Jak odzyskać opłacone składki ZUS objęte zwolnieniem z powodu COVID-19

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Jedną z ulg skierowanych do przedsiębiorców w okresie trwającej epidemii koronawirusa, wprowadzonych tarczą antykryzysową z 2 marca 2020 r., było zwolnienie z opłacania składek społecznych i/lub zdrowotnych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. Chodziło o składki "nieopłacone" za te miesiące. Jednak przedsiębiorcy niezgłaszający nikogo do ubezpieczeń, będący płatnikami wyłącznie na swoje ubezpieczenia, musieli spełnić dodatkowy warunek w postaci nieprzekroczenia określonego progu przychodu z działalności gospodarczej uzyskanego w pierwszym miesiącu, za który składany był wniosek do ZUS o udzielenie zwolnienia. Limit ten wynosił 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r.

Rozszerzenie kręgu uprawnionych przedsiębiorców do zwolnienia ze składek ZUS

Kolejna tarcza antykryzysowa 3.0 z 14 maja 2020 r. rozszerzyła krąg przedsiębiorców uprawnionych do zwolnienia ze składek ZUS m.in. o tych przedsiębiorców prowadzących przed 1 kwietnia 2020 r. działalność gospodarczą, których:

1) przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie, był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. (15 681 zł) oraz

2) dochód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie, nie był wyższy niż 7000 zł.

Okres za jaki przysługuje zwolnienie ze składek przedsiębiorcom z wysokim przychodem

Jeżeli osoba osiągała wyższy przychód i niski dochód, to mogła wnioskować o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności ZUS za kwiecień i maj 2020 r. Wniosek o zwolnienie z opłacania składek (ZUS RDZ) należało przekazać do ZUS najpóźniej 30 czerwca 2020 r. Do tego dnia należało również przesłać deklaracje rozliczeniowe i raporty imienne za miesiące zwolnienia ze składek ZUS. Jest to bowiem jeden z warunków uzyskania wsparcia. Z tego warunku zwolnieni byli ci płatnicy składek, którzy na co dzień są zwolnieni z obowiązku składania deklaracji ZUS (np. osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą).

Z pytania nie wynika, czy złożył Pan w ustawowym terminie wniosek o zwolnienie z opłacania składek (ZUS RDZ) za kwiecień i maj 2020 r.  Jeżeli powyższy wniosek został złożony, to wówczas:

• mógł Pan wystąpić z kolejnym wnioskiem o zwrot nadpłaconych środków do 10 lipca 2020 r. Można było złożyć taki wniosek w formie papierowej (ZUS RZS-P) bezpośrednio w placówce ZUS lub za pośrednictwem poczty albo elektronicznie (ZUS EZS-P) przez PUE ZUS,
• jeśli wniosku o zwrot nadpłaconych środków Pan nie złożył (lub nie został  zachowany wskazany termin na jego złożenie) - wówczas nadpłacone składki zostaną przez ZUS zaliczone na poczet bieżących lub przyszłych składek.

Jeśli jednak nie złożył Pan wniosku o zwolnienie z opłacania składek ZUS (ZUS RD), to nie może Pan skorzystać ze zwolnienia, a składki, które Pan opłacił za kwiecień i maj 2020 r., są za te miesiące należne (nie podlegają zwrotowi ani nie będą zaliczone na poczet przyszłych należności).

Przykład

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie składał wniosku o zwolnienie ze składek ZUS, gdyż jego przychód w kwietniu i maju przekraczał 15 681 zł. Po zmianie przepisów okazało się, że dochód za kwiecień i za maj 2020 r. jest niższy niż 7000 zł, a to oznacza, że przedsiębiorca mógł skorzystać ze zwolnienia składkowego za te miesiące. Pod koniec czerwca 2020 r. przedsiębiorca złożył wniosek do ZUS o tę ulgę. Ponadto 8 lipca 2020 r. złożył elektroniczny wniosek ZUS EZS-P o zwrot nadpłaconych składek, które opłacił w ustawowym terminie. Na jego podstawie ZUS zwróci nadpłacone środki na konto wskazane przez przedsiębiorcę we wniosku (przy założeniu, że płatnik nie ma innych zaległości składkowych które mogą pomniejszyć nadpłatę).

Podstawa prawna:

• art. 46 pkt 41 ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 - Dz.U. z 2020 r. poz. 875

• art. 31zo-31zq ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

Izabela Nowacka

ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych