2/2017, data dodania: 11.01.2017 Czy trzeba przeprowadzić postępowanie powypadkowe, jeżeli pracownik zgłosił uraz następnego dnia po zdarzeniu
Pracownik w trakcie pracy został uderzony w stopę przez spadający element maszyny. Ponieważ w ocenie pracownika nic się nie stało, a uraz nie był widoczny, nie zgłosił on zdarzenia pracodawcy i kontynuował pracę. Po zakończeniu pracy pracownik pojechał do domu. Na miejscu okazało się, że ma spuchniętą stopę. Pracownik udał się więc na pogotowie. W drodze do placówki medycznej poślizgnął się na oblodzonym chodniku i upadł. Lekarz w rozpoznaniu napisał "skręcenie stawu skokowego". Następnego dnia pracownik zgłosił pracodawcy wypadek przy pracy i opisał całe zdarzenie. Czy powinniśmy podjąć postępowanie powypadkowe? Czy zespół powypadkowy może powołać w ramach prowadzonego postępowania swojego biegłego, aby ocenił, czy uraz polegający na skręceniu kostki może być efektem wypadku przy pracy, czy wynika z upadku pracownika w drodze do szpitala?
PROBLEM
RADA
Niezależnie od faktu, że pracownik nie poinformował Państwa niezwłocznie o zdarzeniu, obowiązkiem pracodawcy jest podjęcie postępowania zmierzającego do wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku. Ponieważ rozpoznanie lekarskie dokonane podczas prywatnej wizyty na pogotowiu może budzić wątpliwości w kontekście zdarzenia mającego miejsce w pracy, należy uznać, że zespół powypadkowy będzie miał prawo w trakcie formalnie prowadzonego postępowania zasięgnąć odrębnej opinii lekarskiej w zakresie niezbędnym do oceny wypadku.
UZASADNIENIE
Wypadkiem przy pracy jest zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
● podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
● podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
● w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Pracownik, który uległ wypadkowi, powinien niezwłocznie zgłosić zdarzenie pracodawcy - oczywiście pod warunkiem że charakter i skutki zdarzenia na to pozwalają. W praktyce pracownik z różnych względów może zwlekać z zawiadomieniem pracodawcy o wypadku lub nawet zataić fakt, że doszło do takiego zdarzenia.
Przykład
Pracownik z powodu niezachowania należytej ostrożności, niezastosowania właściwych środków ochronnych oraz samowolnego demontażu osłony maszyny doznał w trakcie pracy urazu ręki. Obawiając się nałożenia kary porządkowej, a także rozwiązania stosunku pracy, postanowił, że nie ujawni zdarzenia pracodawcy. W takiej sytuacji pracodawca ze względu na brak wiedzy o zdarzeniu nie będzie miał obowiązku przeprowadzenia jakichkolwiek działań - mimo że ma ono cechy wypadku przy pracy.
Niezależnie od tego, czy pracodawca zostanie zawiadomiony o zdarzeniu niezwłocznie, czy informacja dotrze do niego z mniejszym lub większym opóźnieniem, obowiązkiem pracodawcy jest wszczęcie postępowania zmierzającego do ustalenia okoliczności i przyczyn zdarzenia. Badaniem i ustalaniem, czy zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy, zajmuje się powołany w tym celu zespół powypadkowy.
Odnosząc się do kwestii, czy w prowadzonym postępowaniu powypadkowym trzeba uwzględnić rozpoznanie lekarskie udostępnione przez pracownika, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że zostało ono sporządzone nie w ramach i na potrzeby postępowania powypadkowego, które w momencie jego wystawienia nie było jeszcze podjęte - z uwagi na brak wiedzy pracodawcy o zdarzeniu. Warto przypomnieć, że niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy ma obowiązek przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku (§ 7 rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy). Zatem nie ma podstaw, aby przyjąć, że rozpoznanie lekarskie przedstawione przez pracownika może być jedyną opinią w kwestii urazu i jego związku ze zdarzeniem. Zespół powypadkowy ma więc prawo - w ramach prowadzonego przez siebie postępowania - do zasięgnięcia dodatkowej opinii lekarskiej co do zdarzenia, jakiemu uległ pracownik w zakładzie pracy.
Przepisy nie rozstrzygają kwestii, jak postąpić w sytuacji, gdy opinia lekarska dotycząca urazu pracownika wydana w ramach postępowania powypadkowego będzie w swojej ocenie odmienna od rozpoznania lekarskiego przeprowadzonego w ramach prywatnych działań pracownika przed formalnym wszczęciem procedury powypadkowej. Należy jednak uznać, że w takim przypadku kluczowa w kwestii oceny skutków zdarzenia będzie opinia lekarska uzyskana w ramach postępowania powypadkowego - szczególnie gdy wykluczy ona związek między skręceniem stawu skokowego a zdarzeniem, do którego doszło na terenie zakładu pracy.
PODSTAWA PRAWNA:
● art. 234 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2255
● § 2, § 4, § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy - Dz.U. Nr 105, poz. 870
● art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1242; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2255
Sebastian Kryczka
ekspert z zakresu prawa pracy, prawnik, od kilkunastu lat specjalizuje się w problematyce prawa pracy
