Pracodawcy zakwalifikowani do grupy działalności, dla której określono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka, mogą sami wykonywać zadania służby bhp. Warunkiem jest jednak ukończenie odpowiedniego szkolenia i zatrudnianie nie więcej niż 50 pracowników.
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy pełni funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp. W niektórych sytuacjach zadania służby bhp może wykonywać sam pracodawca. Dzięki temu nie musi wyznaczać do tego pracownika lub zatrudniać specjalisty spoza zakładu pracy.
Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. przepisy Kodeksu pracy zwiększyły z 20 do 50 pracowników limit zatrudnienia pozwalający niektórym pracodawcom na wykonywanie zadań służby bhp. Chodzi tu o pracodawców zakwalifikowanych do grup działalności, dla których ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zwiększenie limitu zatrudnienia umożliwia większej liczbie pracodawców optymalizację organizacji pracy w zakładzie pracy oraz ograniczenie kosztów prowadzenia działalności.
Inni pracodawcy także mogą wykonywać zadania służby bhp, ale pod warunkiem, że zatrudniają do 10 pracowników. W ich przypadku wysokość limitu zatrudnienia nie uległa zmianie.
W przypadku obu tych grup pracodawców wykonywanie zadań służby bhp jest możliwe tylko wtedy, gdy pracodawca posiada ukończone odpowiednie szkolenie.
Pracodawca, który wykonuje zadania służby bhp, przed podjęciem wykonywania tych zadań odbywa szkolenie przeprowadzone w formie kursu lub seminarium. Jego program powinien być opracowany na podstawie ramowego programu określonego w rozporządzeniu w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczestnik szkolenia powinien uzyskać wiedzę i umiejętności w zakresie m.in.:
Grupy działalności, dla których ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka określa rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.
Grupy działalności objęte nie wyższą niż trzecia kategorią ryzyka
Lp. | Grupy działalności | Kod PKD* | Kategorie ryzyka |
1. | Produkcja odzieży | C-14 | 3 |
2. | Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych | C-15 | 3 |
3. | Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji | C-18 | 3 |
4. | Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych | C-26 | 3 |
5. | Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi Naprawa pojazdów samochodowych | G-45 | 3 |
6. | Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi | G-46 | 3 |
7. | Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi | G-47 | 3 |
8. | Transport lotniczy | H-51 | 2 |
9. | Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi | I | 2 |
10. | Informacja i komunikacja | J | 2 |
11. | Działalność finansowa i ubezpieczeniowa | K | 2 |
12. | Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości | L | 2 |
13. | Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna | M | 2 |
14. | Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane | N-79 | 2 |
15. | Działalność detektywistyczna i ochroniarska | N-80 | 3 |
16. | Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej | N-82 | 2 |
17. | Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne | O,U | 3 |
18. | Edukacja | P | 3 |
19. | Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją | R | 3 |
20. | Pozostała działalność usługowa, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby | S,T | 2 |
* Kod PKD określony w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. Nr 251 poz. 1885; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 2440).
Podstawa prawna:
art. 23711 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2432)
załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180 poz. 1860; ost.zm. Dz.U. z 2007 r., Nr 196, poz. 1420)
załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i skutków (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1005; ost.zm. Dz.U. z 2018 r., poz. 502)
Tomasz Kowalski
prawnik, redaktor "MONITORA księgowego", specjalista w zakresie prawa pracy