Przeniesienie pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce

PROBLEM

Na jakich zasadach można przenieść pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce, zgodnie z rozwiązaniami tarczy antykryzysowej?

ODPOWIEDŹ

Nowelizacja ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa COVID-19), dokonana ustawą z 19 czerwca 2020 r., która weszła w życie 24 czerwca 2020 r., wprowadziła przepis art. 3a, który umożliwia tymczasowe przeniesienie pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce. Jest to regulacja, która obowiązuje obok przepisów ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych). Pracodawca samorządowy ma więc do wyboru, na jakiej podstawie przenieść podwładnego.

UZASADNIENIE

Artkuł 3a ustawy COVID-19 określa, kto, kiedy i na jakich warunkach ma prawo tymczasowo przenieść pracownika samorządowego do innej pracy. Po pierwsze, z tego uprawnienia można skorzystać jedynie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Przeniesienie ma na celu zapewnienie sprawnej realizacji zadań jednostki, do której przenoszony jest pracownik. Po drugie, z omawianego rozwiązania może skorzystać: wójt, burmistrz, prezydent miasta, w tym prezydent miasta na prawach powiatu, starosta oraz marszałek województwa. Po trzecie, uprawnione osoby dokonują przeniesienia na dwa sposoby:

• polecając pracownikowi podległego urzędu tymczasowe przeniesienie albo
• polecając kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej tymczasowe przeniesienie pracownika tej jednostki (patrz: PRZYKŁAD 1).

W okresie przeniesienia przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego.

PRZYKŁAD 1

Kierownik gminnego ośrodka pomocy społecznej nie ma prawa porozumieć się z kierownikiem innej jednostki i przenieść do niej swojego pracownika, ale takie polecenie może otrzymać od wójta.

Przeniesienie zgodnie z kwalifikacjami samorządowca

W art. 3a ustawy COVID-19 wskazano, że przeniesienie dotyczy wykonywania innej pracy niż określona w umowie o pracę, ale zgodnej z kwalifikacjami przenoszonego. Jednocześnie należy podkreślić, że pracodawca samorządowy ma obowiązek przestrzegać zasady równego traktowania pracowników, współżycia społecznego i szanowania godności pracownika. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne przeniesienie pracownika o wysokich kwalifikacjach do pracy, do której nie są wymagane żadne kwalifikacje. Pracownik miałby wówczas prawo odmówić wykonania polecenia przeniesienia do innej pracy, podczas gdy w sytuacji poprawnego przeniesienia podwładny nie ma prawa odmowy podjęcia nowej pracy. Podobne określenie, czyli "odpowiada kwalifikacjom pracownika" jest użyte w art. 42 § 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.) dotyczącym powierzenia innej pracy na 3 miesiące w roku kalendarzowym. Warto przy interpretacji sformułowania o pracy zgodnej z kwalifikacjami z art. 3a ustawy COVID-19 posiłkować się orzecznictwem Sądu Najwyższego dotyczącym art. 42 § 4 k.p. (patrz: PRZYKŁAD 2).

PRZYKŁAD 2

Burmistrz skierował główną księgową, z którą pozostawał w sporze, do pracy jako pracownik gospodarczy w domu opieki społecznej. Jest to polecenie sprzeczne z art. 3a ustawy COVID-19, gdyż nie jest zgodne z kwalifikacjami pracownika.

Możliwość przeniesienia bez zgody pracownika

Podwładnego można przenieść do pracy w innej jednostce, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, w tej samej lub innej miejscowości. Pracownik nie ma prawa odmówić podjęcia pracy w innej miejscowości. Nie przysługują mu też żadne dodatki z tytuły wydłużonych dojazdów i zwiększonych kosztów. Jednakże w takim przypadku przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy należy zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodu. Potrzebne jest oświadczenie na cele stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Z kolei z zasad współżycia społecznego i równego traktowania pracownika wynika, iż w przypadku potrzeby przeniesienia jednej osoby z zespołu, należy uwzględnić dodatkowo sytuację rodzinno-osobistą pracowników, niezależnie od wskazanych niżej ograniczeń przeniesienia (patrz: PRZYKŁAD 3).

PRZYKŁAD 3

Prezydent miasta polecił kierownikowi przeniesienie jednej osoby do innej jednostki w innym mieście. Kierownik musi wybrać jedną osobę spośród pracowników o porównywalnych kwalifikacjach. Jeden z pracowników opiekuje się schorowaną matką w podeszłym wieku, z grupy podwyższonego ryzyka COVID-19. Taka osoba powinna być wzięta pod uwagę przy decyzji o przeniesieniu w ostatniej kolejności.

Kogo obejmuje możliwość przeniesienia

Tymczasowe przeniesienie dotyczy pracowników zatrudnionych w jednostkach wskazanych w art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, a więc w:

1. urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych;
2. starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych;
3. urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych;
4. biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;
5. biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

Pewne wątpliwości może budzić odesłanie do jednostek wymienionych w art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, bez jednoczesnego odesłania do art. 3 tej ustawy. Zgodnie bowiem z przepisem art. 3 ustawy o pracownikach samorządowych, jej przepisów nie stosuje się do pracowników zatrudnionych w jednostkach wymienionych w art. 2, których status prawny określają odrębne przepisy. Chodzi tu o:

1. nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez samorząd terytorialny oraz osób zatrudnionych w tych szkołach, ale niebędących nauczycielami,
2. pracowników socjalnych,
3. pracowników samorządowych instytucji kultury.

Brak powołania się w art. 3a ustawy COVID-19 na art. 3 ustawy o pracownikach samorządowych może prowadzić do wniosku, że wymienieni pracownicy także mogą być przenoszeni.

Okres przeniesienia

Czas przeniesienia to maksymalnie 3 miesiące. W ustawie nie wskazano, czy musi to być termin z zachowaniem ciągłości, czy też mogą to być odcinki po kilka tygodni czy miesięcy. Jednakże, skoro przeniesienie ma na celu zapewnienie sprawnej realizacji zadań jednostki, do której przenoszony jest pracownik, to zgodnie z tym celem wydaje się zarówno przeniesienie w ciągłości, jak i kilkurazowe. Termin 3 miesięcy należy w razie ciągłości liczyć według tradycyjnego liczenia terminów w prawie pracy, a więc potocznie, np. 1 wrzesień - 30 listopada, a przy jej braku jako 3 × 30 dni.

Ograniczenia w zakresie możliwości przeniesienia

W ustawie COVID-19 przewidziano ograniczenia w zakresie możliwości przeniesienia, wprowadzając konieczność wyrażenia zgody na przeniesienie przez następujących pracowników: kobieta w ciąży, pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia lub osoby będące jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat 15. Zgodę można wyrazić na piśmie, e-mailem, jak również ustnie czy też po prostu poprzez zgłoszenie się do nowego miejsca pracy. Pracownica w ciąży, która chciałaby odmówić, powinna przedstawić zaświadczenie, iż jest w ciąży.

Przeniesienie a ciągłość zatrudnienia

Przeniesienie nie powoduje rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą. Skoro z art. 3a ustawy COVID-19 wynika, że uprawnione osoby mogą polecić tymczasowe przeniesienie, to wynika z tego, że wystarczającym dokumentem do zmiany warunków pracy, a niekiedy i płacy jest polecenie przeniesienia. Nie sporządza się ani aneksu do umowy (czyli porozumienia zmieniającego), ani wypowiedzenia warunków pracy lub płacy. Pracownik nie ma także prawa odwołania się do sądu pracy od otrzymanego przeniesienia. Nie konsultuje się go także z ze związkami zawodowymi, a przeniesiony może być każdy pracownik chroniony. Jedynie w wymienionych sytuacjach konieczna jest zgoda podwładnego.

Z przepisów art. 3a ustawy COVID-19 nie wynika, czy tymczasowe przeniesienie może obejmować jedynie część etatu.

Ustalenie pracodawcy przeniesionego pracownika

W wyniku przeniesienia do innej jednostki mogą pojawiać się wątpliwości, kto będzie pracodawcą. Zarówno dotychczasowy, jak i tymczasowy pracodawca, tylko w różnych zakresach: tymczasowy odnośnie bieżących poleceń związanych z wykonywaniem pracy, wypłatą wynagrodzenia i udzielaniem urlopu w okresie tymczasowego przeniesienia, a dotychczasowy - w pozostałym zakresie, w tym w zakresie rozwiązania i zmiany stosunku pracy, jednakże nowy pracodawca może podjąć decyzję o zwiększeniu wynagrodzenia i np. o przyznaniu dodatku specjalnego.

Podstawa prawna

• art. 3a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)

• art. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282)

• art. 42 § 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)

©℗

EWA DRZEWIECKA

prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy, autorka artykułów naukowych i opracowań popularnonaukowych z zakresu prawa pracy