Nowy JPK. Nowe zasady prowadzenia ewidencji VAT i wypełniania JPK_V7

1 lipca br. minęły 4 lata, od kiedy zaczął obowiązywać w Polsce Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Obowiązek przesyłania ewidencji VAT w formie JPK został wprowadzony etapami. Najpierw objął duże firmy, potem sukcesywnie średnie, małe i mikro. Raportowanie danych w formie zestawień w XML z pewności przyczyniło się do bardziej efektywnych działań organów podatkowych, a także spowodowało zmianę modelu kontroli w kierunku kontroli cyfrowej i czynności sprawdzających. 1 października 2020 r. podatników czekają kolejne, bardzo istotne zmiany w raportowaniu VAT. Nastąpi likwidacja dotychczasowych deklaracji VAT, a w ich miejsce zostanie wprowadzony nowy plik JPK_VAT, zwany w niniejszej publikacji JPK_V7 albo JPK_VAT z deklaracją. Nowy JPK_V7 będzie składał się z części ewidencyjnej oraz części deklaracyjnej.

Zmiana ta na pierwszy rzut oka wydaje się pewnym uproszczeniem, ale to złudzenie. Nowy plik JPK_V7 będzie zawierał o wiele bardziej szczegółowe informacje i znacznie rozszerzy dotychczasowe obowiązki ewidencjonowania zakupów i sprzedaży. Jednocześnie, co bardzo istotne, wprowadzeniu zmodyfikowanego raportowania danych podatkowych w obrębie VAT towarzyszy wprowadzenie nowych, surowych kar administracyjnych. Celem zmian jest kolejny krok w kierunku digitalizacji oraz umożliwienie bardziej efektywnej kontroli rozliczeń podatników przez organy skarbowe. Administracja podatkowa, wyposażona w coraz lepsze instrumenty informatyczne, przy wsparciu sztucznej inteligencji, potrzebuje bowiem danych podatkowych wysokiej jakości, czyli bez błędów. Z tego powodu nowe kary administracyjne mają na celu zdyscyplinowanie podatników do bezbłędnego raportowania informacji, które będą podstawą nie tylko do analizy prawidłowości rozliczeń w podatku VAT. Warto podkreślić, że Polska będzie pierwszym krajem w UE, gdzie deklaracje VAT zostaną zastąpione przez nowy plik JPK_V7.

1. Na czym polegają zmiany w raportowaniu danych VAT

Zasady sporządzania oraz przesyłania nowego JPK_V7 zostały określone w:

- zmienionym art. 109 ustawy o VAT,

- rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.

Natomiast część techniczna została określona we wzorach struktury logicznej, tzw. schemach udostępnionych przez Ministerstwo Finansów.

Począwszy od rozliczeń za październik 2020 r. nie będzie już możliwości składania deklaracji VAT-7 i VAT-7K w dotychczasowej formie. Zmieni się również w istotny sposób prowadzenie ewidencji VAT. Zamiast dotychczasowej deklaracji i dotychczasowego pliku JPK_VAT, po raz pierwszy za październik, podatnicy VAT prześlą organom podatkowym, w terminie do 25 listopada 2020 r., nowy plik JPK_V7. W przypadku podatników rozliczających się za okresy miesięczne nowy plik za październik będzie zawierał w sobie zarówno ewidencję VAT (w zmienionej i rozszerzonej formie), jak i deklarację VAT. W przypadku podatników rozliczających się za okresy kwartalne za październik będzie uzupełniana tylko część ewidencyjna.

Ważne

Nowy plik JPK_V7 zastępuje wyłącznie deklaracje VAT-7 i VAT-7K wraz ewidencjami prowadzonymi na potrzeby sporządzenie tychże deklaracji.

Zmiany nie dotyczą jednak wszystkich deklaracji w zakresie VAT. Dalej, na dotychczasowych zasadach i w terminach, będą składane deklaracje:

• VAT-12 - deklaracja dotycząca usług taksówek osobowych opodatkowanych ryczałtem,
• VAT-8 i VAT-9M - deklaracje składane przez podatników zwolnionych z VAT w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych,
• VAT-10 - deklaracja dotycząca wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu,
• VAT-14 - deklaracja dotycząca wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych.

Nowe, specyficzne informacje zawarte w części ewidencyjnej nowego JPK_V7 będą dotyczyć w szczególności:

• raportowania transakcji sprzedażowych dotyczących określonych grup towarów i usług (tzw. towarów wrażliwych) w postaci oznaczania ich kodami GTU,
• raportowania transakcji z podmiotami powiązanymi,
• raportowania transakcji objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności zarówno po stronie sprzedaży, jak i zakupu, przy jednoczesnym braku raportowania transakcji podlagających dobrowolnemu mechanizmowi podzielonej płatności,
• raportowania określonych typów transakcji podlegających opodatkowaniu według specyficznych metod, np. metody marży, albo transakcji, dla których ważne są limity, np. sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju, bądź transakcji generujących zwiększone ryzyko podatkowe, np. transakcje trójstronne,
• oznaczania kodami niektórych specyficznych typów dokumentów zakupu i sprzedaży.

Zmiany nie ominą także części deklaracyjnej nowego JPK_V7, która poza odwzorowaniem pól dotychczasowej deklaracji VAT będzie zawierała nowe rozwiązania w zakresie:

• wykazywania korekt z tytułu ulgi na złe długi w podatku należnym (do tej pory w deklaracji VAT-7 wykazywało się jedynie kwotę korygowanego podatku naliczonego),
• braku załącznika VAT-ZD (zawiadomienia o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego), który został zastąpiony polami wyboru zawartymi w nowym pliku XML w części Deklaracja.

Jednak w porównaniu ze zmianami, jakie wprowadzono w części Ewidencja, zmiany w części Deklaracja wydają się "kosmetyczne".

Ważne

Wprowadzenie nowego JPK_V7 nie likwiduje obowiązku sporządzania i przesyłania przez podatników informacji podsumowujących VAT_UE. Będą sporządzane odrębnie w dotychczasowych terminach.

Ważną zmianą jest wprowadzenie nowej kary administracyjnej w wysokości 500 zł za każdy błąd, który uniemożliwia przeprowadzenie kontroli prawidłowości transakcji, co zapewne ma obligować podatników do staranności w ewidencjonowaniu i przesyłaniu poprawnych danych.

Kiedy trzeba składać JPK w okresie zawieszenia działalności

Pytanie

Odpowiedź

Nie, co do zasady w przypadku zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej nie trzeba składać deklaracji podatkowych - za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy (zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy o VAT). Oznacza to również brak obowiązku prowadzenia ewidencji VAT oraz przesyłania nowego pliku JPK_V7. Jednak w niektórych sytuacjach, np. gdy podatnik w okresie zawieszenia działalności dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo importu usług, mimo zawieszenia działalności gospodarczej ma obowiązek prawidłowo ująć wykonane czynności lub zaistniałe zdarzenia w ewidencji VAT oraz przesłać w wymaganym terminie nowy plik JPK_V7. Również w przypadku gdy okres zawieszenia działalności gospodarczej nie obejmuje pełnego okresu rozliczeniowego w VAT (miesiąc, kwartał), istnieje obowiązek sporządzenia i przesłania nowego JPK_V7. I wreszcie sytuacja, gdy w okresie zawieszenia działalności podatnik będzie zobowiązany dokonać korekty odliczenia VAT, np. po otrzymaniu faktury korygującej "-", będzie powodowała obowiązek złożenia pliku JPK_V7.

 

W jaki sposób trzeba składać nowy JPK, gdy rozliczamy VAT na zasadach ogólnych i ryczałt od usług taksówkowych

Pytanie

Odpowiedź

Od 1 października, wypełniając część ewidencyjną i deklaracyjną nowego JPK_V7, trzeba będzie ująć w niej tylko czynności opodatkowane VAT na zasadach ogólnych, tj. bez usług taksówek osobowych. Natomiast ewidencję usług taksówek osobowych należy prowadzić w odrębnej formie i rozliczać się z nich na podstawie składanych deklaracji VAT-12.

W przypadku podatnika, który wykonuje zarówno czynności opodatkowane za zasadach ogólnych, jak i usługi opodatkowane ryczałtem, trzeba będzie rozdzielić rozliczenia. W nowym JPK_V7 wykazujemy tylko rozliczenia na zasadach ogólnych. Natomiast rozliczenia ryczałtowe wykazujemy tylko w deklaracji VAT-12 (na dotychczasowych zasadach). Rozliczeń tych nie należy łączyć w jeden plik.

 

Za jakie błędy w ewidencji będą nakładane kary

Pytanie

Odpowiedź

Kary będą podlegały tzw. uznaniowości organów podatkowych. Jeśli bowiem naczelnik urzędu skarbowego zidentyfikuje w przesłanej ewidencji błędy, które będą uniemożliwiać przeprowadzenie weryfikacji zaraportowanych transakcji, wezwie on podatnika do skorygowania tych błędów. Jeżeli w trakcie 14 dni od doręczenia wezwania podatnik nie złoży wyjaśnień, w których wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, lub nie skoryguje wskazanych błędów, to grozić mu będzie kara w wysokości 500 PLN za każdy z takich nieskorygowanych/niewyjaśnionych błędów. Przepisy nie precyzują jednak, co to są błędy uniemożliwiające przeprowadzenie weryfikacji. W praktyce może to więc oznaczać, że nieprawidłowości podlegające sankcji mogą być rozumiane bardzo szeroko i niestety niejednorodnie. Na razie nie opublikowano żadnych wyjaśnień w tym zakresie i nie wiadomo, czy jest planowana jakaś lista błędów mniejszej wagi, a jeśli nawet będzie, to czy będzie ona dostępna dla podatników czy tylko dla organów podatkowych.

 

Czy przewidziano okres przejściowy na stosowanie JPK w małych firmach

Pytanie

Odpowiedź

Tak, przepisy dotyczące nowego JPK mają obowiązywać od października 2020 r. i dotyczyć wszystkich podatników czynnych, tzn. rozliczających VAT, bez względu na wielkość. Nie będzie podziału na duże firmy i pozostałe, jak pierwotnie było to planowane.

 

2. Zasady przygotowania i wysyłki nowego JPK_V7

Będą obowiązywały dwa warianty pliku JPK_V7:

1. JPK_V7M dla podatników rozliczających się miesięczne oraz
2. JPK_V7K dla podatników rozliczających się kwartalnie.

Formatem nowego pliku JPK_V7 jest XML. Można go wypełnić tylko przy wykorzystaniu oprogramowania zgodnego ze strukturą logiczną JPK udostępnioną przez Ministerstwo Finansów.

Pola w pliku XML mają następujący charakter:

• obowiązkowe - zapisów dokonuje się każdorazowo, a w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie wymaganych danych (np. NrKontrahenta, NazwaKontrahenta), należy wpisać BRAK,
• opcjonalne - zapisów dokonuje się wyłącznie w przypadku wystąpienia wymaganych danych, a w pozostałych przypadkach pole pozostaje puste (np. pola GTU, pola kodów transakcji, pola kodów dokumentów),
• fakultatywne - zapisów dokonuje się dobrowolnie (np. numer telefonu kontaktowego), a w przypadku braku zapisu pole może pozostać puste.

2.1. Zasady przygotowania nowego JPK_V7

Nowy plik JPK_V7 składa się z czterech części:

1. Naglowek - jest pierwszą częścią nowego pliku JPK_V7. Zawiera informacje podstawowe dotyczące przesyłanego pliku.

Pola Naglowka

Nazwa pola	Sposób wypełniania
KodFormularza	Wybieramy VAT_7M albo VAT_7K oraz wersje schemy: 1-2E
WariantFormularza	pole zawiera oznaczenie schematu; obecnie jest to wartość 1 - czyli pierwszy wariant schemy JPK_V7M i JPK_V7K
DataWytworzeniaJPK	Wpisujemy datę i czas sporządzenia pliku
NazwaSystemu	Pole może zawierać nazwę systemu informatycznego, za pomocą którego plik został utworzony - jest to pole fakultatywne/dobrowolne
CelZlozenia	Uzupełniając to pole, wybieramy: 1) złożenie (gdy składamy plik za dany okres po raz pierwszy) albo 2) korekta
KodUrzedu	Należy wybrać kod urzędu skarbowego właściwego dla podatnika
Rok	Wpisujemy rok, za który składany jest plik
Miesiac	Wpisujemy miesiąc, za który składany jest plik. W przypadku składania części deklaracyjnej JPK_V7K dla rozliczeń kwartalnych należy podać ostatni miesiąc kwartału, czyli 3, 6, 9, 12

 

 

2. Podmiot1 - w części oznaczonej jako Podmiot1 nowego pliku JPK_V7 zawarte są informacje identyfikujące podmiot składający plik.

 

Nazwy pól w części Podmiot1 pliku JPK

Nazwa pola	Zasady wypełniania
OsobaFizyczna	dotyczy podatników prowadzących indywidualną działalność gospodarczą; na dane identyfikujące osobę fizyczną składają się następujące pola: NIP, ImiePierwsze, Nazwisko, DataUrodzenia, Email i Telefon - pole Telefon jest polem fakultatywnym, co oznacza, że nie ma obowiązku jego wypełnienia (może pozostać puste)
OsobaNiefizyczna	dotyczy podatników będących spółkami i innymi formami organizacyjnymi niż jednoosobowe działalności gospodarcze; na dane identyfikujące osobę fizyczną składają się następujące pola: NIP, PełnaNazwa, Email i Telefon - pole Telefon jest polem nieobowiązkowym.

Ważne

Pole Email jest polem obowiązkowym. Dlatego od rozliczeń za październik 2020 r. adres e-mailowy zawsze musi być podany w wysyłanych plikach JPK_V7.

 

Czyj adres e-mailowy należy wpisywać w nowym JPK_V7

Pytanie

Odpowiedź

W polu Email należy podać wyłącznie adres e-mailowy podatnika lub osoby reprezentującej podatnika przy wysyłaniu pliku JPK_V7. W praktyce będzie to adres e-mailowy osoby wysyłającej plik na podstawie udzielonego jej pełnomocnictwa UPL-1 albo adres podatnika będącego osobą fizyczną, jeśli samodzielnie wysyła plik JPK_V7. W pliku JPK_V7 nie ma obowiązku podawania adresów e-mailowych kontrahentów. Pole Email mieści się w części zawierającej informacje podatnika, czyli podmiotu składającego ten plik.

3. Ewidencja (zob. pkt 4)
4. Deklaracja.

 

W zależności od tego, czy podatnik rozlicza się miesięcznie czy kwartalnie, nowy PLIK JPK_V7 będzie przesyłany w następujący sposób przy rozliczeniu:

1. miesięcznym - podatnicy wypełniają wersję JPK_V7M i uzupełniają wszystkie 4 części pliku JPK, który należy złożyć do 25 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, czyli np. za październik do 25 listopada, a za listopad do 28 grudnia 2020 r.;
2. kwartalnym - podatnicy wybierają wersję JPK_V7K i za pierwsze dwa miesiące kwartału wypełniają następujące elementy w pliku XML:

• Nagłówek,
• Podmiot1,
• Ewidencja (bez części Deklaracja).

Natomiast za trzeci miesiąc kwartału wypełnią już wszystkie elementy JPK_V7K w pliku XML, czyli także część Deklaracja.

Jest to spowodowane tym, że wybrany przez tych podatników kwartalny sposób rozliczania VAT musi bazować w części Deklaracja na wszystkich miesiącach kwartału. W pliku JPK_V7K wysyłanym za ostatni miesiąc kwartału część Ewidencja będzie zawierała tylko dane z ostatniego miesiąca, ponieważ dane z poprzednich miesięcy tego kwartału zostaną przesłane wcześniej.

2.2 Sposoby przesyłania nowego JPK_V7

Jest kilka sposobów przygotowania i wysłania nowego JPK_V7.

• Po pierwsze, będzie można skorzystać z bezpłatnego programu e-mikrofirma, który można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Finansów - https://www.jpk-vat.com.pl/e-mikrofirma/ - z metody tej mogą skorzystać podatnicy prowadzący indywidualną działalność gospodarczą, będący mikrofirmami.
• Po drugie, można także skorzystać z bezpłatnego narzędzia Klient JPK 2.0 do generowania i wysyłania JPK_VAT - https://finanse-arch.mf.gov.pl/web/wp/pp/jpk/aplikacje-do-pobrania.
• Po trzecie, będzie można utworzyć JPK_VAT za pomocą uaktualnianego programu księgowego lub jednej z komercyjnych aplikacji on-line.
• Po czwarte, będzie można skorzystać z e-bramki JPK_VAT, przy użyciu danych autoryzacyjnych -https://www.jpk-vat.com.pl/ebramka-jpk_vat-metoda-uproszczona/.

Wybór należy do podatnika lub obsługującego go biura i jest uzależniony przede wszystkim od wielkości firmy i stosowanego oprogramowania.

 

2.3 Podpisywanie JPK_V7

Podobnie jak przy wysyłce dotychczasowego JPK_VAT, do wysłania nowego pliku JPK_V7 można użyć jednej z trzech metod:

• Profilu Zaufanego - jest to bezpłatny podpis elektroniczny, który można założyć niemal w każdym urzędzie lub za pośrednictwem bankowości elektronicznej. Do podpisu wystarczy kod autoryzacyjny wysłany na kanał autoryzacji;
• kwalifikowanego podpisu elektronicznego - jest to płatny elektroniczny podpis służący do podpisywania dokumentów, który kupujemy u jednego z certyfikowanych dostawców;
• danych autoryzujących - jest to bezpłatna metoda, w której do autoryzacji służą dane podatnika: NIP lub PESEL, imię, nazwisko, data urodzenia oraz odpowiednia kwota przychodu osiągniętego w 2018 r. (w plikach składanych w 2020 r.); z metody tej mogą korzystać tylko osoby fizyczne.

Po złożeniu poprawnego JPK_V7, podobnie jak dotychczas, trzeba będzie pobrać Urzędowe Poświadczenie Odbioru (UPO).

JPK_V7 będzie można wysyłać samodzielnie lub przez pełnomocnika. W tym ostatnim przypadku, podobnie jak dotychczas, niezbędne będzie udzielenie pełnomocnictwa na formularzu UPL-1.

Świadcząc usługi księgowe w ramach biura rachunkowego nie trzeba składać nowego UPL-1 dla nowego JPK_VAT. Dotychczasowe pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji UPL-1 będzie wystarczające do podpisywania nowego JPK_V7.

Ważne

Świadcząc usługi księgowe w ramach biura rachunkowego nie trzeba składać nowego UPL-1 dla nowego JPK_V7.

 

3. Raportowanie VAT w okresie przejściowym i korygowanie poprzednich okresów

Nowy plik JPK_V7 będzie stosowany do raportowania danych podatkowych wyłącznie za okresy przypadające po 1 października 2020 r., poczynając od rozliczenia za październik 2020 r. Nie będzie możliwości dokonywania rozliczeń z tytułu VAT w inny sposób niż przez JPK_V7.

Do korekt rozliczeń za okresy sprzed października 2020 r. podatnicy będą wykorzystywać dotychczasowe deklaracje VAT-7 i VAT-7K oraz ewidencję w formie dotychczasowego pliku JPK_VAT. Oznacza to zupełnie inne podejście do składania korekt niż stosowane dotychczas. Dotychczas bowiem, gdy zmianie ulegały struktur JPK, korekty składało się już na nowo wydanych strukturach, tzw. schemach, nawet jeśli dotyczyły okresów wcześniejszych, poprzedzających wprowadzenie nowych wersji.

 

4. Ewidencja sprzedaży i podatku należnego w pliku JPK_V7

Ewidencja w nowym JPK VAT_7 składa się, podobnie jak dotychczas w JPK_VAT, z ewidencji sprzedaży i ewidencji zakupu. Jednak zakres danych i sposób ich prezentowania jest zupełnie odmienny niż w dotychczasowych JPK_VAT.

4.1 Informacje ogólne dotyczące ewidencji

Struktura Ewidencja pliku JPK_V7 składa się z następujących informacji:

1. W zakresie sprzedaży i podatku należnego:

• SprzedazWiersz - zawiera dane niezbędne do rozliczenia podatku należnego; pole to jest opcjonalne, co oznacza, że wypełnia się je tylko wtedy, gdy w okresie rozliczeniowym, za który składany jest plik JPK_V7, wystąpiły zdarzenia skutkujące powstaniem obowiązku podatkowego i podatku należnego VAT. Jeśli w danym okresie nie było sprzedaży ani zakupów powodujących powstanie podatku należnego VAT, wówczas pole to pozostanie puste;
• SprzedazCtrl - zawiera dane dotyczące liczby wierszy oraz podatek należny według ewidencji w zakresie podatku należnego za okres, którego dotyczy JPK_V7.

2. W zakresie zakupów i podatku naliczonego:

• ZakupWiersz - zawiera dane niezbędne do rozliczenia podatku naliczonego; pole to jest opcjonalne. Jeśli w danym okresie rozliczeniowym nie wystąpił podatek naliczony, wówczas pole to pozostanie puste;
• ZakupCtrl - zawiera dane dotyczące liczby wierszy oraz podatek naliczony według ewidencji w zakresie podatku naliczonego za okres, którego dotyczy JPK_V7.

Ważne

Numery dowodów sprzedaży oraz dowodów zakupu należy ująć w ewidencji w całości, zgodnie z ich oryginalną pisownią. Nie należy pomijać części oznaczeń takich dokumentów.

5. Struktura ewidencji sprzedaży i podatku należnego w JPK_V7

Pole SprzedazWiersz w części Ewidencja nowego pliku JPK_V7 dotyczy szczegółowych informacji o sprzedaży i podatku należnym ujmowanych na potrzeby ewidencji VAT.

Pola w ewidencji sprzedaży

Nazwa pola	Zasady wypełniania
LpSprzedazy	liczba porządkowa wiersza ewidencji w zakresie podatku należnego, poczynając od 1
KodKrajuNadaniaTin	W polu tym należy podać literowy kod kraju, w którym nabywca, dostawca lub usługodawca (kontrahent) jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. W przypadku braku numeru TIN nabywcy, dostawcy lub usługodawcy pole pozostaje puste
NrKontrahenta	numer, za pomocą którego nabywca, dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (wyłącznie kod cyfrowo-literowy, bez kodu literowego). To pole jest obowiązkowe, w przypadku braku nr kontrahenta w polu tym należy wpisać BRAK.
NazwaKontrahenta	należy podać imię i nazwisko lub nazwę nabywcy, dostawcy lub usługodawcy (kontrahenta), imię i nazwisko lub nazwę nadawcy w przypadku zgłoszenia celnego. To pole jest obowiązkowe, w przypadku braku informacji w polu tym należy wpisać BRAK.
DowodSprzedazy	należy podać pełen numer dokumentu, odpowiednio faktury lub faktury korygującej, bez pomijania jakichkolwiek znaków, numer raportu fiskalnego lub innego dowodu wewnętrznego, a w przypadku dowodów dokumentujących dokonanie importu towarów, rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy, numer zgłoszenia celnego lub numer deklaracji importowej VAT-IM. To pole jest obowiązkowe, w przypadku braku numeru w polu tym należy wpisać BRAK.
DataWystawienia	pole obowiązkowe, należy podać datę wystawienia (dokumentu), odpowiednio faktury lub faktury korygującej, datę raportu fiskalnego lub innego dowodu wewnętrznego, a w przypadku dowodów dokumentujących dokonanie importu towarów, rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy, datę przyjęcia zgłoszenia celnego lub datę deklaracji importowej VAT-IM.
DataSprzedazy	Pole opcjonalne, należy podać datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia dowodu. Gdy ewidencjonowana jest zaliczka, należy podać datę jej otrzymania, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.
TypDokumentu	pole opcjonalne, należy wypełnić poprzez wybór odpowiedniego oznaczenia, tylko w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym jednego z trzech typów dokumentów (RO, WEW lub FP). W przypadku gdy ewidencjonowany dokument sprzedaży nie jest żadnym z 3 typów dokumentów - pola te pozostaje puste. (Więcej na ten temat zob. pkt 5.5)

 

MF, odpowiadając na pytania dotyczące zasad wypełniania JPK, wyjaśnił również szczegółowo zasady uzupełniania pól NrKontrahenta i KodKrajuNadaniaTIN oraz NrDostawcy. I tak w przypadku transakcji:

1. krajowych - to, czy umieszczać kod "PL" w polu KodKrajuNadaniaTIN - po stronie zarówno podatku należnego, jak i podatku naliczonego - będzie zależeć od danych, które znajdą się na fakturze. Oznacza to, że jeśli faktura będzie zawierać takie dane, należy wpisać kod "PL";

2. unijnych - wypełniamy pola NrKontrahenta i KodKrajuNadaniaTIN oraz odpowiednio NrDostawcy i KodKrajuNadaniaTIN, gdy przepisy VAT nakładają obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem literowym kraju nadania tego numeru. W pozostałych przypadkach należy wypełnić tylko pole NrKontrahenta lub NrDostawcy (nie ma obowiązku wypełniania pola KodKrajuNadaniaTIN w przypadku braku takich danych), chyba że z danych zgromadzonych przez podatnika można określić ten kraj, to kod należy podać;

3. z podmiotami spoza UE - należy wypełnić pole NrKontrahenta i NrDostawcy wyłącznie w sytuacji, gdy kontrahent podał ten numer. Jeżeli nie podał - należy wpisać "BRAK". Natomiast pole KodKrajuNadaniaTIN uzupełnia się, jeżeli dane zgromadzone przez podatnika pozwalają na wypełnienie tego pola. W przypadku trudności z ustaleniem kodu kraju pole może pozostać puste.

 

5.1 Oznaczenie grup towarowo-usługowych, czyli nowe kody GTU_01-GTU_13

Nowością w raportowaniu danych podatkowych w Ewidencji nowego JPK_V7 będzie konieczność przyporządkowywania zaewidencjonowanych zdarzeń do kodów towarowo-usługowych, tzw. kodów GTU. Nowy JPK_V7 zawiera 13 kodów GTU, które opcjonalnie trzeba będzie zaznaczyć poprzez wybór "1" podczas wprowadzania poszczególnych faktur sprzedażowych do ewidencji. Jeśli faktura sprzedaży nie będzie zawierała żadnego towaru ani usługi w podanych 13 kodach, wówczas pole to należy zostawić puste. Raportowanie transakcji sprzedaży kodami GTU będzie zapewne jednym z trudniejszych elementów prawidłowego wypełniania nowych JPK_V7 przez podatników.

Ważne

Z uwagi na fakt, że w nowym JPK V_7, podobnie jak w dotychczasowej ewidencji VAT, wykazujemy wartości zbiorcze z podsumowania faktury, a nie jej poszczególne pozycje, dlatego kody GTU wypełnia się dla całej faktury poprzez zaznaczenie "1" we właściwych polach odpowiadających symbolom od GTU_01 do GTU_13.

Przykładowo faktura zawierająca 5 pozycji, z których tylko jedna to smary, będzie wymagała zaznaczenia "1" w poz. GTU 03. Natomiast faktura zawierająca 10 pozycji, w tym alkohol i papierosy, będzie wymagała oznaczenia "1" w poz. GTU 01 i oznaczenia "1" w poz. GTU 04. Oznacza to, że jedna faktura może wymagać oznaczenia "1" kilka razy (maksymalnie 13) albo wcale, o ile nie zawiera żadnej pozycji i listy 13 grup towarowo-usługowych wymienionych w GTU. Wówczas w nowym pliku JPK_V7 pola dotyczące GTU pozostaną puste. Są to tzw. pola opcjonalne.

Oznaczenia GTU należy podawać tylko w przypadku transakcji będących sprzedażą podatnika (sprzedaż krajowa, WDT, sprzedaż eksportowa, usługi niepodlegające opodatkowaniu z uwagi na miejsce świadczenia). Nie należy oznaczać tymi kodami zakupów, nawet gdy zakupy te generują podatek należny (import towarów, WNT, dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, import usług).

Oznaczenia GTU należy podawać przy transakcjach opodatkowanych wszystkimi stawkami VAT (0%, 5%, 8%, 23%), o ile tylko transakcje dotyczą towarów lub usług wymienionych w 13 kodach GTU, jak i zwolnionych, np. w przypadku nieruchomości, oraz dla których miejsce opodatkowania nie znajduje się na terytorium kraju (eksport usług).

Kodów GTU należy używać do oznaczania wszystkich typów faktur, tj.:

• faktur sprzedażowych, w tym faktur wystawionych do paragonów w przypadku zarejestrowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej,
• faktur zaliczkowych
• faktur korygujących
• faktur sprzedaży dokumentujących transfer bonów SPV,

o ile dokumenty te dotyczą towarów lub usług, do których stosuje się kody GTU.

 

Oznaczenie prowadzone w nowej strukturze dotyczą nie tylko dokumentów wystawionych po 1 października 2020 r., czyli w czasie obowiązywania nowej struktury JPK_V7, ale także niektórych dokumentów wystawionych przed tą datą. Dotyczy to m.in. faktur sprzedażowych wystawionych przed 1 października 2020 r., dla których obowiązek podatkowy powstanie po tej dacie i które będą wykazywane w JPK_V7 za okresy obowiązywania nowej struktury. Także faktury korygujące wystawione po 1 października, jeśli dotyczą towarów bądź usług objętych raportowaniem według kodów GTU, będą musiały być oznaczone tymi kodami w JPK_V7, mimo że faktury pierwotne nie były raportowane z takimi kodami.

Oznaczeń GTU nie należy natomiast stosować w przypadku ewidencjonowania w JPK_V7:

• zbiorczych zestawień o sprzedaży ewidencjonowanej na kasie rejestrującej (okresowych raportów kasowych); ewidencjonowanie takich raportów wymaga natomiast oznaczenia typu dokumentu RO;
• zbiorczych zestawień w przypadku nieodpłatnego przekazania towarów i usług np. na cele wewnętrzne lub na potrzeby reprezentacji i reklamy; zestawienia takie wymagają oznaczenia typu dokumentu WEW;
• zbiorczych zestawień dotyczących sprzedaży nieudokumentowanej fakturami lub paragonami; zestawienia takie wymagają oznaczenia typu dokumentu WEW;
• zakupów powodujących obowiązek rozliczenia VAT należnego u sporządzającego plik JPK (WNT, import towarów, import usług, dostawa, dla której podatnikiem jest nabywca); tego typu dokumenty wprowadza się, podając dane kontrahenta i nr jego faktury, bez oznaczania typem dokumentu WEW;
• korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, wynikającej z zastosowania ulgi na złe długi.

Czy grożą sankcje za zastosowanie błędnego kodu

Pytanie

Za każdą zidentyfikowaną nieprawidłowość w ewidencji przesyłanej w deklaracji JPK_V7, która uniemożliwia weryfikację prawidłowości transakcji, grozi sankcja w wysokości 500 złjeśli podatnik w terminie 14 dni od otrzymania wezwania nie dokona korekty . Potencjalnie taką nieprawidłowością może być również błędne przyporządkowanie pozycji do grupy towarowej. Tym samym konsekwencje błędnego przyporządkowania pozycji mogą okazać się dotkliwe, jeśli odpowiednio wcześnie nie zadbamy o możliwość i poprawność raportowania w tym zakresielub nie odpowiemy na wezwanie .

 

Czy kody towarowe mają zastosowanie do transakcji reverse charge

Pytanie

Odpowiedź

Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w opublikowanej Broszurze, kody grup towarowych mają zastosowanie tylko do faktur sprzedaży. Nie będą dotyczyły zakupów, takich jak import towarów, import usług czy WNT, mimo faktu, że pozycje te są raportowane po stronie podatku należnego.

 

Czy sprzedaż towaru na rzecz zagranicznego kontrahenta trzeba oznaczyć kodami GTU

Pytanie

Co w przypadku faktury sprzedażowej dla kontrahenta z UE? Czy kod grupy towarowej musi być uwzględniony?

Odpowiedź

Tak, kod grupy towarowej musi zostać przyporządkowany również do faktury dokumentującej sprzedaż towarów lub usług na rzecz kontrahenta z innego kraju UE. Także sprzedaż eksportowa oraz usługi niepodlegające opodatkowaniu z uwagi na miejsce świadczenia (tzw. eksport usług) będą wymagały raportowania z kodem GTU, jeśli ich taki kod dotyczy.

 

5.2 Charakterystyka poszczególnych grup towarowo-usługowych oznaczana kodami GTU

Jak z tego wynika, jednym z ważniejszych elementów przygotowania się do sporządzania nowego pliku JPK_V7 jest analiza grup towarowych oraz typów transakcji i procedur, które trzeba będzie oznaczać w nowych plikach. Do podatnika będzie należeć obowiązek przeanalizowania i odpowiedniego przyporządkowania raportowanych towarów.

Przyporządkowywanie towarów do kodów GTU w większości przypadków będzie odbywało się na podstawie numerów PKWiU lub CN. Ale w nowym JPK nie trzeba będzie wykazywać symboli CN ani PKWiU.

Kod 01 Alkohol

Kodu 01 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy napojów alkoholowych: alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Zatem w tym wypadku definicji wyrobów alkoholowych należy poszukać nie w przepisach VAT, lecz w przepisach akcyzowych.

W celu ustalenia, czy podatnik sprzedaje towary objęte kodem GTU_01, powinien on najpierw ustalić, jak definiuje napoje alkoholowe ustawa akcyzowa. W tym celu niezbędne będzie posiłkowanie się kodami CN.

Ważne

Oznaczenie GTU_01 dotyczy wyłącznie dostaw napojów alkoholowych. W przypadku gdy alkohol jest wydawany w ramach usługi gastronomicznej, cateringowej itp., oznaczenie kodem GTU_01 ani żadnym innym nie będzie miało zastosowania.

Czy sprzedaż alkoholu na paragon musi mieć oznaczenie GTU_01

Pytanie

Odpowiedź

Sprzedaż dokumentowana wyłącznie paragonami fiskalnymi nie będzie wymagała raportowania kodami GTU. Taką sprzedaż, podobnie jak obecnie, trzeba będzie wykazywać zbiorczo na podstawie raportów okresowych (miesięcznych). Nowością będzie jedynie oznaczanie tych wpisów kodami typu dokumentu RO. Jedynie gdyby podatnik prowadzący taki sklep wystawił na żądanie nabywcy fakturę, na której byłby alkohol albo papierosy, należałoby wówczas taką fakturę wykazać z oznaczeniem kodu 01 GTU (alkohol) albo 04 (papierosy), albo obydwoma takimi kodami, jeśli faktura zawierałaby i alkohol, i papierosy. Jednocześnie należałoby taką fakturę w nowym JPK_7 oznaczyć kodem typu dokumentu FP (faktura wystawiona do paragonu).

 

Kod 02 Paliwa

Kodu 02 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT. Chodzi o następujące towary:

1) benzyny lotnicze (CN 2710 12 31);

2) benzyny silnikowe (CN 2710 12 25 - z wyłączeniem benzyn lakowych i przemysłowych, CN 2710 12 41, CN 2710 12 45, CN 2710 12 49, CN 2710 12 51, CN 2710 12 59, CN 2710 12 90, CN 2207 20 00);

3) gaz płynny (LPG) - (CN 2711 12, CN 2711 13, CN 2711 14 00, CN 2711 19 00);

4) oleje napędowe (CN 2710 19 43, CN 2710 20 11);

5) oleje opałowe (CN 2710 19 62, CN 2710 19 64, CN 2710 19 68, CN 2710 20 31, CN 2710 20 35, CN 2710 20 39, CN 2710 20 90);

6) paliwa typu benzyny do silników odrzutowych (CN 2710 12 70);

7) paliwa typu nafty do silników odrzutowych (CN 2710 19 21);

8) pozostałe oleje napędowe (CN 2710 19 46, CN 2710 19 47, CN 2710 19 48, CN 2710 20 15, CN 2710 20 17, CN 2710 20 19);

9) paliwa ciekłe w rozumieniu ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 660 ze zm.), które nie zostały ujęte w pkt 1-4 i 6-8;

10) biopaliwa ciekłe w rozumieniu ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1233);

11) pozostałe towary, o których mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, wymienione w załączniku nr 1 do tej ustawy, bez względu na kod CN, czyli paliwa silnikowe, do których zaliczamy wyroby energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane do napędu silników spalinowych. Przykładem takich wyrobów będą m.in. oleje spożywcze (np. olej rzepakowy czy sojowy).

Jak wynika z tego wyliczenia, w przypadku sprzedaży paliw dla właściwego oznaczenia faktur w nowym JPK_V7 należy również przeanalizować kody CN oraz ustawę o podatku akcyzowym, w tym jej załączniki.

 

Kod 03 Oleje opałowe i smary

Kodu 03 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy oleju opałowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz:

• olejów smarowych,
• pozostałych olejów o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85 (oleje białe, parafina ciekła) oraz
• smarów plastycznych zaliczanych do kodu CN 2710 19 99,
• olejów smarowych o kodzie CN 2710 20 90,
• preparatów smarowych objętych pozycją CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją.

 

Także w przypadku tego typu towarów niezbędne staje się przeanalizowanie kodów CN oraz ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy akcyzowej paliwami opałowymi w rozumieniu ustawy są wyroby energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane do celów opałowych, z wyłączeniem wyrobów, o których mowa w ust. 2 (czyli tych zaliczanych do paliw silnikowych).

Czy stosowanie kodu GTU_03 do oleju opałowego zależy od statusu nabywcy

Pytanie

Odpowiedź

Oznaczenie GTU_03 należy stosować w przypadku dostaw oleju zaliczanego do opałowego według ustawy akcyzowej. Przepis nie odnosi się do statusu nabywcy.

 

Kod 04 Wyroby tytoniowe

Kodu 04 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy akcyzowej do wyrobów tytoniowych w rozumieniu ustawy zalicza się bez względu na kod CN:

1) papierosy,

2) tytoń do palenia,

3) cygara i cygaretki.

Produkty składające się w części z substancji innych niż tytoń, lecz poza tym spełniające kryteria ustalone w przepisach akcyzowych, są traktowane jako cygara i cygaretki lub jak papierosy i tytoń do palenia.

Nie traktuje się jako wyrobów tytoniowych produktów, które nie zawierają tytoniu i są wykorzystywane wyłącznie w celach medycznych.

 

Kod 05 Odpady

Kodu 05 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy niektórych odpadów. Chodzi wyłącznie o odpady określone w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy, tj.:

• wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające,
• odpady szklane,
• odpady z papieru i tektury,
• pozostałe odpady gumowe,
• odpady z tworzyw sztucznych,
• odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal,
• odpady i braki ogniw i akumulatorów elektrycznych; zużyte ogniwa i baterie galwaniczne oraz akumulatory elektryczne,
• surowce wtórne metalowe,
• surowce wtórne ze szkła,
• surowce wtórne z papieru i tektury,
• surowce wtórne z tworzyw sztucznych,
• surowce wtórne z gumy.

Towary te były objęte do 30 października 2019 r. mechanizmem odwrotnego obciążenia, a od 1 listopada 2019 r. są objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności.

 

Kod 06 Towary z grupy elektronika plus folia stretch

Kodu 06 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7-9, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy o VAT.

W tej grupie nie chodzi tylko o typowe urządzenia elektroniczne, jak laptopy czy smartfony. Zgodnie z wykazem raportowaniu kodem 06 GTU będą objęte faktury sprzedaży zawierające następujące towary:

• tonery bez głowicy drukującej do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych,
• kasety z tuszem bez głowicy do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych,
• folia typu stretch,
• procesory,
• komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych,
• dyski twarde HDD,
• dyski SSD,
• telefony komórkowe, w tym smartfony,
• konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem - z wyłączeniem części i akcesoriów,
• aparaty fotograficzne cyfrowe i kamery cyfrowe,
• kasety z tuszem i głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych, tonery z głowicą drukującą do drukarek do maszyn do automatycznego przetwarzania danych.

 

Zakres towarów objętych znacznikiem "06" różni się od zakresu elektroniki, która objęta jest obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności (np. nie obejmuje dostawy telewizorów, które są objęte obowiązkowym MPP). W konsekwencji, niektóre z dostaw będą oznaczane znacznikami "06" oraz "MPP", natomiast pozostałe wyłącznie "MPP". Stanowi to niewątpliwie kolejne utrudnienie dla podatników i może być przyczyną nieprawidłowości w nowym ewidencjonowaniu VAT.

 

Czy używane towary powinny mieć oznaczenie GTU_06

Pytanie

Odpowiedź

Tak, jeśli sprzedaż będzie dotyczyła komputera, w tym laptopa, to faktura dokumentująca tę sprzedaż będzie wymagała ujęcia jej w ewidencji VAT z kodem 06 GTU. Podobnie sprzedaż pendrive, który jest zaliczany do dysków SSD.

Dla oznaczania faktury sprzedaży kodami GTU bez znaczenia jest, czy sprzedawany towar jest nowy czy używany.

 

Czy sprzedaż elektroniki dokumentowana fakturą wystawioną do paragonu powinna być oznaczona kodem GTU_06

Pytanie

Odpowiedź

Od 1 października 2020 r. również faktury bez NIP wystawione do paragonów dla osób fizycznych będą musiały być odrębnie ewidencjonowane z oznaczeniem FP. Przy czym jednocześnie nie trzeba będzie pomniejszać o wartość takiej faktury/faktur sprzedaży ewidencjonowanej na podstawie raportów kasowych z kodem RO. Nie będzie to jednak rodziło ryzyka zdublowania takiej sprzedaży na potrzeby rozliczenia VAT, ponieważ do Deklaracji w nowym JPK_V7 będą się przenosiły tylko dane oznaczone kodem RO i nie będą się przenosiły dane oznaczone kodem FP. Co oznacza, że takie faktury będą musiały mieć również w ewidencji oznaczenie GTU.

Kod 07 Pojazdy samochodowe i części samochodowe

Kodu 07 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701-8708 oraz CN 8708 10. Raportowaniu podlegają następujące towary:

• ciągniki (w tym rolnicze, gąsienicowe, drogowe do naczep) - z wyłączeniem pojazdów do transportu wewnątrzzakładowego, z własnym napędem, niewyposażone w urządzenia podnośnikowe, w rodzaju stosowanych w zakładach produkcyjnych, magazynach, portach lub lotniskach, do przewozu towarów na niewielkie odległości; ciągniki typu stosowanych na peronach kolejowych; części powyższych pojazdów;
• pojazdy silnikowe do przewozu dziesięciu lub więcej osób razem z kierowcą;
• samochody i pozostałe pojazdy silnikowe przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi;
• pojazdy silnikowe do transportu towarów;
• pojazdy silnikowe specjalnego przeznaczenia, inne niż te zasadniczo przeznaczone do przewozu osób lub towarów (na przykład pojazdy pogotowia technicznego, dźwigi samochodowe, pojazdy strażackie, betoniarki samochodowe, zamiatarki, polewaczki, przewoźne warsztaty, ruchome stacje radiologiczne);
• podwozia wyposażone w silniki, do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705;
• nadwozia (włączając kabiny), do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705;
• części i akcesoria do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705
• zderzaki i ich części (8708 10).

Podobnie jak w przypadku elektroniki wykaz towarów wymagających raportowania kodem GTU_07 nie pokrywa się z wykazem raportowania transakcji objętych mechanizmem podzielonej płatności (pojazdy samochodowe nie podlegają MPP) zatem będzie to wymagało zwiększonej uważności od podatników.

 

Czy mechanik samochodowy powinien oznaczać kodem GTU swoje faktury

Pytanie

Odpowiedź

Nie, o ile faktura będzie dokumentowała usługę naprawy, przeglądu, wymiany części, nawet jeśli dodatkowo w załączniku będzie wykaz wymienionych, zużytych części. Natomiast w przypadku gdy mechanik wystawia fakturę, na której są odrębnie zawarte i wycenione części zamienne lub oleje czy smary, wówczas - moim zdaniem - należałoby takie faktury oznaczyć odpowiednio kodami GTU_07 (części samochodowe) i/lub GTU_03 (oleje smarowe). W tej kwestii jak do tej pory nie ma jednoznacznego stanowiska MF.

 

Czy sprzedaż samochodów zaliczanych do środków trwałych powinna mieć oznaczenie GTU

Pytanie

Odpowiedź

Tak, sprzedaż każdego pojazdu, w tym sprzedaż okazjonalna używanego pojazdu zaliczonego (lub nie) do środków trwałych (np. pojazd wykupiony po zakończonym okresie leasingu) udokumentowana fakturą będzie wymagała oznaczenia kodem 07 GTU w nowym pliku JPK_V7.

 

Jak oznaczać sprzedaż opon

Pytanie

Odpowiedź

Nie, oznaczeniu tym kodem podlega wyłącznie sprzedaż pojazdów i części zamiennych sklasyfikowana pod kodami CN 8701 -- 8708 oraz CN 8708 10. Opony są klasyfikowane w dziale 40 Dział 40 CN - kauczuk i artykuły z kauczuku.

 

Czy zakup części samochodowych w innych krajach UE musi być oznaczony kodem GTU

Pytanie

Kupuję części samochodowe za granicą i rozliczam WNT. Czy muszę wykazywać GTU?

Odpowiedź

Nie, WNT to zakup, a nie sprzedaż. W nowym JPK_V7 będzie obowiązek oznaczać kodami GTU tylko faktury sprzedażowe.

 

Kod 08 Metale szlachetne i nieszlachetne

Kodu 08 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy metali szlachetnych oraz nieszlachetnych - wyłącznie określonych w poz. 1-3 załącznika nr 12 do ustawy o VAT oraz w poz. 12-25, 33-40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Będzie to dotyczyło oznaczania sprzedaży:

• metali szlachetnych i platerowanych metalem szlachetnym, tj. srebrem, złotem, platyną,
• artykułów biżuteryjnych i ich części, z metalu szlachetnego lub platerowanego metalem szlachetnym,
• wyrobów stalowych (poz. 12-25 oraz 33-40 zał. nr 15 do ustawy o VAT), m.in. żelazostopów, rur, prętów, kratek stalowych, czyli wyrobów objętych poprzednio mechanizmem odwrotnego obciążenia, a obecnie obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności,
• złota i srebra, platerowanych platyną, nieobrobionych inaczej niż do stanu półproduktu,
• aluminium nieobrobionego plastycznie,
• odpadów i złomu metali nieszlachetnych,
• części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota, srebra i platyny, tj. niewykończonych lub niekompletnych wyrobów jubilerskich i wyraźnych części biżuterii, w tym pokrywanych lub platerowanych metalem szlachetnym.

 

Wykaz towarów objętych raportowaniem kodem GTU 08 nie pokrywa się z raportowaniem transakcji objętych mechanizmem podzielonej płatności raportowanych kodem MPP. Obowiązkiem raportowania kodem 08 nie są objęte ołów, cynk, cyna, miedź, które są objęte obowiązkiem raportowania kodem MPP. Należy uważać także na odpady i złom metali nieszlachetnych, który może być mylony z raportowaniem kodem 05 GTU Odpady.

 

Kod 09 Leki i wyroby medyczne

Kontrowersje w zakresie raportowania kodem GTU wzbudza również grupa 09, przeznaczona do oznaczania dostaw leków oraz wyrobów medycznych - produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 944).

Nie wiadomo, czy znacznikiem tym należy oznaczyć leki i wyroby medyczne, co do których zamiar wywozu został faktycznie zgłoszony do Głównego Inspektora Farmaceutycznego, czy też takie, które podlegają obowiązkowi zgłoszenia, ale nie zostały zgłoszone.

Zgodnie z wyjaśnieniami MF obowiązkowi oznaczenia kodem tej grupy podlega faktura, która została wystawiona przed dostawą leków, gdy na moment jej wystawienia leki nie były wymienione na liście produktów zagrożonych niedoborem, lecz znalazły się tam w momencie ich dostawy. Zgodnie z udzieloną odpowiedzią MF, nie termin wystawienia faktury, lecz termin zgłoszenia zamiaru wywozu lub zbycia leków oraz wyrobów medycznych decyduje o tym, czy fakturę dokumentującą wywóz należy oznaczyć znacznikiem GTU_09. Niestety, będzie to nie lada wyzwanie dla podatników, którzy będą musieli kontrolować na bieżąco te kwestie.

Jak od 1 października apteka ma ewidencjonować faktury na sprzedaż leków wystawione do paragonów

Pytanie

Odpowiedź

Zgodnie z wyjaśnieniami MF takie faktury należy ujmować w ewidencji z oznaczeniem FP za okres, w którym zostały wystawione. Faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży i podatku należnego w okresie, w którym zostały wystawione.

Kod 10 Nieruchomości

Kodu 10 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej dostawy budynków, budowli i gruntów, bez względu na ich rodzaj (tj. czy są mieszkalne, czy nie). Nie ma znaczenia, czy chodzi o budynki i budowle nowe czy używane. Zatem zarówno podatnicy sprzedający nowo wybudowane budynki (np. deweloperzy), jak i podatnicy sprzedający budynki używane (obrót wtórny) będą musieli oznaczać takie transakcje wpisem "1" przy kodzie GTU_10. Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, czy sprzedaż jest objęta stawką 8%, 23% VAT czy podlega zwolnieniu np. jako towar używany. Nie ma też znaczenia, czy sprzedawana nieruchomość jest środkiem trwałym podatnika, nieruchomością inwestycyjną czy jego towarem handlowym.

Sprzedaż prawa wieczystego użytkowania gruntu, przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu na własność oraz ustanowienie prawa wieczystego użytkowania gruntu jest dostawą towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Zatem również takie transakcje należy oznaczać kodem GTU_10 w nowym JPK_V7. Oznaczenie GTU_10 należy stosować też do leasingu finansowego budynku, budowli, gruntów, gdyż w tym przypadku następuje przeniesienie prawa do rozporządzania budynkami jak właściciel, czyli ma miejsce dostawa towarów.

Ważne

Oznaczenia GTU_10 nie stosujemy ewidencjonując usługi budowlane czy remontowe dotyczące budynków. Usługi takie nie podlegają w ogóle raportowaniu kodami GTU.

Kod 11 Gazy cieplarniane

Kodu 11 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 136).

Kod 12 Usługi niematerialne

Kodu 12 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej świadczenia usług o charakterze niematerialnym - wyłącznie: doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, firm centralnych (head offices), reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych.

Kwestia raportowania usług niematerialnych budzi dużo wątpliwości wśród podatników, ponieważ ani w ustawie o podatku od towarów i usług, ani w rozporządzeniach wydanych na jej podstawie nie ma definicji usług niematerialnych, które trzeba będzie oznaczać GTU_12. Ministerstwo Finansów, odnosząc się do tych wątpliwości, wyjaśniało, że: Zapis (usługi niematerialne) ten należy rozumieć względnie szeroko, uwzględniając faktyczną treść świadczonej usługi. Wskazało także, że podatnicy powinni się posiłkować w tym zakresie PKWiU 2015. I tak do usług niematerialnych, które trzeba będzie oznaczać kodem GTU_12, należą usługi:

• doradcze (w tym doradztwo prawne i podatkowe, doradztwo związane z zarządzaniem) sklasyfikowane pod numerem PKWiU 62.02.01, 62.02.02, 66.19.91, 69.10.11, 69.10.12, 69.10.13, 69.10.14, 69.20.3, 70.22.11, 70.22.12, 70.22.13, 70.22.14, 70.22.15, 70.22.16, 70.22.3, 71.11.24, 71.11.42, 71.12.11, 71.12.31, 74.90.13, 74.90.15, 74.90.19,
• księgowe sklasyfikowane pod numerem PKWiU 69.20.2,
• prawne sklasyfikowane pod numerem PKWiU 69.1,
• zarządcze sklasyfikowane pod numerem PKWiU 62.03.11, 62.03.12, 63.11.12, 66.11.19, 66.30.11, 66.30.12, 68.32.11, 68.32.12, 68.32.13, 69.20.4, 70.22.17, 70.22.2, 90.02.19.1,
• marketingowe sklasyfikowane pod numerem PKWiU 73.11.12,
• firm centralnych sklasyfikowane pod numerem PKWiU 70.1,
• reklamowe sklasyfikowane pod numerem PKWiU 73.1,
• badania rynku i opinii publicznej sklasyfikowane pod numerem PKWiU 73.2,
• badań naukowych i prac rozwojowych sklasyfikowane pod numerem PKWiU 72,
• szkoleniowe sklasyfikowane pod numerem PKWiU 85.

 

Czy biuro rachunkowe zwolnione z VAT musi raportować świadczone usługi księgowe

Pytanie

Odpowiedź

Nie, raportowanie w nowym JPK_V7 dotyczy wyłącznie podatników czynnych, tj. rozliczających VAT. Podatnicy zwolnieni z VAT (w tym zwolnieni z uwagi na nieprzekraczanie obrotów w wysokości 200 000 zł rocznie) nie mają nadal obowiązku składania deklaracji VAT ani prowadzenia szczegółowej ewidencji. Nowy JPK_V7 jest deklaracją i szczegółową ewidencją jednocześnie. Podatnicy zwolnieni, tak jak dotychczas, będą mieli jedynie obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji, której celem jest kontrola wysokości osiągniętych obrotów, ale bez szczegółów dotyczących podatników czynnych.

 

Jak raportować wdrożenie systemu wraz z usługą szkolenia

Pytanie

Odpowiedź

Odpowiedź na to pytanie uzależniona jest w istocie od tego, jak skalkulowana jest cena za świadczoną usługę. Jeśli przedmiotem umowy jest wdrożenie systemu, którego integralną częścią jest szkolenie, a cena została skalkulowana za całość, bez wyszczególniania odrębnie ceny za wdrożenie i odrębnie ceny za szkolenie, wówczas nie należy takiej faktury oznaczać kodem GTU_12. Jeśli jednak z umowy wynika, że odrębnie wyceniono koszty wdrożenia, a odrębnie wartość szkoleń, i będzie to odzwierciedlone na fakturze sprzedażowej jako odrębne pozycje, wówczas taką fakturę trzeba będzie wykazać z oznaczeniem GTU_12, ponieważ zawiera pozycję "szkolenie".

Kod 13 Usługi transportowe i gospodarki magazynowej

Kodu 13 GTU należy używać do raportowania faktur sprzedaży dotyczącej świadczenia usług transportowych i gospodarki magazynowej - Sekcja H PKWiU 2015 symbol ex 49.4, ex 52.1.

Chodzi zatem o raportowanie wyłącznie usług:

• transportu drogowy towarów oraz usług związanych z przeprowadzkami,
• magazynowania i przechowywania towarów.

Ważne

Usługi transportu kolejowego, morskiego, śródlądowego lotniczego, a także usługi transportu pasażerskiego (wszystkie) nie będą raportowane kodem GTU_13. Nie będą także raportowane z tym kodem usługi wspomagające transport, sklasyfikowane pod poz. 52.2 PKWiU, np. usługi spedycji, holowania, parkingowe itp.

 

Czy kodem GTU_13 należy oznaczać refakturę usług transportowych

Pytanie

Czy refaktura usługi transportowej też musi być oznaczona kodem GTU?

Odpowiedź

Tak, refaktury usług objętych obowiązkiem raportowania również wymagają raportowania z odpowiednim kodem. W przypadku usług transportowych, o ile jest to transport drogowy towarów, niezbędne będzie zaraportowanie takiej faktury z kodem GTU 13.

 

Czy faktura dokumentująca dostawę towarów i ich transport powinna mieć oznaczenie GTU_13

Pytanie

Odpowiedź

Nie, jak wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów (pytania i odpowiedzi dotyczące nowego JPK), jeśli na fakturze dotyczącej sprzedaży towaru lub świadczenia usługi dodatkowo ujęty jest koszt transportu, takiej faktury nie należy oznaczać kodem GTU_13. Usługi transportu niestanowiące odrębnego świadczenia, lecz będące elementem cenotwórczym w odniesieniu do transakcji dostawy towarów, nie powinny być oznaczane znacznikiem GTU_13. Oczywiście taka faktura może wymagać oznaczenia innym kodem, o ile dotyczy sprzedaży towarów określonych w 13 kodach GTU. Przykładowo jeśli firma sprzedaje części samochodowe i na fakturach sprzedaży poza częściami umieszcza pozycję "transport", wówczas faktura taka powinna być wykazana w ewidencji nowego JPK_V7 z kodem 07, ale bez kodu 13.

 

5.3 Kody GTU a faktury

Faktura dokumentująca towary lub usługi z grup GTU nie musi zawierać kodu. Jednocześnie nie jest to jednak zabronione. Podanie numeru GTU na fakturze nie będzie błędem, zarówno gdy będzie to numer prawidłowy, jak i gdy będzie podany błędnie. Informacja o GTU nie podlega korekcie - tzn. jest to tzw. inna informacja na dokumencie, niebędąca daną wymaganą do prawidłowego rozliczania podatku z faktury u nabywcy.

Nabywca towaru lub usługi nie określa GTU transakcji i nie musi ich raportować. Gdyby dostawca wykazał GTU na fakturze lub podał błędny GTU na fakturze - nabywca nie musi żądać od dostawcy faktury korygującej lub nie musi sam wystawiać noty korygującej.

Decyzję o zamieszczaniu kodów podejmie podatnik i jego księgowość. Niemniej jednak ze względów praktycznych warto, by już na etapie wystawiania faktury nadawać takie oznaczenia. Ułatwi to i zapewne pozwoli na wyeliminowanie błędów na etapie raportowania tych faktur w nowym JPK VAT.

 

5.4 Oznaczenia procedur i transakcji w ewidencji sprzedaży

Kolejnym wyzwaniem w zakresie raportowania faktur sprzedażowych w nowym JPK_V7 będzie obowiązek oznaczenia ich według 13 typów procedur za pomocą symboli: SW, EE, TP, TT_WNT, TT_D, MR_T, MR_UZ, I_42, I_63, B_SPV, B_SPV_DOSTAWA, B_MPV_PROWIZJA, MPP.

W nowej ewidencji sprzedaży VAT w pliku JPK pola typów procedur trzeba będzie wypełnić dla całego dokumentu poprzez zaznaczenie "1" w każdym z pól odpowiadających symbolom, w przypadku gdy wystawiona i ewidencjonowana faktura odnosi się do danej procedury/typu transakcji. Oznaczenie typu transakcji, podobnie jak oznaczenie kodu GTU, będzie dokonywane do całości dokumentu bez wyodrębniania poszczególnych wartości, kwot podatku itp.

Pola dotyczące kodów transakcyjnych są w nowym JPK_V7 polami opcjonalnymi, co oznacza, że jeśli ewidencjonowany dokument nie zawiera żadnej procedury, pole pozostawia się puste.

 

Przykład

Transakcja udokumentowana fakturą jest objęta obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności oraz istnieją powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy. W takim przypadku w ewidencji należy wpisać wartość "1" odpowiednio w polu "TP" i "MPP".

Warto także podkreślić, że w określonych sytuacjach może dojść do konieczności oznaczenia ewidencjonowanych faktur sprzedażowych nie tylko kodem transakcji, ale również kodem GTU.

Kodów procedur/typów transakcji należy używać do oznaczania wszystkich typów faktur sprzedażowych, tj.:

• faktur sprzedażowych niezależnie od wysokości stawki podatku, w tym faktur wystawionych do paragonów w przypadku zarejestrowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej,
• faktur zaliczkowych,
• faktur korygujących,
• faktur dokumentujących bony towarowe SPV.

Oznaczenia kodów transakcji wymagane dla nowego JPK_V7 dotyczą wszystkich faktur ujętych w ewidencji sprzedaży za okres od 1 października 2020 r., nawet jeśli dokumenty te były wystawione wcześniej.

Zgodnie z wyjaśnieniem Ministerstwa Finansów zawartym w Pytaniach i odpowiedziach do nowego JPK_V7 oznaczenia typów transakcji/procedur, inaczej niż w przypadku oznaczeń GTU, należy stosować do wszystkich dowodów, które ewidencjonuje się jako podatek należny, jeżeli w danym dowodzie wystąpi transakcja/procedura objęta obowiązkiem oznaczania.

Oznacza to, że szczególnie transakcje typu:

• wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej, o której mowa w dziale XII rozdział 8 - jako transakcja zakupowa podlegać będzie oznaczeniu kodem TT_WNT,
• import towarów, import usług, WNT, dostawa towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, w przypadku istniejących powiązań między nabywcą a dostawcą towarów lub usług, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy - będą podlegały oznaczeniu kodem TP.

Ważne

Dokumenty zakupu, które nie powodują u nabywcy obowiązku rozliczenia podatku należnego, czyli przykładowo wszystkie krajowe faktury zakupu, nie będą podlegały oznaczeniu kodem TP.

 

Kod SW Sprzedaż wysyłkowa

Kodem SW należy oznaczać wyłącznie te faktury sprzedaży, które dotyczą dostawy w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, o której mowa w art. 23 ustawy. Chodzi tu wyłącznie o sprzedaż wysyłkową na rzecz konsumentów (osób niebędących podatnikami VAT) mających miejsce zamieszkania na terytorium kraju UE, z wyłączeniem Polski, bo wtedy mielibyśmy do czynienia ze sprzedażą krajową.

W pytaniach i odpowiedziach do nowego JPK_V7 Ministerstwo Finansów odniosło się do sposobu ewidencjonowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju wyrażając pogląd,

że wystarczy ujmowanie takiej sprzedaży na podstawie dokumentu zbiorczego, mimo obowiązku wystawiania faktur w przypadku takiej sprzedaży. Oczywiście dokument zbiorczy musiałby być w takim przypadku oznaczony dodatkowo kodem typu dokumentu WEW.

 

Czy sprzedaż wysyłkowa do klientów na terytorium kraju podlega oznaczeniu SW

Pytanie

Czy sprzedaż wysyłkowa w nowym JPK to sprzedaż dla klienta spoza Polski niebędącego podatnikiem, czy też sprzedaż dla klientów polskich podatników i osób fizycznych dokonywana wysyłkowo ze sklepów internetowych? Jak należy rozumieć to pojęcie?

Odpowiedź

Kodem SW będzie się oznaczało wyłącznie sprzedaż towarów dla klientów spoza Polski, wywiezionych/dostarczonych do dowolnego kraju UE, o ile ich nabywcami są osoby niebędące podatnikami VAT (tzw. sprzedaż konsumencka). Sprzedaż na terytorium kraju, czyli sprzedaż dla klientów polskich (adres dostawy na terytorium Polski), nie podlega oznaczaniu kodem SW.

 

Kod EE usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne

Kodem EE należy oznaczać, co do zasady świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k ustawy czyli świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium wspólnoty. Jednak w zakresie raportowania kodem EE są pewne wątpliwości. Chodzi o to czy usługi tego typu należy oznaczać w każdej sytuacji gdy ich nabywcami są osoby niebędące podatnikami, także gdy usługi świadczone są na terytorium Polski (czyli również np. w razie refakturowania kosztów rozmów telefonicznych na pracowników), czy też tylko w przypadku usług świadczonych transgranicznie (na rzecz nabywców mających miejsce zamieszkania albo siedziby poza terytorium kraju.

W tej kwestii wypowiedziało się MF w Pytaniach i odpowiedziach stwierdzając:

Oznaczenie EE dotyczy świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, do których ma zastosowanie art. 28k ustawy o podatku od towarów i usług, a więc świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami. W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Zatem to oznaczenie będzie mieć zastosowanie do refaktury przez pracodawcę na pracownika kosztów prywatnych rozmów - także w przypadku świadczenia tych usług na terytorium Polski.

Raportowanie transakcji kodem EE, podobnie jak kodem SW, jest przykładem kontroli obrotów przez administrację podatkową poszczególnych procedur, dla których przekroczenie pewnego progu obrotów może oznaczać zupełnie inne obowiązki podatkowe. W przypadku usług telekomunikacyjnych, elektronicznych czy nadawczych zgodnie z art. 28k ust. 2 ustawy o VAT miejsce opodatkowania ustala się na zasadach ogólnych (tj. miejsce siedziby usługodawcy), m.in. pod warunkiem, że całkowita wartość tych usług nie przekroczy w trakcie roku podatkowego (lub w poprzednim roku) równowartości kwoty 10 000 EUR. Po przekroczeniu wskazanego progu może powstać obowiązek rejestracji dla celów VAT w innym kraju UE. Podobnie w przypadku sprzedaży wysyłkowej przekroczenie określonego progu sprzedaży wymaga rejestracji i rozliczania VAT w innym państwie UE. W obu przypadkach oznaczania tego typu transakcji, ustalenie przez administrację momentu przekroczenia progu wartościowego będzie łatwe do identyfikacji.

Kod TP podmioty powiązane

W nowym JPK_V7 faktury dokumentujące transakcje między sprzedawcą a nabywcą, którzy są ze sobą powiązani, zgodnie z art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT będą wymagały oznaczenia kodem TP. Kwestia raportowania transakcji powiązanych będzie zapewne jednym z trudniejszych elementów nowego JPK_V7.

Pojęcie podmiotów powiązanych wymagających raportowania przy zastosowaniu kodu TP zostało zdefiniowane w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i osób prawnych (w tym zakresie ustawa o VAT odsyła właśnie do tych przepisów). Według tych przepisów transakcja z podmiotem powiązanym występuje w sytuacji, gdy istnieją określone zależności między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą.

Przez podmioty powiązane należy rozumieć:

1. podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
2. podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:

• ten sam inny podmiot lub
• małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

3. spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
4. podatnika i jego zagraniczny zakład.

 

Natomiast przez wywieranie znaczącego wpływu należy rozumieć:

1. posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
   • udziałów w kapitale lub
   • praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
   • udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2. faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3. pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Powiązań między podmiotami gospodarczymi należy poszukiwać poprzez relacje:

• kapitałowe,
• osobowe,
• rodzinne,
• organizacyjne z uwzględnienie relacji osobowych i rodzinnych.

Każda transakcja między nabywcą a dostawcą towarów lub usług, jeżeli spełniają kryteria podmiotów powiązanych, będzie musiała być oznaczona symbolem TP w ewidencji sprzedaży VAT bez względu na wielkość transakcji oraz na to, czy ceny zastosowane do takiej transakcji są rynkowe.

Wątpliwości budzi kwestia raportowania zakupów kodem TP. W mojej ocenie obowiązek oznaczenia transakcji kodem TP dotyczy tylko faktur sprzedażowych, ale kwestia ta pozostaje nierozstrzygnięta.

 

Przykłady powiązań

1. Spółka cywilna osób fizycznych X posiada udziały w spółce z o.o. Y w wysokości 30%. Według przepisów ustawy o PIT będą to podmioty powiązane - przykład powiązania kapitałowego.

2. Spółka X posiada 30% udziałów w spółce Y i 26% udziałów w spółce Z. Pomimo że spółki Y i Z nie są ze sobą powiązane w sposób bezpośredni, to z punktu widzenia podatkowego będą uważane za podmioty powiązane w sposób pośredni.

3. Pan K (osoba fizyczna) posiada 27% udziału w majątku spółki Z - przykład powiązania kapitałowego.

4. X i Y pozostają w związku małżeńskim (osoby fizyczne). Każde z nich prowadzi działalność gospodarczą i dokonują pomiędzy sobą transakcji gospodarczych - przykład powiązań rodzinnych.

5. X w ramach JDG przeprowadza transakcje handlowe z Y również prowadzącą JDG. Y jest siostrą męża X - przykład powiązania rodzinnego.

6. Z prowadzi JDG w postaci firmy usługowej i wykonuje zlecenia na rzecz swojego syna, który również prowadzi JDG - przykład powiązań rodzinnych.

Dla celów raportowania transakcji kodem TP w nowym JPK_V7 należy badać istniejące powiązania między podmiotami na moment dostawy towarów lub wykonania usługi, względnie otrzymania zaliczki bądź przedpłaty w przypadku tzw. faktur zaliczkowych. Oznacza to, że dla ustalenia, czy trzeba dany dokument wprowadzić do ewidencji z oznaczeniem, data wystawienia tego dokumentu nie zawsze będzie wystarczająca.

Kody TT_WNT i TT-WDT transakcje trójstronne

Transakcje trójstronne, które są podatne na nadużycia i nieprawidłowości w rozliczaniu VAT, będą wymagały specjalnego oznaczenie w ewidencji VAT zarówno jako zakup (kod TT_WNT), jak i jako sprzedaż (kod TT_WDT). Oznaczeniu kodami będą podlegały wyłącznie transakcje, do których ma zastosowanie tzw. procedura uproszczona. Raportowanie tego typu transakcji ma na celu kontrolę prawidłowości ich rozliczania w VAT.

W przypadku gdy polski podatnik będzie drugim w kolejności podmiotem w łańcuchu transakcji uproszczonej, wykazuje WNT bez podatku oraz dostawę poza terytorium kraju. Stąd oznaczenie informujące o:

• wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru (bez kwoty podatku) w ramach wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej - kod TT_WNT, oraz

• dostawie na rzecz ostatniego w kolejności podatnika jako dostawie poza terytorium kraju - kod TT_D.

Jeżeli polski podatnik będzie trzecim/ostatnim w kolejności w łańcuchu transakcji uproszczonej, wówczas rozliczy on podatek należny wykazując wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i oznaczy transakcję kodem TT_WNT.

KOD MR_T - usługi turystyki

W nowej ewidencji VAT pod lupę pójdą także usługi turystyki rozliczane według procedury marży. Świadczenie usług turystyki opodatkowane na zasadach marży zgodnie z art. 119 ustawy będzie podlegało oznaczeniu kodem MR_T.

W przypadku udokumentowania sprzedaży fakturą, z wartościami sprzedaży brutto dostaw towarów lub świadczenia usług opodatkowanych na zasadach marży, poza oznaczeniem kodem MR_T, w polach właściwych dla sprzedaży według odpowiednich stawek podatku należy wykazywać poszczególne podstawy opodatkowania, tj.: marże pomniejszone o podatek należny (w tym również marże ujemne) i podatek należny od poszczególnych marż (przy marży ujemnej podatek wynosi "0.00").

W przypadku stosowania procedury marży w części deklaracji nowego JPK_V7 nie uwzględnia się wartości ujemnej podstawy opodatkowania w przypadku świadczenia usług opodatkowanych na zasadach marży, zgodnie z art. 119 ustawy (oznaczonych MR_T).

Jeśli podatek jest ustalany od sumy marż, to podstawa opodatkowania i VAT są wpisywane na podstawie dokumentu wewnętrznego, który zdaniem MF powinien mieć oznaczenie WEW i MR_T.

Następnie, także po stronie sprzedaży, podatnik ewidencjonuje faktyczne dokumenty sprzedaży (faktury) z opisem procedury (MR_T), z podaniem danych kontrahenta, daty i numeru dokumentu sprzedaży, wpisując wartość brutto w polu SprzedazVAT_Marza.

 

KOD MR_UZ - towary używane, dzieła sztuki, antyki, przedmioty kolekcjonerskie

Dostawa towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, opodatkowana na zasadach marży, zgodnie z art. 120 ustawy będzie także podlegała raportowaniu w nowym JPK_V7, co oczywiście świadczy o zwiększonym zainteresowaniu transakcjami tego typu przez organy podatkowe.

KOD I_42 - WDT następująca po imporcie tych towarów w ramach procedury celnej 42 (import)

Procedura importu 42 przewidziana jest w celu wprowadzenia towarów w taki sposób do obrotu, że między krajami UE dochodzi do przesunięcia towarów na zasadzie WDT (kraj, w którym dokonano importu nie jest krajem docelowym).

W przypadku procedury 42 dochodzi do zwolnienia z VAT transakcji importu, a opodatkowaniu podlega WDT. Oznaczenia dokonuje się, gdy import miał miejsce w Polsce, a WDT następuje do innego kraju Unii. Procedurą oznaczamy WDT, a nie import.

KOD I_63 - WDT następująca po imporcie tych towarów w ramach procedury celnej 63(import)

Raportowaniu kodem I_63 będzie podlegała wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów następująca po imporcie tych towarów w ramach procedury celnej 63 (import).

Procedura importu wynikająca z art. 63 rozporządzenia celnego oznacza powrotny przywóz spoza UE z jednoczesnym dopuszczeniem do swobodnego obrotu i wprowadzeniem do tego obrotu krajowego towarów, które są zwolnione z VAT. Ostatecznie towar trafić ma do innego państwa członkowskiego niż kraj importu.

W przypadku procedury 63 dochodzi do zwolnienia z VAT transakcji powrotnego przywozu towaru, a opodatkowaniu podlega WDT w chwili przemieszczenia towarów, i to WDT będzie podlegała raportowaniu kodem I_63.

Kod B_SPV - Transfer bonu

Oznaczeniu kodem B_SPV podlegać będzie faktura sprzedaży dokumentująca sprzedaż bonu jednego przeznaczenia, tj. transakcja opodatkowana na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy o VAT. W takich przypadkach opodatkowaniu VAT podlega faktyczne przekazanie bonu, natomiast późniejsze wydanie towarów w zamian za ten bon już nie podlega opodatkowaniu. Gdyby natomiast doszło do dodatkowego wynagrodzenia ponad wartość bonu (np. sprzedaż za kwotę wyższą niż wartość bonu), wówczas tej części sprzedaży już nie trzeba będzie oznaczać kodem procedury B_SPV.

Kod B_SPV_Dostawa - dostawa towarów lub świadczenie usług na rzecz emitenta bonu

Kodem B_SPV będzie oznaczana faktyczna dostawa towarów oraz świadczenie usług, których dotyczy bon jednego przeznaczenia, na rzecz podatnika, który wyemitował bon zgodnie z art. 8a ust. 4 ustawy.

Oznaczenie procedurą dotyczy sytuacji, gdy dostawca towarów lub usługodawca nie jest podatnikiem, który działając we własnym imieniu, wyemitował bon jednego przeznaczenia. Dlatego procedurę rozpoznaje u siebie dostawca towarów i usług, a nie emitujący bon.

Kod B_MPV_Prowizja - świadczenie usług związanych z transferem bonu

Oznaczeniu kodem B_MPV Prowizja będzie podlegało ewidencjonowanie dokumentów potwierdzających świadczenie usług pośrednictwa oraz innych usług dotyczących transferu bonu różnego przeznaczenia, opodatkowane zgodnie z art. 8b ust. 2 ustawy o VAT.

Procedura znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy transferu bonu różnego przeznaczenia dokonuje podatnik inny niż podatnik dokonujący czynności podlegającej opodatkowaniu (czyli jeśli sprzedaży bonu lub jego przekazania dokonuje inny podmiot niż producent/sprzedawca towaru). Oznaczeniu kodem procedury B_MPV_PROWIZJA podlegają usługi pośrednictwa oraz inne usługi, które można zidentyfikować jako usługi dystrybucji lub promocji, dotyczące bonów towarowych.

Kod MPP - obowiązkowy split payment

Raczej nie budzi wątpliwości powód specjalnego oznaczenia w nowym JPK_V7 transakcji podlegających mechanizmowi podzielonej płatności. Transakcje te, jako że już od dawna są traktowane przez organy podatkowe jako transakcje podwyższonego ryzyka, będą podlegały oznaczeniu kodem MPP niezależnie od tego, że podlegają one także w większości przypadków oznaczaniu kodami GTU (paliwa, smary, części samochodowe, elektronika, metale). Na uwagę zasługuje jednak fakt, że zgodnie z wyjaśnieniami MF kodem MPP należy oznaczać tylko te faktury sprzedaży, które są objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Tak więc transakcje, dla których zastosowano dobrowolny mechanizm podzielonej płatności i oznaczono odpowiednią adnotacją faktury sprzedażowe, nie mogą być oznaczane w ewidencja VAT kodem MPP. Sytuacja ta będzie rodziła swoiste paradoksy, np. faktura sprzedaży dotycząca części samochodowych na kwotę brutto poniżej 15 000 zł, oznaczona adnotacją mechanizm podzielonej płatności, nie będzie mogła być oznaczona kodem MPP w ewidencji JPK_V7.

Ważne

Oznaczenie MPP należy stosować do faktury o kwocie brutto wyższej niż 15 000 zł, która dokumentuje dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Kodem MPP będą oznaczane faktury sprzedażowe, faktury zaliczkowe oraz faktury korygujące, o ile dokumentują transakcje podlegające obowiązkowemu MPP.

Przykład

Podatnik wystawił fakturę na sprzedaż prętów stalowych w kwocie brutto ponad 15 000 zł. Oznaczył tę fakturę adnotacją "mechanizm podzielonej płatności". Następnie nabywca dokonał częściowego zwrotu towaru, co zostało udokumentowane fakturą korygującą. Ostatecznie, na skutek korekty, płatność za pręty stalowe nie przekracza 15 000 zł brutto. W tej sytuacji podatnik będzie miał obowiązek w ewidencji VAT oznaczyć pierwotną fakturę kodem MPP oraz kodem GTU_08, natomiast fakturę korygującą tylko kodem GTU_08, bez oznaczenia jej kodem MPP.

Przykład

Podatnik wystawił fakturę dotyczącą sprzedaży części samochodowych na kwotę 14 500 zł brutto. Mimo że faktura nie jest objęta obowiązkowym MPP, podatnik oznaczył fakturę adnotacją "mechanizm podzielonej płatności". Następnie okazało się, że pomyłkowo w fakturze wykazano zaniżoną ilość towarów i trzeba było wystawić fakturę korygującą zwiększającą wartość. W efekcie wartość faktury wraz z fakturą korygującą przekroczyła kwotę 15 000 zł brutto. Ponieważ w zaistniałej sytuacji faktura pierwotna i faktura korygująca dokumentują dostawę towaru z załącznika nr 15 o wartości powyżej 15 000 zł brutto, oznacza to, że obie powinny być oznaczone w ewidencji VAT kodem MPP oraz dodatkowo kodem GTU_07.

Ważne

Inaczej niż w pozostałych przypadkach raportowania kodów MPP w nowym JPK_V7 będzie używał zarówno sprzedający, jak i kupujący. Dlatego organy podatkowe będą w stanie weryfikować prawidłowość raportowania u obu stron, prowadząc swoiste kontrole krzyżowe.

5.5 Oznaczanie niektórych typów dokumentów w ewidencji sprzedaży

Kolejną nowością w JPK_V7 jest obowiązek oznaczania niektórych typów dokumentów ujmowanych w ewidencji sprzedaży. Chodzi o trzy kody.

Kod RO - raporty kasowe

Kod RO służy do oznaczania sprzedaży na rzecz osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, i rolników ryczałtowych ewidencjonowanej na podstawie dokumentu zbiorczego. Podatnik może wykonywać wpisy w ewidencji, oznaczone tym znacznikiem, na podstawie zbiorczych zestawień dobowych lub zbiorczych zestawień miesięcznych (w przypadku użytkowania kilku kas można jednym zapisem wprowadzać sprzedaż z kilku kas). W ewidencji VAT trzeba będzie wykazywać całą wartość zaewidencjonowaną za pomocą kasy fiskalnej bez pomniejszania jej o faktury dokumentujące sprzedaż zaewidencjonowaną za pomocą kas (tzw. faktury do paragonów).

Kod WEW - dokumenty wewnętrzne

Kodem WEW będzie się oznaczać różnego typu zestawienia, na podstawie których dokonywane są wpisy w ewidencji sprzedaży JPK_V7. Przykładowo kodem tym należy oznaczać zestawienia:

- sprzedaży nieudokumentowanej fakturami, w przypadku gdy podatnik nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji za pomocą kas fiskalnych (np. sprzedaż poniżej limitu obligującego do zainstalowania kas, sprzedaż zwolniona z ewidencjonowania na kasie),

- dotyczące świadczenia usług zwolnionych z VAT, które nie są dokumentowane fakturą (np. usługi ubezpieczeniowe udokumentowane polisą),

- nieodpłatnego przekazania towarów i świadczenia usług opodatkowanych na podstawie art. 7 ust. 2 i 8 ust. 2 ustawy (przekazanie na cele osobiste, przekazanie na cele reprezentacji i reklamy itp.),

- udzielonych tzw. rabatów pośrednich, dla których nie wystawia się faktur, dokumentowanych notami.

Ważne

Wprowadzając do ewidencji sprzedaży nowego JPK_V7 zbiorcze zestawienia oznaczone kodem WEW należy w polach, NrKontrahenta, NazwaKontrahenta wpisać BRAK. W polu DowodSprzedazy wpisać nr dokumentu wewnętrznego, natomiast w polu TypDokumentu należy wpisać WEW.

Nie należy oznaczać kodem WEW następujących zapisów w ewidencji sprzedaży:

- korekt, które wynikają z tzw. ulgi za złe długi,

- zakupów opodatkowanych przez nabywcę, typu import towarów, import usług, WNT.

Kod FP - faktura wystawiona do paragonu

Kodem tym będzie się oznaczać faktury wystawiane do paragonu na podstawie art. 109 ust. 3d ustawy o VAT. Chodzi o faktury wystawione do paragonów z kasy fiskalnej. Mogą to być faktury wystawione dla nabywców będących podatnikami VAT, czyli z NIP nabywcy, a także faktury wystawione dla rolników ryczałtowych (z NIP lub bez NIP nabywcy) oraz dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (bez NIP nabywcy).

Ważne

W nowym pliku JPK uwzględniamy zarówno faktury z NIP nabywcy, jak i faktury bez tego numeru. Do 31 grudnia 2020 r. nie trzeba odrębnie wpisywać paragonów z NIP nabywcy uznanych za faktury uproszczone (do 450 zł brutto).

W art. 109 ust. 3d ustawy o VAT dookreślono, że dla celów prowadzonej ewidencji faktury dotyczące sprzedaży zaewidencjonowanej z zastosowaniem kasy rejestrującej należy ujmować w okresie, w którym zostały wystawione. Nie będą one zwiększać wartości sprzedaży i podatku należnego za ten okres, ponieważ sprzedaż została zaewidencjonowana na podstawie raportu kasowego w okresie rozliczeniowym, w którym co do zasady powstał obowiązek podatkowy.

Wątpliwości budzi natomiast sposób prezentowania w ewidencji sprzedaży faktur korygujących wystawionych do faktur zaewidencjonowanych z kodem FP. Jak wyjaśniło MF w Pytaniach i odpowiedziach do nowego JPK_V7, istnieją dwa alternatywne sposoby prezentowania w pliku takich faktur, które zapewniają zapisy prawidłowe pod względem technicznym i wnoszą do pliku kompletne dane analityczne, tj. prezentowanie faktury korygującej:

1. ze znacznikiem FP - ponieważ wartości z faktury oznaczanej FP nie są wliczane do sum kontrolnych ewidencji, więc kwota korekty, która wynika z takiej faktury (na plus lub na minus) musi być uwzględniana np. w wierszu dotyczącym wpisu raportu z kasy fiskalnej - odpowiednio powiększonym lub pomniejszonym. W przypadku korekt na plus różnica może też być dodatkowo zaewidencjonowana na kasie fiskalnej i w ten sposób uwzględniona w pliku;
2. bez znacznika FP - w takim przypadku kwota korekty, która wynika z takiej faktury (na plus lub na minus), nie może być uwzględniana w innym wierszu, np. dotyczącym wpisu raportu z kasy fiskalnej, który nie jest wówczas powiększany lub pomniejszany. Sposób ten jest wykluczony w przypadku korekt na plus, jeśli są one dodatkowo zaewidencjonowane na kasie fiskalnej i w ten sposób uwzględnione.

 

Jak od 1 października dokonywać wpisów do ewidencji, gdy również sprzedaż na rzecz firm jest ewidencjonowana na kasie

Pytanie

Odpowiedź

5.6 Ulga na złe długi w ewidencji sprzedaży

Nowy plik JPK_V7 wprowadza także zmiany w zakresie ewidencjonowania zdarzeń wynikających z zastosowania ulgi na złe długi. Wierzyciel, który zdecyduje się na skorzystanie z ulgi na złe długi, będzie ujmował taką korektę w ewidencji sprzedaży na podstawie pierwotnie wystawionej przez siebie faktury, która nie została zapłacona w terminie 90 dni po upływie terminu płatności. Rozliczając ulgę na złe długi, wierzyciel będzie musiał wypełnić w ewidencji VAT następujące pola:

- NrKontrahenta, dla którego była wystawiona niezapłacona faktura,

- NazwaKontrahenta,

- DowodSprzedazy (numer pierwotnie wystawionej faktury),

- DataWystawienia (pierwotnej faktury),

- DataSprzedazy (pole opcjonalne),

- KorektaPodstawyOpodat - w którym należy wykazać "1",

- K_15, K_17, K_19 - w których należy ująć ze znakiem "-" kwotę netto niezapłaconej faktury,

- K_16, K_18 K_20 - w których należy wykazać ze znakiem "-" kwotę korygowanego VAT.

Nie będzie, tak jak dotychczas, obowiązku składania dodatkowego załącznika VAT_ZD, ponieważ korektę będzie się ujmowało, podając numer pierwotnej faktury i dane kontrahenta.

Wierzyciel wypełnia dla całego dokumentu pole KorektaPodstawyOpodt poprzez zaznaczenie "1" oraz wykazuje pojedynczo korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego ze znakiem "-" z podziałem na stawki podatku.

Następnie w deklaracji w polach P_68 i P_69 podaje się ze znakiem "-" odpowiednio zbiorczą wysokość korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, która została uwzględniona w pozycjach od K_15 do K_20.

Gdy dłużnik opłaci faktury, wierzyciel wypełnia w ewidencji dla całego dokumentu pole KorektaPodstawyOpodt poprzez zaznaczenie "1" oraz wykazuje pojedynczo korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, z podziałem na stawki podatku.

 

6. Ewidencja zakupów i podatku naliczonego w JPK_V7

Ewidencjonowanie zakupów w nowym pliku JPK_V7 będzie w dużej mierze podobne do obecnie prowadzonego rejestru zakupów. Zachowany został podział na zakupy zaliczane do środków trwałych oraz zakupy pozostałe. Tak jak do tej pory odrębnie będą wykazywane korekty z tytułu zmiany przeznaczenia towarów lub wynikającej z rozliczenia rocznego w związku ze zmianą współczynnika.

6.1. Informacje ogólne i struktura ewidencji zakupów

Zmiany wynikające z nowego JPK_V7 nie ominęły także zakresu i sposobu rozliczania zakupów, choć może nie są one aż tak duże i tak trudne jak w przypadku zmian w ewidencji sprzedaży.

Struktura ewidencji zakupu i podatku naliczonego VAT (pole ZakupWiersz)

Nazwa pola	Zasady uzupełniania
LpZakupu	pole obowiązkowe, wpisujemy liczby porządkowe, począwszy od 1
KodKrajuNadaniaTin	Pole opcjonalne, które uzupełnia się na tych samych zasadach co w ewidencji sprzedaży
NrDostawcy	Pole obowiązkowe, w którym podaje się numer, za pomocą którego dostawca lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej (wyłącznie kod cyfrowo-literowy), bez literowego kodu kraju. W przypadku faktur VAT RR wykazuje się NIP lub PESEL dostawcy towarów lub usługodawcy. W przypadku braku - w polu tym należy wpisać BRAK
NazwaDostawcy	Pole obowiązkowe, w którym podaje się imię i nazwisko albo nazwę dostawcy lub usługodawcy z faktur i dokumentów bądź imię i nazwisko lub nazwę nadawcy albo eksportera z dokumentów celnych lub decyzji celnych. W przypadku braku - w polu tym należy wpisać BRAK
DowodZakupu	Pole obowiązkowe, w którym podaje się numer dokumentu, odpowiednio faktury lub faktury korygującej, numer zgłoszenia celnego, rozliczenia zamknięcia, deklaracji importowej lub decyzji
DataZakupu	Pole obowiązkowe, w którym podaje się datę wystawienia dokumentu, odpowiednio faktury lub faktury korygującej, zgłoszenia celnego, rozliczenia zamknięcia, deklaracji importowej lub decyzji
DataWplywu	Pole opcjonalne, podaje się w nim datę wpływu dowodu zakupu, o ile jest inna niż DataZakupu. W przypadku tożsamej daty zakupu i daty wpływu - pole pozostaje puste
DokumentZakupu	Pole opcjonalne, wypełnia się przez wybór odpowiedniego oznaczenia dowodu, w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym jednego z następujących dowodów zakupu: MK, WEW albo VAT_RR (zob. pkt 6.3). W przypadku braku wymienionych oznaczeń - pole pozostaje puste

 

Ewidencja zakupu zawiera również dwa opcjonalne pola dotyczące specyficznych procedur zakupu, tj. importu towarów IMP oraz mechanizmu podzielonej płatności MPP. Zasady wypełniania tych pól zostały omówione w pkt 6.2.

Jak już wspomniano, w ewidencji zakupów, tak jak dotychczas, trzeba będzie oddzielić zakupy zaliczane do środków trwałych (pola K_40 i K_41) oraz zakupy pozostałe (pola K_42 i K_43).

Ponadto zakupów bez VAT, w tym zakupów zwolnionych lub opodatkowanych stawką 0%, nie będzie trzeba wykazywać w ewidencji zakupu.

W ewidencji zakupu, w polach od K_40 do K_43, będzie się wykazywać także zakupy opodatkowane podatkiem należnym przez nabywcę, czyli WNT, import usług oraz dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca. Zakupy te będą wykazywane albo w pozycjach dotyczących środków trwałych, albo w pozycjach dotyczących zakupów pozostałych, podobnie jak ma to miejsce obecnie. Tego typu zakupy nie będą wymagały jakiegoś szczególnego oznaczania, nie będą kodowane. Postawą wpisu będą numery faktur zakupowych wystawionych przez zagranicznych dostawców i usługodawców. Należy natomiast zwrócić uwagę na obowiązek podawania numeru VAT zagranicznych kontrahentów poprzez podanie kodu kraju oraz numeru podatkowego.

Czy wszystkie faktury zakupowe należy wykazywać w ewidencji zakupów

Pytanie

Odpowiedź

W nowym JPK_V7, podobnie jak ma to miejsce dotychczas, ujmowane będą tylko te faktury zakupowe, z których VAT podlega odliczeniu (pomniejsza podatek należny). Jeśli zatem podatnik będzie miał np. fakturę za usługi gastronomiczne albo za nocleg, to nie będzie jej ujmował w ewidencji zakupów. Podobnie nie będzie ujmował faktur ze stawką zwolnioną, np. wystawionych przez Pocztę Polską. W ewidencji VAT nie należy także ujmować faktur, które z różnych powodów nie są związane z działalnością opodatkowaną VAT.

 

Czy zmienią się zasady ewidencjonowania paragonów za autostradę

Pytanie

Odpowiedź

Nie, zasady ewidencjonowania paragonów pozostały bez zmian. Paragony za przejazdy autostradą są dokumentami zrównanymi z fakturą, zatem pomniejszają one podatek należny, jeśli mają związek ze sprzedażą opodatkowaną. Należy je więc ujmować w ewidencji zakupu tak samo jak inne faktury. Jeśli jednak przejazd autostradą dotyczy samochodu, od którego podatnikowi przysługuje tylko 50% odliczenia VAT, wówczas także z tego dokumentu należy odliczyć 50% podatku.

Czy podstawą wpisu WNT jest dokument wewnętrzny

Pytanie

Odpowiedź

Nie, podstawą rozliczenia podatku naliczonego z tytułu WNT czy importu usług będzie zawsze dokument źródłowy, tj. faktura wystawiona przez zagranicznego kontrahenta.

 

6.2. Oznaczanie niektórych procedur zakupów

Podobnie jak w ewidencji sprzedaży także w ewidencji zakupu są opcjonalne do wypełnienia pola wymagające raportowania niektórych typów zakupowych procedur, dla których stosuje się specyficzne zasady opodatkowania. Na szczęście są to tylko dwa następujące typy zakupów.

Kod IM - import towarów

Kodem IM w ewidencji zakupu będzie się oznaczało podatek naliczony z tytułu importu towarów, w tym importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a ustawy (pole opcjonalne). Jeśli ewidencjonowana pozycja będzie dotyczyła importu towarów, wówczas podaje się "1" w tym polu. W przeciwnym przypadku, np. przy zakupach krajowych bądź WNT, pole pozostaje puste.

Jak podało MF w pytaniach i odpowiedziach, zakup towarów będący importem od podmiotu powiązanego w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym należy w nowym JPK_V7 oznaczyć dwoma kodami. W ewidencji sprzedaży, ze względu na to, że nabywca jest podatnikiem rozliczającym VAT, taką transakcję należy oznaczyć "TP", natomiast w ewidencji zakupu wpis ten należy oznaczyć kodem IMP. Zasada ta ma zastosowanie, gdy podatnik rozlicza VAT należny od importu w deklaracje zgodnie z art. 33a ustawy o VAT.

Ministerstwo wyjaśniło także, iż w przypadku otrzymania przez podatnika decyzji zwiększającej VAT od importu towarów w nowym JPK_V7 należy ująć podatek naliczony, podając numer decyzji jako DowódZakupu oraz dane sprzedawcy (nadawcy lub eksportera). W polu NrDostawcy trzeba wpisać jego numer, jeżeli jest, a gdy nie ma, wpisać BRAK. Natomiast pole KodKrajuNadaniaTIN należy uzupełnić, jeżeli dane zgromadzone przez podatnika pozwalają na wypełnienie tego pola. W przypadku trudności z ustaleniem kodu kraju, pole może pozostać puste. Dokument należy dodatkowo oznaczyć dedykowanym polem IMP.

Na podstawie jakiego dokumentu wpisywać import do ewidencji zakupów

Pytanie

Odpowiedź

Przy imporcie na zasadach ogólnych w JPK_VAT z deklaracją należy wykazać numer dokumentu celnego i dane kontrahenta (nadawcy lub eksportera), natomiast w polu NrDostawcy wpisać jego numer, jeżeli jest znany, a gdy nie jest znany, wpisać BRAK. Natomiast pole KodKrajuNadaniaTIN należy uzupełnić, jeżeli dane zgromadzone przez podatnika pozwalają na wypełnienie tego pola. W przypadku trudności z ustaleniem kodu kraju pole może pozostać puste.

Dokument należy dodatkowo oznaczyć dedykowanym polem IMP.

 

Kod MPP - obowiązkowy split payment

W ewidencji zakupu w nowym pliku JPK_V7 należy oznaczać niektóre faktury zakupu kodem MPP, jeśli dokumentują zakupy objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności (pole opcjonalne). W przypadku gdy ewidencjonuje się fakturę na zakup towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT i wartość brutto takiej faktury przekracza 15 000 zł, wówczas należy podać "1" jako oznaczenia MPP. Jeśli natomiast faktura zakupu nie podlega obowiązkowemu mechanizmowi podzielonej płatności, należy pozostawić to pole puste.

Oznaczenie MPP należy stosować do faktur o kwocie brutto wyższej niż 15 000 zł, które dokumentują dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Gdy nabywca otrzyma fakturę bez wymaganego oznaczenia "mechanizm podzielonej płatności", mimo że dokumentuje nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a jej wartość brutto jest wyższa niż 15 000 zł, również musi wprowadzić przy takiej transakcji oznaczenie MPP. Natomiast jeśli nabywca otrzyma fakturę na kwotę poniżej 15 000 i faktura taka zostanie przez sprzedawcę oznaczona słowami "mechanizm podzielonej płatności", wówczas nabywca nie powinien jej oznaczyć w swojej ewidencji kodem MPP.

Raportowanie faktur dotyczących mechanizmu podzielonej płatności będzie od 1 października 2020 r. wielkim wyzwaniem dla podatników. Wszystko dlatego, że w przepisach ustawy o VAT funkcjonują równolegle dwa mechanizmy podzielonej płatności - dobrowolny i obowiązkowy. Natomiast oznaczenie MPP ma mieć tylko faktura, do której stosujemy obowiązkowy split payment.

6.3. Oznaczanie niektórych typów dokumentów zakupu

Podobnie jak w przypadku ewidencji sprzedaży w nowym JPK_V7 także w ewidencji zakupu będzie konieczne oznaczanie niektórych specyficznych typów dokumentów zakupowych. Przewidziano trzy opcjonalne pola przeznaczone do tego celu. W przypadku gdy podatnik będzie ewidencjonował podatek naliczony na podstawie jednego z trzech specyficznych rodzajów dokumentów, tj. faktury MP, faktury VAT RR albo dokumentu wewnętrznego, w polu zawierającym tego typu dokument należy wstawić "1".

 

Faktura MP - faktura wystawiona przez podatnika rozliczającego się metodą kasową

Oznaczanie w ewidencji zakupów w nowym JPK_V7 kodem MP będzie dotyczyło faktur wystawionych przez podatnika będącego dostawcą lub usługodawcą, który wybrał metodę kasową rozliczeń określoną w art. 21 ustawy.

Warto zauważyć, że oznaczaniu MP podlegają nie tylko faktury wystawione przez podatników, którzy rozliczają się metodą kasową w VAT. Takie oznaczenie mają również faktury dokumentujące m.in. usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o VAT). Są to faktury bez VAT, więc nie są ujmowane w ewidencji zakupów. Gdyby podatnik zdecydował się je ująć, to nie powinny mieć oznaczenia MP.

 

VAT_RR - faktura dokumentująca zakupy od rolnika ryczałtowego

Kodem VAT_RR trzeba będzie oznaczać zakupy udokumentowane fakturą VAT RR. Są to faktury wystawiane przez nabywcę, gdy sprzedawcą jest rolnik ryczałtowy.

W przypadku faktur VAT RR w polu NrDostawcy wykazuje się NIP lub PESEL dostawcy towarów lub usługodawcy. Częściej będzie to PESEL, gdyż rolnicy ryczałtowi co do zasady nie mogą posługiwać się NIP, jeśli nie mają do tego innego tytułu. Jeśli jednak rolnik z tytułu działalności rolniczej korzysta ze zwolnienia jako rolnik ryczałtowy i jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, wówczas będzie posługiwał się NIP.

 

WEW - dokument wewnętrzny

Kodem WEW - będzie się oznaczało w ewidencji zakupu różnego rodzaju przypadki ewidencjonowania zakupów na podstawie dokumentów innych niż faktury. Może to dotyczyć zwłaszcza różnego rodzaju korekt związanych ze zmianą przeznaczenia towaru, tzw. korekty incydentalne czy spowodowane zmianą współczynnika korekty przy dokonywaniu korekt rocznych.

Ważne

W nowym JPK_VAT z deklaracją korekty wynikające z art. 90a-90c oraz art. 91 ustawy o VAT wykazuje się zbiorczo z oznaczeniem WEW, a nie na podstawie pojedynczych faktur zakupowych.

 

Przykład

Podatnik dokonuje zakupu paliwa, które jest tankowane do maszyn budowlanych i samochodów, z pełnym odliczeniem VAT. Paliwo zostaje zatankowane do zbiornika, z którego na podstawie dokumentów magazynowych Rw rozliczane jest zużycie paliwa. VAT z faktury zakupu odliczany jest w całości. Następnie na podstawie dokumentów Rw (najczęściej w innych okresach rozliczeniowych niż zakup) ustalane jest zużycie paliwa tankowanego do samochodów z 50% odliczeniem VAT. W takim przypadku w momencie zużycia paliwa należy dokonać korekty 50% podatku naliczonego VAT, ponieważ nastąpiła tzw. zmiana przeznaczenia. Paliwo miało być pierwotnie zatankowane do samochodu z pełnym odliczeniem VAT, a faktycznie zostało zużyte do samochodu z 50% odliczeniem. W takim przypadku korektę podatku naliczonego należy oznaczyć w nowej ewidencji VAT kodem WEW.

 

Innym przykładem korekty podatku naliczonego towarów zaliczanych do środków trwałych jest sprzedaż przed upływem 60 miesięcy samochodu, od którego odliczono tylko 50% VAT.

Kwoty korekty podatku naliczonego z tytułu zmiany przeznaczenia podaje się w polu K_44, jeśli korekta dotyczy środków trwałych, lub w polu K_45, jeśli korekta dotyczy zakupów pozostałych. W polach tych podaje się zbiorczą wysokość podatku naliczonego wynikającą z korekt podatku naliczonego, dodatkowo oznaczając te wpisy typem dokumentu, czyli WEW. W przypadku braku takich sytuacji w okresie rozliczeniowym pola te pozostają puste.

6.4. Ulga na złe długi w ewidencji zakupu

W przeciwieństwie do dobrowolności w stosowaniu ulgi na złe długi przez wierzyciela (sprzedawcę lub usługodawcę) u dłużnika nabywcy w określonych sytuacjach istnieje obowiązek rozliczenia ulgi na złe długi poprzez dokonanie korekty uprzednio odliczonego VAT.

W nowym pliku JPK_V7 korektę podatku naliczonego z tytułu ulgi na złe długi rozliczaną przez dłużnika będzie się wykazywało w odrębnych pozycjach ewidencji zakupu, zapewne dla bardziej efektywnej kontroli przez organy podatkowe, które mają do dyspozycji poza plikami JPK VAT także system STIR śledzący wszelkie płatności dokonywane za pomocą rachunków bankowych. Do ewidencjonowania ulgi na złe długi u dłużnika/nabywcy służyć będą pola K_46 i K_47.

W polu K_46 będzie się wykazywało wysokość podatku naliczonego, w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury VAT, gdy upłynęło 90 dni od ustalonego terminu jej płatności. Jeśli takie sytuacje nie występują, pole to pozostawia się puste.

 

Ważne

Korektę podatku naliczonego ujmuje się pojedynczo, podając wszystkie elementy z korygowanej faktury ze znakiem "-".

Natomiast poz. K_47 w ewidencji zakupu służyć będzie do ewidencjonowania zwiększenia podatku naliczonego spowodowanego uregulowaniem należności w stosunku do faktur uprzednio skorygowanych i wykazanych w poz. K_46. W przypadku braku takich sytuacji pole to pozostaje puste. Tak jak w przypadku korekty "in minus" także w tym przypadku wszystkie faktury należy wpisać odrębnie.

 

5.5. Ewidencjonowanie zakupów w przypadku stosowania procedury marży

Kolejną nowością w ewidencji VAT nowego JPK_V7, występującą u podatników stosujących procedury marżowe, będzie konieczność ewidencjonowania:

- zakupów towarów i usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty przy usługach turystki opodatkowanych w procedurze marży oraz

- zakupów towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków związanych ze sprzedażą opodatkowaną na zasadach marży zgodnie z art. 120 ustawy. Oczywiście są to pola opcjonalne, ponieważ zapisy będą tam tylko w przypadku wystąpienia tego typu zakupów.

 

Faktury lub inne dokumenty otrzymane przez podatnika, dokumentujące te zakupy, należy ująć co do zasady w okresie rozliczeniowym, w którym powstaje obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług opodatkowanych od marży. Od tej zasady istnieją wyjątki

W przypadku gdy podatnik ustala marżę łączną na podstawie art. 120 ust. 5 ustawy o VAT, faktury lub inne dokumenty należy ująć w okresie rozliczeniowym, w którym dokonano zakupu. Natomiast jeżeli wartość dokonanych zakupów w okresie rozliczeniowym przewyższa wartość sprzedaży tego okresu, nadwyżkę zakupów dodaje się do zakupów dokonanych w następnym okresie rozliczeniowym.

Podsumowanie

Nowe pliki VAT będą zawierały dodatkowe dane, poza wymaganymi dziś do celów deklaracji i JPK_VAT. Organy będą je wykorzystywały do analizy i kontroli prawidłowości rozliczeń podatkowych nie tylko w zakresie VAT, ale także podatku dochodowego (kontrola limitów w zakresie usług niematerialnych czy transakcji między podmiotami powiązanymi). Wydaje się także, że nowy plik VAT ma posłużyć do kontroli nie tylko rozliczeń podatkowych (np. do prawidłowości obrotu lekami).

Regulacje te przewidują wysokie sankcje za niewłaściwe raportowanie dla osób odpowiedzialnych za przygotowanie deklaracji jak i dla firm - w tym opłatę sankcyjną 500 zł za każdą stwierdzoną nieprawidłowość, która uniemożliwia przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcjigdy, podatnik na wezwanie urzędu nie dokona korekty lub nie złoży wyjaśnień.

 

 

Podstawa prawna:

• art. 99 i 109 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

• § 1-12 rozporządzenia Ministra Finansów ,Inwestycji i Rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2019 r. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1127

 

Aneta Lech (Pożarowska)

Doradca podatkowy nr 09804