PROBLEM
W grudniu 2019 r. zatrudnimy na umowę-zlecenie 22-letniego obywatela Ukrainy, który posiada status studenta polskiej uczelni wyższej. Jak należy rozliczyć jego wynagrodzenie płatne jeszcze przed nowym rokiem, jeżeli w 2019 r. przebywa w Polsce już ponad 183 dni i nie dostarczył certyfikatu rezydencji podatkowej?
RADA
Jeżeli student, o którym mowa w pytaniu, złoży przed wypłatą grudniowych należności oświadczenie, że spełnia warunki do "zerowego PIT", wówczas nie należy pobierać od niego podatku (ani składek ZUS, z racji tego, że jest studentem). Gdyby wspomniane oświadczenie do płatnika nie wpłynęło, wówczas od wynagrodzenia za grudzień powinna zostać naliczona i odprowadzona zaliczka na podatek na ogólnych zasadach.
UZASADNIENIE
W kontekście rozliczania z podatku przychodów obcokrajowca uzyskiwanych przez niego w ramach wykonywanej w Polsce umowy-zlecenia, w aktualnym stanie prawnym decydujący jest:
Jeśli chodzi o rozliczenia składkowe cudzoziemca, to pamiętać należy, że przepisy z zakresu ZUS nie uzależniają podlegania ubezpieczeniom społecznym od miejsca zamieszkania, pobytu czy posiadanego obywatelstwa. Dla objęcia obowiązkiem ww. ubezpieczeń istotne jest zawarcie z polskim podmiotem umowy stanowiącej tytuł do tych ubezpieczeń oraz wykonywanie pracy w ramach tej umowy na obszarze Polski.
Tabela. Najważniejsze aspekty związane z PIT i ZUS, dotyczące umowy-zlecenia zawartej z obywatelem Ukrainy
PIT | ZUS |
Osoba, która w świetle regulacji podatkowych, posiada na terenie Polski miejsce zamieszkania to taka, która:
Spełnienie jednego z powyższych kryteriów przez obcokrajowca skutkuje:
Co ważne, do cudzoziemca w wieku do 26 lat zastosowanie może mieć obowiązujące od 1 sierpnia 2019 r. zwolnienie podatkowe w postaci "zerowego PIT" pod warunkiem jednak, że:
Wspomniana preferencja PIT wyłącza z opodatkowania przychody w wysokości wynoszącej w okresie od 1 sierpnia do 31 grudnia 2019 r. 35 636,67 zł, zaś począwszy od 1 stycznia 2020 r. w wysokości 85 528 zł.
W 2019 r. na mocy "zerowego PIT" nie pobiera się podatku od podatnika spełniającego ww. warunki, o ile zatrudniający otrzyma od pracownika/zleceniobiorcy oświadczenie potwierdzające, że dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów-zleceń, uzyskane w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r., w całości korzystają ze zwolnienia z podatku. W 2020 r. takie oświadczenie nie jest już potrzebne. | Gdy cudzoziemiec zostaje zatrudniony przez polskiego pracodawcę i w związku z tym świadczy pracę w Polsce, wówczas w zakresie składek ZUS należy zasadniczo stosować względem niego te same reguły, co w przypadku osób z polskim obywatelstwem (wyjątkiem jest sytuacja, gdy np. o uchyleniu stosowania polskiego ustawodawstwa w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne przesądza akt nadrzędny, którym jest m.in. ratyfikowana umowa bilateralna w sprawie zabezpieczenia społecznego). Powyższe dotyczy zarówno zatrudnienia w ramach stosunku pracy, jak i stosunku cywilnoprawnego. Zgodnie z umową z 18 maja 2012 r. pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, obywatele jednego z państwa podlegają obowiązkom i korzystają z uprawnień wynikających z ustawodawstwa drugiego z państw na tych samych warunkach co obywatele tego państwa. Osoby, do których stosuje się ww. umowę, podlegają ustawodawstwu tego państwa, na terytorium którego wykonują pracę. Umowa zawiera zasadę stosowania ustawodawstwa miejsca wykonywania pracy a jednocześnie nie przewiduje możliwości niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w miejscu wykonywania pracy z uwagi na okres pobytu na terytorium Polski (por. interpretację ZUS z 16 października 2019 r., sygn. WPI/200000/43/947/2019).
W konsekwencji umowa-zlecenie ze studentem - obcokrajowcem, który nie ukończył 26 lat, nie podlega żadnym ubezpieczeniom zusowskim. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy zlecenie wykonywane jest na rzecz podmiotu, z którym zawarta jest równolegle umowa o pracę. Wówczas student podlega ubezpieczeniom ze stosunku pracy i z tytułu wykonywanej umowy cywilnej, na zasadach dotyczących pracowników.
Co istotne, dla rozliczeń ZUS-owskich umowy-zlecenia podpisanej ze studentem, nie ma znaczenia kraj odbywania przez niego studiów (por. interpretacje indywidualne ZUS z 20 kwietnia 2015 r., sygn. DI/100000/43/232/2015, oraz z 13 października 2016 r., sygn. DI/100000/43/936/2016). |
Przykład
Polska spółka z o.o. zatrudniła w grudniu 2019 r. na podstawie umowy-zlecenia obywatela Ukrainy w wieku 22 lat, który:
studiuje obecnie na Politechnice Wrocławskiej,
przebywa w Polsce w od stycznia 2019 r.,
wynagrodzenie za zlecenie otrzymał 23 grudnia 2019 r.;
27 grudnia 2019 r. złożył w zatrudniającej go spółce oświadczenie o spełnianiu warunków do "zerowego PIT".
Z uwagi na fakt, iż oświadczenie to wpłynęło do spółki już po wypłacie grudniowego wynagrodzenia, wynoszącego 3000 zł brutto, nie mogło ono zostać uwzględniony przez płatnika. W tej sytuacji rozliczenie wspomnianej należności powinno wyglądać następująco:
Lp. | Wyszczególnienie | Wartości w zł |
1. | Wynagrodzenie brutto | 3 000,00 |
2. | podstawa składek na ubezp. społeczne | 0,00 |
3. | składka na ubezp. emerytalne (poz. 2 x 9,76%) | 0,00 |
4. | składka na ubezp. rentowe (poz. 2 x 1,5%) | 0,00 |
5. | składka na ubezp. chorobowe (poz. 2 x 2,45%) | 0,00 |
6. | suma składek na ubezp. społeczne (poz. 3 + poz. 4 + poz. 5) | 0,00 |
7. | podstawa wymiaru składki na ubezp. zdrowotne (poz. 2 - poz. 6) | 0,00 |
8. | składka na ubezp. zdrowotne naliczona (poz. 7 x 9%) | 0,00 |
9. | składka na ubezp. zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 7 x 7,75%) | 0,00 |
10. | koszty uzyskania przychodu [(poz. 1 - poz. 6) x 20%] | 600,00 |
11. | podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 1 - poz. 6 - poz. 10) | 2400,00 |
12. | zaliczka na podatek (poz. 11 x 17%) | 408,00 |
13. | zaliczka na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 12 - poz. 9) | 408,00 |
14. | kwota netto (poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 13) | 2592,00 |
Podstawa prawna:
art. 3, art. 13 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 148, art. 29 ust. 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020
art. 6 ust. pkt 4, art. 6 ust. 4, art. 8 ust. 2a, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2019 r.; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070
Mariusz Pigulski
ekspert i praktyk, od wielu lat zajmujący się prawem pracy i ubezpieczeń społecznych, absolwent Podyplomowego Studium Prawa Pracy na Uniwersytecie Łódzkim, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej