Split payment w księgach rachunkowych

W mechanizmie podzielonej płatności - tzw. split payment - dostawca otrzymuje za sprzedany towar lub wykonaną usługę na rachunek bankowy jedynie kwotę netto. Pozostała część należności wynikająca z faktury, odpowiadająca kwocie VAT, jest wpłacana na rachunek VAT dostawcy. Inicjatywę w tym zakresie pozostawia się nabywcy towarów lub usług, niemniej jednak skorzystanie przez niego z tej metody rozliczeń oznacza określone konsekwencje dla nabywcy, a także dla dostawcy towarów lub usługodawcy. Procedura podzielonej płatności jest obecnie dobrowolna i stosowana tylko pomiędzy przedsiębiorcami, a zatem nie wpływa na zakupy realizowane przez zwykłych konsumentów.

Regulacje ustawy o VAT

Podatnicy VAT mogą korzystać z mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment).

Zastosowanie tego mechanizmu polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (SKOK), przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Zatem kwota podatku VAT jest przekazana na rachunek VAT sprzedawcy w przypadku, gdy nabywca skorzysta z komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK, a przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności.

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest dobrowolne i dotyczy transakcji dokonywanych wyłącznie między podatnikami VAT. O wyborze stosowania mechanizmu podzielonej płatności decyduje podatnik będący nabywcą towaru (usługi).

Aby zachęcić do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, ustawodawca przewidział uprawnienia dla podatników, którzy zdecydują się na ten sposób rozliczenia podatku VAT. Tymi uprawnieniami są:

1) brak zastosowania w stosunku do podmiotów dokujących płatności w split payment przepisów o solidarnej odpowiedzialności zawartych w art. 105a ust. 1 ustawy o VAT;

W myśl tego artykułu podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy (wyroby stalowe, paliwa i pozostałe towary), odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:

• wartość tych towarów, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku, przekroczyła w danym miesiącu 50 000 zł, oraz
• w momencie dokonania dostawy powyższych towarów podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

2) brak zastosowania regulacji dotyczących stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego, czyli sankcji określonych w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c ustawy o VAT, do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

W myśl zapisów ustawy o VAT w razie stwierdzenia, że podatnik:

1. W złożonej deklaracji podatkowej wykazał:

a) kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,

b) kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,

c) kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej,

d) kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego,

- naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego określa odpowiednio wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

2. Po zakończeniu kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo w trakcie kontroli celno-skarbowej złożył korektę deklaracji uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości i wpłacił kwotę zobowiązania podatkowego lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu

- wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego wynosi 20% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.

W zakresie, w jakim w przypadkach, o których mowa, odpowiednio zaniżona kwota zobowiązania podatkowego, zawyżona kwota zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego, zawyżona kwota różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, lub wykazanie kwoty zwrotu różnicy podatku albo kwoty zwrotu podatku naliczonego lub kwoty różnicy podatku do obniżenia za następne okresy rozliczeniowe, w miejsce wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającego wpłacie na rachunek urzędu skarbowego, wynikają w całości lub w części z obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego z faktur, które:

 

• zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,
•  
• stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,
•  
• podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
•  
• potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności

- wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z tych faktur wynosi 100%.

 

Nie stosuje się podwyższonych odsetek od zaległości podatkowych w przypadku faktur opłaconych z zastosowaniem mechanizmu split payment, gdyż w myśl zapisów art. 108c ust. 2 ustawy o VAT przepisu art. 56b Ordynacji podatkowej nie będzie się stosowało do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykaże kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynikać będzie z otrzymanych przez podatnika faktur zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności;

Istnieje możliwość zmniejszenia kwoty zobowiązania podatkowego w VAT o kwotę obliczoną na podstawie wzoru przedstawionego w art. 108d ust. 1 ustawy o VAT.

Wzór na kwotę, o którą obniża się kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu VAT:

S = Z × r × (n/360),

gdzie:

S - kwota, o którą obniża się kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku,

Z -

kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku wynikająca z deklaracji podatkowej przed obniżeniem tego zobowiązania,

r -

stopa referencyjna NBP obowiązująca na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku,

n -

liczba dni od dnia, w którym obciążono rachunek bankowy albo rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin zapłaty podatku, włącznie z tym dniem.

 

Kwotę, o którą obniżana jest kwota zobowiązania podatkowego z tytułu VAT (skonto), należy zaokrąglić do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Przykład 1

Zobowiązanie podatkowe za maj 2019 r. wynosi 50 000 zł. Podatnik uregulował je z rachunku VAT na 20 dni przed terminem zapłaty VAT za ten okres, a stopa referencyjna NBP obowiązująca na dwa dnia robocze przed dniem zapłaty podatku wynosi 1,50%.

Kwota, o którą można obniżyć kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu VAT, wynosi:

S = 50 000 zł × 1,50% × (20/360) = 41,67 zł (po zaokrągleniu 42 zł).

 

Zasady działania rachunku VAT

Zasady prowadzenia i działania rachunku VAT określają przepisy rozdziału 3a Prawa bankowego oraz art. 3b ust. 1 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Prawo bankowe

W myśl zapisów ustawy - Prawo bankowe rachunek VAT jest prowadzony w walucie polskiej. Dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla tego samego posiadacza bank prowadzi jeden rachunek VAT, niezależnie od liczby prowadzonych dla tego posiadacza rachunków rozliczeniowych. W przypadku prowadzenia więcej niż jednego rachunku rozliczeniowego dla tego samego posiadacza bank prowadzi, na wniosek tego posiadacza, więcej niż jeden rachunek VAT.

Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie wymaga zawarcia odrębnej umowy. Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT jest wolne od dodatkowych prowizji i opłat dla banku. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT mogą być, zgodnie z ustaleniami stron, oprocentowane.

Rachunek VAT może być uznany wyłącznie środkami pieniężnymi pochodzącymi z tytułu (zapisy po stronie Wn konta zespołu 1 "Rachunek VAT"):

1) zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, przy użyciu komunikatu przelewu;

2) wpłaty VAT przez podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych na rzecz płatnika podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy) przy użyciu komunikatu przelewu;

3) przekazania środków z innego rachunku VAT posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku;

4) zwrotu:

a)

kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług w przypadkach, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy o VAT, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, tj.:

- kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen,

- wartości zwróconych towarów i opakowań,

- 

zwróconej nabywcy całości lub części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,

- 

w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna,

b)

różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 6a ustawy o VAT, przez urząd skarbowy - przy użyciu komunikatu przelewu, tj. na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Rachunek VAT może być obciążony wyłącznie w celu (zapisy po stronie Ma konta zespołu 1 "Rachunek VAT"):

1) dokonania:

a) płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT,

b) zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, w przypadkach, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy o VAT, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług

- przy użyciu komunikatu przelewu;

2) wpłaty VAT, dodatkowego zobowiązania podatkowego, odsetek za zwłokę w podatku VAT lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego;

3) wpłaty podatku VAT przez podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych, na rzecz płatnika podatku od wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych (zarejestrowanego odbiorcy lub podmiotu prowadzącego skład podatkowy), na rachunek urzędu skarbowego;

4) przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie VAT na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przez posiadacza rachunku, który otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu oraz nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność;

5) zwrotu przy użyciu komunikatu przelewu nienależnie otrzymanej płatności na rachunek VAT posiadacza rachunku, od którego otrzymano tę płatność przy użyciu komunikatu przelewu;

6) przekazania środków na inny rachunek VAT posiadacza rachunku VAT, prowadzony w tym samym banku, przy użyciu komunikatu przelewu, w którym posiadacz w miejsce informacji, o których mowa w:

a) art. 108a ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o VAT - wskazuje kwotę przekazywanych środków, tj.:

- kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

- kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

b) art. 108a ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT - wpisuje wyrazy "przekazanie własne", tj.:

- numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

c) art. 108a ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT - wskazuje numer, za pomocą którego posiadacz jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług;

7) przekazania środków na rachunek wskazany przez naczelnika urzędu skarbowego w informacji o postanowieniu, o której mowa w art. 108b ust. 4 ustawy o VAT;

8) przekazania środków na rachunek rozliczeniowy państwowej jednostki budżetowej, w przypadku gdy rachunek VAT prowadzony jest dla rachunku rozliczeniowego, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 2 albo 5 ustawy o finansach publicznych;

9) realizacji zajęcia na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, dotyczącego egzekucji należności z tytułu VAT.

SKOK

W świetle art. 3b ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych kasa prowadzi dla członka kasy, który posiada w kasie imienny rachunek otwarty w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, rachunek VAT. Otwierając dla członka kasy imienny rachunek, kasa jednocześnie otwiera rachunek VAT. Do rachunku VAT prowadzonego przez kasę mają zastosowanie odpowiednio przepisy rozdziału 3a ustawy - Prawo bankowe.

Zgodnie z przepisami ustawy wprowadzającej mechanizm podzielonej płatności rachunki VAT są otwierane i prowadzone wyłącznie dla rachunków rozliczeniowych oraz imiennych rachunków w SKOK otwartych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Rachunki VAT nie są więc otwierane do rachunków oszczędnościowych. Tym samym podatnicy wykorzystujący w prowadzonej działalności gospodarczej rachunki oszczędnościowe nie mogą płacić ani przyjmować płatności w systemie podzielonej płatności. Kontrahenci takiego podatnika nie mogą też płacić mu w systemie podzielonej płatności, gdyż przelew wysłany w podzielonej płatności na rachunek, do którego nie jest otwarty rachunek VAT, zostanie odrzucony. Ustawa wprowadzająca ww. mechanizm nie nakłada obowiązku otwarcia rachunku rozliczeniowego przez podatników, którzy wykorzystują rachunki oszczędnościowe do swojej działalności.

Uznanie i obciążenie rachunku VAT dokonywane jest odpowiednio przez obciążenie albo uznanie rachunku rozliczeniowego posiadacza rachunku VAT prowadzonego w tym samym banku. W celu realizacji przelewu bank w pierwszej kolejności obciąża kwotą podatku od towarów i usług rachunek VAT nabywcy towarów i usług i tą kwotą uznaje jego rachunek rozliczeniowy zgodnie z komunikatem przelewu. Po otrzymaniu środków pieniężnych z tytułu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług wskazanej w komunikacie przelewu bank, który prowadzi rachunek rozliczeniowy, obciąża ten rachunek kwotą odpowiadającą kwocie podatku od towarów i usług i tą kwotą uznaje rachunek VAT prowadzony dla tego rachunku.

Mechanizm podzielonej płatności w księgach rachunkowych

Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności nie wpływa na sposób dokonywania zapisów na kontach w księgach rachunkowych w związku z otrzymaniem czy wystawieniem faktury. Zmienia się tylko sposób księgowania związany z obciążeniem i uznaniem rachunku VAT. Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT trzeba wskazywać w dodatkowych informacjach i objaśnieniach do sprawozdania finansowego, ponieważ w myśl zapisów ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości, w części "Dodatkowe informacje i objaśnienia" w ust. 1 dodano pkt 18 obejmujący informacje o środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunku VAT. W praktyce oznacza to konieczność utworzenia dodatkowego konta analitycznego do konta rachunku bankowego. Przykładowo do konta 130 "Rachunek bieżący" można utworzyć analitykę:

130-1 "Rachunek bieżący",

130-2 "Rachunek VAT".

 

Ewidencja księgowa uznania i obciążenia rachunku VAT

1. Uznanie rachunku VAT:

Wn konto 130-2 "Rachunek VAT"

Ma konto 130-1 "Rachunek bieżący"

2. Obciążenie rachunku VAT:

Wn konto 130-1 "Rachunek bieżący"

Ma konto 130-2 "Rachunek VAT"

Środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT mogą być oprocentowane, jeżeli taki zapis znajdzie się w umowie klienta z bankiem. Jednak kwotą naliczonych odsetek bank uznaje rachunek rozliczeniowy, dla którego jest prowadzony rachunek VAT. W przypadku gdy rachunek VAT jest prowadzony dla kilku rachunków rozliczeniowych, bank uznaje rachunek rozliczeniowy wskazany przez posiadacza tych rachunków.

Ewidencja księgowa naliczonych przez bank odsetek od środków zgromadzonych na rachunku VAT:

Wn konto 130-1 "Rachunek bieżący",

Ma konto 750 "Przychody finansowe".

Ewidencja księgowa skonta, o którą obniża się kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu VAT

Kwotę skonta z tytułu wcześniejszej zapłaty VAT do urzędu skarbowego zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych jako przychód pośrednio związany z działalnością operacyjną jednostki:

Wn konto 220 "Rozrachunki z tytułu VAT",

Ma konto 760 "Pozostałe przychody operacyjne".

Przykład 1

Na rachunku VAT jednostki znajduje się wystarczająca ilość środków pieniężnych

Jednostka będąca podatnikiem podatku VAT dokonała zapłaty za kupione materiały do produkcji o wartości brutto 49 200 zł (wartość netto 40 000 zł, podatek VAT 9200 zł) w mechanizmie split payment.

Jednostka na rachunku bieżącym posiada 100 000 zł, a na rachunku VAT 20 000 zł.

Jednostka nie stosuje konta "Środki pieniężne w drodze".

I sposób

1. Faktura zakupu materiałów do produkcji:

Wn "Rozliczenie zakupu" 40 000

Wn "VAT naliczony" 9 200

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 49 200

2. Przyjęcie materiału do magazynu:

Wn "Magazyn" 40 000

Ma "Rozliczenie zakupu" 40 000

3. Zapłata za fakturę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

a) przelew kwoty VAT z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy

Wn "Rachunek bieżący" 9 200

Ma "Rachunek VAT" 9 200

b) przelew kwoty brutto zobowiązania

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 49 200

Wn "Rachunek bieżący" 49 200

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
Sp.)  3a)	100 000 9 200	49 200	(3b		Sp.)	20 000	9 200	(3a

 

Rozliczenie zakupu					Magazyn
1)	40 000	40 000	(2		2)	40 000

 

Rozrachunki z dostawcami					VAT naliczony
3b)	49 200	49 200	(1		1)	9 200

 

 

II sposób - uproszczony

1. Faktura zakupu materiałów do produkcji:

Wn "Rozliczenie zakupu" 40 000

Wn "VAT naliczony" 9 200

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 49 200

2. Przyjęcie materiału do magazynu:

Wn "Magazyn" 40 000

Ma "Rozliczenie zakupu" 40 000

3. Zapłata za fakturę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

a) kwota dostawy netto

Wn "Rozrachunki z dostawcami" 40 000

Ma "Rachunek bieżący" 40 000

b) kwota podatku VAT

Wn "Rozrachunki z dostawcami" 9 200

Ma "Rachunek VAT" 9 200

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
Sp.)	100 000	40 000	(3a		Sp.)	20 000	9 200	(3b

 

Rozliczenie zakupu					Magazyn
1)	40 000	40 000	(2		2)	40 000

 

Rozrachunki z dostawcami					VAT naliczony
3a) 3b)	40 000 9 200	49 200	(1		1)	9 200

 

Przykład 2

Na rachunku VAT jednostki nie znajduje się wystarczająca ilość środków pieniężnych

Jednostka będąca podatnikiem podatku VAT dokonała zapłaty za kupione usługi o wartości brutto 61 500 zł (wartość netto 50 000 zł, podatek VAT 11 500 zł) w mechanizmie split payment.

Jednostka na rachunku bieżącym posiada 200 000 zł, a na rachunku VAT 8000 zł.

Jednostka nie stosuje konta "Środki pieniężne w drodze".

1. Faktura za kupione usługi:

Wn "Koszty rodzajowe" 50 000

Wn "VAT naliczony" 11 500

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 61 500

2.

Zapłata za fakturę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

a)

przelew kwoty VAT z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy

- do wysokości salda rachunku VAT

Wn "Rachunek bieżący" 8 000

Ma "Rachunek VAT" 8 000

b) przelew kwoty brutto zobowiązania

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 61 500

Wn "Rachunek bieżący" 61 500

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
Sp.)  2a)	200 000 8 000	61 500	(2b		Sp.)	8 000	8 000	(2a

 

Koszty rodzajowe					VAT naliczony
1)	50 000				2)	11 500

 

 

Rozrachunki z dostawcami
2b)	61 500	61 500	(1

 

Przykład 3

Na rachunku VAT jednostki nie ma środków pieniężnych

Jednostka będąca podatnikiem podatku VAT dokonała zapłaty za kupione usługi o wartości brutto 12 300 zł (wartość netto 10 000 zł, podatek VAT 2300 zł) w mechanizmie split payment.

Jednostka na rachunku bieżącym posiada 50 000 zł, a na rachunku VAT 0 zł.

Jednostka nie stosuje konta "Środki pieniężne w drodze".

1. Faktura za kupione usługi:

Wn "Koszty rodzajowe" 10 000

Wn "VAT naliczony" 2 300

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 12 300

2. Zapłata za fakturę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 12 300

Wn "Rachunek bieżący" 12 300

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
Sp.)	50 000	12 300	(2		Sp.)	0

 

Koszty rodzajowe					VAT naliczony
1)	10 000				1)	2 300

 

Rozrachunki z dostawcami
2)	12 300	12 300	(1

 

 

Przykład 4

Zapłata zobowiązania z rachunku VAT - jednostka prowadzi konto "Środki pieniężne w drodze"

Jednostka dokonała zapłaty swojego zobowiązania z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Kwota faktury brutto 123 000 zł, kwota VAT 23 000 zł.

Przemieszczanie środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi jednostka ujmuje za pośrednictwem konta "Środki pieniężne w drodze".

1.

WB z rachunku rozliczeniowego (bieżącego) - zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

a) zapłata zobowiązania brutto z rachunku rozliczeniowego

Wn "Rozrachunki z dostawcami" 123 000

Ma "Rachunek bieżący" 123 000

b)

przelew kwoty VAT z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy

- obciążenie rachunku VAT

Wn "Rachunek bieżący" 23 000

Ma "Środki pieniężne w drodze" 23 000

2. WB z rachunku VAT - obciążenie rachunku:

Wn "Środki pieniężne w drodze" 23 000

Ma "Rachunek VAT" 23 000

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
Sp.)  1b)	200 000 23 000	123 000	(1a		Sp.)	30 000	23 000	(2

 

Rozrachunki z dostawcami					Środki pieniężne w drodze
1a)	123 000	123 000	(Sp.		2)	23 000	23 000	(1b

 

 

Przykład 5

Otrzymanie należności na rachunek VAT

Jednostka będąca podatnikiem podatku VAT dokonała sprzedaży usług o wartości brutto 86 100 zł (wartość netto 70 000 zł, podatek VAT 16 100 zł).

Odbiorca dokonał zapłaty wystawionej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Po otrzymaniu kwoty 86 100 zł bank obciążył rachunek rozliczeniowy kwotą 16 100 zł i tą kwotą uznał rachunek VAT.

Jednostka nie stosuje konta "Środki pieniężne w drodze".

Podstawą zapisów na koncie "Rachunek VAT" jest wyciąg z rachunku rozliczeniowego (bieżącego).

1. Faktura sprzedaży:

Wn "Rozrachunki z odbiorcami" 86 100

Ma "Sprzedaż usług" 70 000

Ma "VAT należny" 16 100

2. 

WB z rachunku rozliczeniowego (bieżącego) - wpływ należności

z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności

a) wpływ należności brutto na rachunek rozliczeniowy

Wn "Rachunek bieżący" 86 100

Ma "Rozrachunki z odbiorcami" 86 100

b)

przelew kwoty VAT z rachunku rozliczeniowego na rachunek VAT

- uznanie rachunku VAT

Wn "Rachunek VAT" 16 100

Ma "Rachunek bieżący" 16 100

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
2a)	86 100	16 100	(2b		2b)	16 100

 

Sprzedaż usług					VAT należny
		70 000	(1				16 100	(1

 

Rozrachunki z odbiorcami
1)	86 100	86 100	(2a

 

Przykład 6

Otrzymanie należności na rachunek VAT

Kontrahent dokonał zapłaty należności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Po otrzymaniu kwoty 2460 zł bank obciążył rachunek rozliczeniowy kwotą 460 zł i tą kwotą uznał rachunek VAT.

Jednostka nie stosuje konta "Środki pieniężne w drodze".

Podstawą zapisów na koncie "Rachunek VAT" jest wyciąg bankowy z rachunku rozliczeniowego (bieżącego).

1. Faktura sprzedaży:

Wn "Rozrachunki z odbiorcami" 2 460

Ma "Sprzedaż usług" 2 000

Ma "VAT należny" 460

2.

WB z rachunku rozliczeniowego (bieżącego) - wpływ należności

z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

Wn "Rachunek bieżący" 2 000

Wn "Rachunek VAT" 460

Ma "Rozrachunki z odbiorcami" 2 460

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
2)	2 000				2)	460

 

Sprzedaż usług					VAT należny
		2 000	(1				460	(1

 

Rozrachunki z odbiorcami
1)	2 460	2 460	(2

 

Przykład 7

Otrzymanie należności na rachunek VAT - jednostka prowadzi konto środki pieniężne w drodze

Jednostka otrzymała zapłatę należności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Po otrzymaniu kwoty 110 700 zł bank obciążył rachunek rozliczeniowy kwotą 20 700 zł i tą kwotą uznał rachunek VAT.

Przemieszczanie środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi jednostka ujmuje za pośrednictwem konta "Środki pieniężne w drodze".

1.

WB z rachunku rozliczeniowego (bieżącego) - wpływ należności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

a) wpływ należności brutto na rachunek rozliczeniowy

Wn "Rachunek bieżący" 110 700

Ma "Rozrachunki z odbiorcami" 110 700

b)

przelew kwoty VAT z rachunku rozliczeniowego na rachunek VAT

- uznanie rachunku VAT

Wn "Środki pieniężne w drodze" 20 700

Ma "Rachunek bieżący" 20 700

2. WB z rachunku VAT - uznanie rachunku:

Wn "Rachunek VAT" 20 700

Ma "Środki pieniężne w drodze" 20 700

 

 

Rachunek bieżący					Rachunek VAT
1a)	110 700	20 700	(1b		2)	20 700

 

Rozrachunki z odbiorcami					Środki pieniężne w drodze
Sp.)	110 700	110 700	(1a		1b)	20 700	20 700	(2

 

Praktyczne rady - jak dokonać płatności w systemie split payment:

otrzymując fakturę z wykazanym podatkiem VAT należy podjąć decyzję, czy istnieje zamiar dokonania płatności w systemie split payment. Każdy podatnik VAT ma automatycznie otwarty przez bank/SKOK bezpłatny rachunek VAT;

należy zweryfikować, przed dokonaniem płatności, czy kontrahent:

- jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,

- jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym, w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, czy też widnieje w bazie REGON lub w Monitorze Sądowym i Gospodarczym;

dokonując zapłaty faktury w systemie podzielonej płatności, należy wypełnić komunikat przelewu udostępniony przez bank lub SKOK i wykazać w nim:

- kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty VAT wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,

- kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,

- numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

- numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku;

 

UWAGA!

W systemie split payment można zapłacić zarówno całość należności, jak i dowolną jej część (dotyczy to kwoty podatku VAT oraz kwoty sprzedaży brutto). Nie ma możliwości dokonania płatności należności wynikającej z faktury bezpośrednio na rachunek VAT sprzedawcy.

 

w przypadku gdy przez pomyłkę zostanie wpłacona na rachunek VAT dostawcy/usługodawcy zawyżona kwota, nie ma możliwości otrzymania zwrotu pieniędzy z rachunku VAT. Istnieje jednak możliwość, aby porozumieć się z dostawcą i odzyskać nadpłaconą kwotę VAT z jego rachunku rozliczeniowego;

środki pieniężne zgromadzone na rachunku VAT stanowią własność podatnika, jednak nie może on nimi swobodnie dysponować. Może je wykorzystać do:

-uregulowania kwoty podatku VAT wynikającej z faktury zakupu towarów lub usług,

-zapłaty podatku VAT, dodatkowego zobowiązania w podatku VAT czy odsetek za zwłokę w podatku VAT do naczelnika urzędu skarbowego.

Podatnik ma prawo do wnioskowania o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej.

 

Wniosek o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy

W przypadku wystąpienia kumulacji środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnik ma prawo do wystąpienia z pisemnym i uzasadnionym wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na rachunku VAT na jego rachunek bankowy prowadzony do celów działalności gospodarczej.

We wniosku podatnik określa wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT, jaka ma zostać przekazana. Taki wniosek podlega weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego, który w terminie 60 dni od otrzymania wniosku, w drodze postanowienia, będzie mógł wyrazić zgodę na inne przeznaczenie środków i wskazać ostateczną wysokość tych środków, które będą mogły mieć inne przeznaczenie. Informację o wydanym w tej sprawie postanowieniu naczelnik urzędu skarbowego będzie przekazywał bankowi albo spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, które będą prowadzić rachunek VAT wskazany we wniosku.

Naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję odmowną w sprawie przekazania środków zgromadzonych na rachunku VAT, gdy:

• podatnik ma zaległości w podatku VAT, do kwoty odpowiadającej zaległości podatkowej w podatku wraz z odsetkami za zwłokę, istniejącej na dzień wydania decyzji,
• będzie zachodzić uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu podatku lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu podatku,
• wystąpi zaległość podatkowa w podatku lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Podstawa prawna:

art. 108a-108d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2354

rozdział 3a - art. 62a-62f ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - Dz.U. z 2017 r. poz. 1876; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 326

art. 3b ust. 1 ustawy z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2386, 2243; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 326

art. 2 ustawy z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2018 r. poz. 62

 

Joanna Gawrońska

biegły rewident