Serwis Prawno-Pracowniczy / Niezbędnik Kadrowo-Płacowy 1/2020, data dodania: 18.12.2019

Potrącenia z wynagrodzenia w 2020 r. - jak ustalić kwotę wolną

Od 1 stycznia 2020 r. ustawowa płaca minimalna wzrosła do poziomu 2600 zł brutto. Spowodowało to wzrost kwot wolnych od potrąceń. Przy ich ustalaniu należy brać pod uwagę dodatkowo rodzaj dokonywanego potrącenia, finansowane z pensji składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, parametry podatkowe i ulgi stosowane przy rozliczaniu listy płac, a także wpłaty na pracownicze plany kapitałowe, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania.

Kwota wolna od potrąceń jest ustalana od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, które w 2020 r. wynosi 2600 zł (lub jej części w przypadku zatrudnienia na część etatu).

Wiele wariantów kwot wolnych od potrąceń

W aktualnym stanie prawnym, na wysokość pracowniczych kwot wolnych od potrąceń wpływa:

  • wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  • wymiar czasu pracy zatrudnionego,
  • rodzaj potrącenia,
  • wysokość zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu oraz kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek, stosowanej tylko wówczas, gdy pracownik złoży oświadczenie PIT-2,
  • fakt, czy zatrudniony objęty jest zwolnieniem z podatku w postaci "zerowego PIT",
  • wysokość wpłat dokonywanych na PPK.

 

Tabela 1. Od czego zależy kwota wolna od potrąceń

Parametry wpływające na kwotę wolną od potrąceń

Uwagi

Obowiązująca w danym roku ustawowa kwota minimalnego wynagrodzenia

Od 1 stycznia 2020 r. ustawowe minimum płacowe dla pracownika pełnoetatowego wynosi 2600 zł brutto (rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r.).

Wymiar etatu pracownika

 

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwota chroniona przed potrąceniami ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do etatu.

W tym celu w pierwszej kolejności wyznacza się kwotę minimalnego wynagrodzenia brutto w proporcji do etatu, a następnie od otrzymanej wartości odejmuje składki zusowskie i zaliczkę na podatek oraz wpłatę na PPK finansowaną przez zatrudnionego.

To samo dotyczy potrąceń dobrowolnych (stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy, który w piśmie z 22 lutego 2011 r., znak: GPP-364-4560-8-1/11/PE/RP).

Rodzaj potrącenia dokonywanego z pensji

 

Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

  • ustawowego, minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
  • 75% ww. minimalnego wynagrodzenia - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
  • 90% ww. minimalnego wynagrodzenia - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w Kodeksie pracy.

Parametry podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu i kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek

Ustalając w przypadku pracowników kwotę chronioną przed potrąceniami, płacę minimalną pomniejsza się m.in. o zaliczkę na podatek, przy kalkulowaniu której zgodnie z przepisami podatkowymi uwzględnia się:

  • koszty uzyskania przychodu wynoszące miesięcznie 250 zł lub 300 zł - gdy pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę i złożył pracodawcy oświadczenie potwierdzające fakt, iż miejsce jego stałego lub czasowego zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy;
  • 1/12 rocznej kwoty zmniejszającej podatek, która wynosi obecnie 43,76 zł i może być stosowana przez pracodawcę tylko wtedy, gdy jest on w posiadaniu złożonego przez pracownika formularza PIT-2.

Korzystanie (lub nie) przez pracownika z "zerowego PIT"

Dzięki temu zwolnieniu podatkowemu, przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia (o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o pdof), otrzymanych przez podatnika do ukończenia 26 roku życia, są zwolnione w 2020 r. z podatku do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.

Korzystanie przez pracownika z ww. preferencji oznacza dla niego wyższą kwotę wolną od potrąceń i egzekucji. Wynika to z tego, iż przy kalkulowaniu płacy minimalnej nie pomniejsza się o podatek, albowiem nie jest on w takim przypadku należny.

Uczestnictwo w PPK i wysokość należnych z tego tytułu wpłat

Po przystąpieniu przez zatrudnioną osobę do PPK, trzeba ustalać dla niej kwoty wolne od potrąceń, uwzględniając dodatkowo:

  • zaliczkę podatkową należną od wpłat na PPK finansowanych przez zakład pracy, pamiętając, że przychód z tytułu tych wpłat powstaje w miesiącu, w którym wpłata faktycznie zostanie przekazana przez podmiot zatrudniający na rachunek instytucji finansowej (por. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 października 2019 r., sygn. 0112-KDIL3-3.4011.382.2019.1.AM),
  • wpłaty pokrywane ze środków zatrudnionego (zarówno te obowiązkowe, jak i dodatkowe).

Wysokość wpłat na PPK finansowanych przez pracodawcę:

  • wpłata podstawowa - 1,5% wynagrodzenia uczestnika PPK;
  • wpłata dodatkowa - do 2,5% wynagrodzenia uczestnika PPK (wysokość tej wpłaty może być zróżnicowana w zależności od stażu zakładowego lub na podstawie regulaminu wynagradzania albo układu zbiorowego pracy; podmiot zatrudniający może zmienić wysokość wpłaty dodatkowej lub zrezygnować z jej dokonywania w formie zmiany umowy o zarządzanie PPK).

Wysokość wpłat na PPK finansowanych przez zatrudnioną osobę:

  • wpłata podstawowa - 2% wynagrodzenia (jeżeli wynagrodzenie z różnych źródeł osiągane w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności wynagrodzenia minimalnego, wpłata podstawowa może wynosić mniej niż 2%, ale nie mniej niż 0,5% podstawy);
  • wpłata dodatkowa - do 2% wynagrodzenia (zatrudniony może w formie zmiany deklaracji zmienić wysokość wpłaty dodatkowej lub zrezygnować z jej dokonywania).

 

Jak ustalić kwotę wolną od potrąceń

Wyliczenia (w zł) kwot wolnych od potrąceń dla pracownika pełnoetatowego obowiązujących w 2020 r. (przy założeniu, że pracownik nie jest uczestnikiem PPK i nie korzysta z "zerowego PIT"):

Lp.

Składniki

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

1.

Minimalne wynagrodzenie za pracę

2600,00

2.

Podstawa składek na ub. społeczne

2600,00

3.

Składka na ub. emerytalne (poz. 2 × 9,76%)

253,76

4.

Składka na ub. rentowe (poz. 2 × 1,5%)

39,00

5.

Składka na ub. chorobowe (poz. 2 × 2,45%)

63,70

6.

Suma składek na ub. społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5)

356,46

7.

Podstawa wymiaru składki na ub. zdrowotne (poz. 2 - poz. 6)

2243,54

8.

Składka na ub. zdrowotne naliczona (poz. 7 × 9%)

201,92

9.

Składka na ub. zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 7 × 7,75%)

173,87

10.

Koszty uzyskania przychodu

250,00

250,00

300,00

300,00

11.

Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 1 - poz. 6 - poz. 10)

1994,00

1994,00

1944,00

1944,00

12.

Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową

43,76

0,00

43,76

0,00

13.

Stawka procentowa podatku

17,00%

17,00%

17,00%

17,00%

14.

Zaliczka na podatek (poz. 11 × poz. 13) - poz. 12

295,22

338,98

286,72

330,48

15.

Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 14 - poz. 9)

121,00

165,00

113,00

157,00

16.

Kwota wolna od potrąceń (poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15)

1920,62

1876,62

1928,62

1884,62

 

Wyliczenia (w zł) kwot wolnych od potrąceń dla pracownika pełnoetatowego obowiązujących w 2020 r. (przy założeniu, że pracownik nie korzysta z "zerowego PIT" i jest uczestnikiem PPK, w związku z czym wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę w wysokości 1,5% i wpłata pokrywana z pensji pracownika na poziomie 2% naliczane są od kwoty 2600 zł):

Lp.

Składniki

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

1.

Wynagrodzenie za pracę

2600,00

2.

Podstawa składek na ub. społeczne

2600,00

3.

Składka na ub. emerytalne (poz. 2 × 9,76%)

253,76

4.

Składka na ub. rentowe (poz. 2 × 1,5%)

39,00

5.

Składka na ub. chorobowe (poz. 2 × 2,45%)

63,70

6.

Suma składek na ub. społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5)

356,46

7.

Podstawa wymiaru składki na ub. zdrowotne (poz. 2 - poz. 6)

2243,54

8.

Składka na ub. zdrowotne naliczona (poz. 7 × 9%)

201,92

9.

Składka na ub. zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 7 × 7,75%)

173,87

10.

Koszty uzyskania przychodu

250,00

250,00

300,00

300,00

11.

Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę (1,5% x poz. 2)

39,00

12.

Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 + poz. 11)

2033,00

2033,00

1983,00

1983,00

13.

Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową

43,76

0,00

43,76

0,00

14.

Stawka procentowa podatku

17,00%

17,00%

17,00%

17,00%

15.

Zaliczka na podatek (poz. 12 × poz. 14) - poz. 13

301,85

345,61

293,35

337,11

16.

Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 15 - poz. 9)

128,00

172,00

119,00

163,00

17.

Wpłata do PPK finansowana przez zatrudnionego (2% x poz. 2)

52,00

18.

Kwota wolna od potrąceń (poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 16 - poz. 17)

1861,62

1817,62

1870,62

1826,62

 

Wyliczenia (w zł) kwot wolnych od potrąceń dla pracownika pełnoetatowego obowiązujących w 2020 r. (przy założeniu, że pracownik korzysta z "zerowego PIT" i nie jest uczestnikiem PPK):

Lp.

Składniki

Kwoty

1.

Minimalne wynagrodzenie za pracę

2600,00

2.

Podstawa składek na ubezpieczenia społeczne

2600,00

3.

Składka na ub. emerytalne (poz. 2 × 9,76%)

253,76

4.

Składka na ub. rentowe (poz. 2 × 1,5%)

39,00

5.

Składka na ub. chorobowe (poz. 2 × 2,45%)

63,70

6.

Suma składek na ub. społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5)

356,46

7.

Podstawa wymiaru składki na ub. zdrowotne (poz. 2 - poz. 6)

2243,54

8.

Składka na ub. zdrowotne naliczona (poz. 7 × 9%)

201,92

9.

Kwota netto (poz. 1 - poz. 6 - poz. 8)

2041,62

 

Tabela 2. Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2020 r. (w zł) dla pracowników pełnoetatowych, niebędących uczestnikami PPK

 

Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz przy dobrowolnych potrąceniach na rzecz pracodawcy

 

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Pracownik niekorzystający z "zerowego PIT"

1920,62

1876,62

1928,62

1884,62

Pracownik korzystający z "zerowego PIT"

2041,62

2041,62

2041,62

2041,62

 

Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi

 

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Pracownik niekorzystający z "zerowego PIT"

1440,47

1407,47

1446,47

1413,47

Pracownik korzystający z "zerowego PIT"

1531,22

1531,22

1531,22

1531,22

 

Przy potrącaniu kar pieniężnych

 

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Pracownik niekorzystający z "zerowego PIT"

1728,56

1688,96

1735,76

1696,16

Pracownik korzystający z "zerowego PIT"

1837,46

1837,46

1837,46

1837,46

 

Przy dobrowolnych potrąceniach innych niż te na rzecz pracodawcy

 

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Pracownik niekorzystający z "zerowego PIT"

1536,50

1501,30

1542,90

1507,70

Pracownik korzystający z "zerowego PIT"

1633,30

1633,30

1633,30

1633,30

 

Tabela 3. Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2020 r. (w zł) dla pracowników pracujących na część etatu, niekorzystających z "zerowego PIT" i niebędących uczestnikami PPK

Wymiar etatu

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz przy dobrowolnych potrąceniach na rzecz pracodawcy

1/4

551,77

501,40

560,27

515,51

1/3

706,95

653,54

715,45

662,54

1/2

1002,81

959,81

1016,79

967,81

3/4

1462,21

1418,21

1470,21

1426,21

Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi

1/4

413,83

376,05

420,20

386,63

1/3

530,21

490,16

536,59

496,91

1/2

752,11

719,86

762,59

725,86

3/4

1096,66

1063,66

1102,66

1069,66

Przy potrącaniu kar pieniężnych

1/4

496,59

451,26

504,24

463,96

1/3

636,26

588,19

643,91

596,29

1/2

902,53

863,83

915,11

871,03

3/4

1315,99

1276,39

1323,19

1283,59

Przy dobrowolnych potrąceniach innych niż te na rzecz pracodawcy

1/4

441,42

401,12

448,22

412,41

1/3

565,56

522,83

572,36

530,03

1/2

802,25

767,85

813,43

774,25

3/4

1169,77

1134,57

1176,17

1140,97

 

 

Tabela 4. Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2020 r. (w zł) dla pracowników pracujących na część etatu, korzystających z "zerowego PIT" i niebędących uczestnikami PPK

Wymiar etatu

KUP 250 zł, PIT-2

KUP 250 zł, bez PIT-2

KUP 300 zł, PIT-2

KUP 300 zł, bez PIT-2

Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz przy dobrowolnych potrąceniach na rzecz pracodawcy

1/4

551,77

510,40

560,27

516,51

1/3

706,95

680,54

715,45

680,54

1/2

1020,81

1020,81

1025,79

1020,81

3/4

1531,21

1531,21

1531,21

1531,21

Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi

1/4

413,83

382,80

420,20

387,38

1/3

530,21

510,41

536,59

510,41

1/2

765,61

765,61

769,34

765,61

3/4

1148,41

1148,41

1148,41

1148,41

Przy potrącaniu kar pieniężnych

1/4

496,59

459,36

504,24

464,86

1/3

636,26

612,49

643,91

612,49

1/2

918,73

918,73

923,21

918,73

3/4

1378,09

1378,09

1378,09

1378,09

Przy dobrowolnych potrąceniach innych niż te na rzecz pracodawcy

1/4

441,42

408,32

448,22

413,21

1/3

565,56

544,43

572,36

544,43

1/2

816,65

816,65

820,63

816,65

3/4

1224,97

1224,97

1224,97

1224,97

 

Kwota wolna na przełomie roku

Wśród pracodawców pojawia się niekiedy wątpliwość, czy przy potrąceniach dokonywanych z wynagrodzenia grudniowego, wypłacanego w styczniu, stosować "nowe" czy też "stare" kwoty wolne. W kwestii tej możemy spotkać się z dwoma odmiennymi poglądami wyrażonymi w:

  • piśmie Biura Krajowej Rady Komorniczej wyrażonym z 18 stycznia 2011 r. (KRK/IV/117/11), w którym stwierdzono, że kwota wolna od zajęć powinna być obliczana na bazie płacy minimalnej obowiązującej w miesiącu, za który pensja jest należna;
  • piśmie Głównego Inspektoratu Pracy z 26 stycznia 2011 r. (GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP), wyjaśniającym, iż podczas dokonywania potrąceń z należności za pracę pracodawca ma uwzględniać kwotę wolną obliczoną od ustawowego minimum obowiązującego w dacie wypłaty pensji. A zatem przy realizowaniu potrąceń z pracowniczego wynagrodzenia na przełomie roku, od 1 stycznia należy stosować kwotę wolną ustaloną od nowej płacy minimalnej.

Biorąc pod uwagę przeznaczenie kwoty wolnej, mającej być gwarantem minimum bytowego w miesiącu wypłaty wynagrodzenia, za trafne należy uznać drugie z zaprezentowanych stanowisk.

Kwota wolna od potrąceń dla osób niebędących pracownikami

Kwoty chronione przed potrąceniami wyznaczane na zasadach obowiązujących pracowników powinny być stosowane również w przypadku osób pracujących w ramach pozapracowniczych form zatrudnienia, uzyskujących świadczenia powtarzalne, których celem jest zapewnienie utrzymania, albo stanowiących ich jedyne źródło dochodu.

 

PODSTAWA PRAWNA:

  • art. 87-871, art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495),

  • § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1778).

 

Mariusz Pigulski

specjalista z zakresu prawa pracy

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK