,
- do 20 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników składek.
PODSUMOWANIE
- Od 1 stycznia 2022 r. nastąpi podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie stawka podatku w wysokości 32%.
- Kwota wolna od podatku od 1 stycznia 2022 r. zostanie podwyższona do 30 000 zł i jednocześnie wzrośnie roczna kwota zmniejszająca podatek, określona w pierwszym przedziale nowej skali podatkowej, do 5100 zł.
- Od 2022 r. kwotę zmniejszającą miesięczne zaliczki na podatek na podstawie PIT-2 należy stosować przez cały rok, czyli zarówno przy obliczaniu podatku 17%, jak i 32%.
- Uchylenie możliwości odliczenia od podatku składki zdrowotnej (7,75% podstawy wymiaru) dotyczy wszystkich podatników, w tym także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych.
- Ulga dla klasy średniej dotyczy wyłącznie przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
- Kwotę zaliczki podatkowej, o którą należy obniżyć składkę zdrowotną (jeżeli zaliczka jest niższa od składki zdrowotnej), należy obliczyć zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym 31 grudnia 2021 r.
- Pracownik ma prawo złożyć pracodawcy pisemny wniosek o niestosowanie kosztów uzyskania przychodu w wysokości 250 zł miesięcznie przy obliczaniu należnych zaliczek na podatek.
- Zleceniobiorca może złożyć wniosek o niepobieranie zaliczek na podatek od osiąganego przychodu, jeżeli nie przekroczy on 30 000 zł rocznie.
- Od 1 stycznia 2022 r. przychód z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych będzie zależał od mocy jego silnika.
- Po 31 grudnia 2021 r. podatnicy będą mogli korzystać z trzech nowych zwolnień podatkowych: na powrót, wychowujących co najmniej 4 dzieci (ulga dla rodziny), dla emerytów.
- Na wysokość składki zdrowotnej przedsiębiorców będzie miała wpływ forma opodatkowania oraz wysokość osiąganych przez nich dochodów lub przychodów.
PODSTAWA PRAWNA:
-
art. 1 pkt 8, pkt 13, pkt 23, pkt 40, pkt 47, pkt 62, pkt 65-67, art. 8 pkt 1, art. 15 pkt 1-3, pkt 9-10, art. 69, art. 89 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw - w dniu oddania bieżącego numeru MPPiU do druku ustawa oczekiwała na publikację w Dzienniku Ustaw
Mariusz Pigulski
specjalista w zakresie kadr i płac, ekspert z ponad 20-letnim doświadczeniem
