Kiedy stosować oznaczenia "TP" transakcji powiązanych w ewidencji VAT

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

W przypadku istniejących powiązań między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, ewidencja sprzedaży VAT powinna zawierać oznaczenie "TP".

Obowiązek zamieszczania w ewidencji oznaczeń "TP" wynika z § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.

Z przywołanego przepisu wynika, że oznaczenie "TP" powinno się znaleźć przy transakcjach, w których istnieją powiązania wskazane w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. W przepisie tym znajduje się jednak kolejne odwołanie (tym razem do przepisów ustaw o podatkach dochodowych), czyli do:

• art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) i
• art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT).

Ustalenia, czy istnieją powiązania pomiędzy sprzedawcą a nabywcą uzasadniające stosowanie oznaczenia "TP" należy dokonać w dwóch krokach.

Krok 1. Sprawdź, czy pomiędzy sprzedawcą a nabywcą istnieją powiązania

Przez podmioty powiązane rozumie się:

1. podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot lub
2. podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

- ten sam inny podmiot lub

- małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

3. spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników oraz
4. podatnika i jego zagraniczny zakład (w przypadku podatników CIT z takimi powiązaniami mamy też do czynienia w przypadku podatkowej grupy kapitałowej - pomiędzy spółką kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagranicznym zakładem).

Warto przy tym zauważyć, że w art. 32 ust. 2 (w pkt 2 i 3) są również wymienione powiązania wynikające ze stosunku pracy i przysposobienia. Jednak tego rodzaju powiązania nie zostały wskazane jako uzasadniające stosowanie oznaczenia "TP" w ewidencji VAT. Minister Finansów uznał zatem, że powiązania wynikające wyłącznie z samego stosunku pracy, istniejące między sprzedawcą i nabywcą, nie zobowiązują sprzedawcy do oznaczenia transakcji oznaczeniem "TP".

Krok 2. W przypadku powiązań wymienionych w pkt 1 i 2 sprawdź, czy są to powiązania znaczące

Z art. 23m ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 2 ustawy o CIT wynika, że przez wywieranie znaczącego wpływu, o którym mowa pkt 1 i 2 (zob. krok 1), rozumie się:

1. posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:

a) udziałów w kapitale lub

b) praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub

c) udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub

2. faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3. pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Podsumowując, sam stosunek pracy nie jest powiązaniem powodującym obowiązek stosowania oznaczenia "TP". Jeżeli jednak istnieją inne powiązania między sprzedawcą a nabywcą, które spełniają definicję powiązań określonych w art. 23m ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT i odpowiednio w art. 11a ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT, to takie transakcje należy oznaczyć jako "TP". Fakt, iż istnieje stosunek pracy między takimi podmiotami powiązanymi, nie wyłącza obowiązku zamieszczania znacznika "TP" w ewidencji sprzedaży VAT.

Przenosząc to na przedstawiony w pytaniu stan faktyczny, należy wskazać, że fakt zatrudnienia właściciela firmy A jako dyrektora oddziału firmy B nie powoduje automatycznie obowiązku oznaczania transakcji sprzedaży dokonywanych między firmami A i B symbolem "TP". Jeśli jednak właściciel firmy A i tym samym dyrektor oddziału w firmie B posiada faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez ten oddział, to wówczas sprzedaż dokonywaną między firmami A i B należy oznaczać symbolem "TP".

PODSTAWA PRAWNA

• § 10 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1127

• art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U z 2020 r. poz. 1747

• art. 23m ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2127

• art. 11a ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1406; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123

Bartosz Szefler

prawnik specjalizujący się w tematyce podatkowej, pracownik kancelarii prawno-podatkowej