Zmiany w ustawie o finansach publicznych

Zakres zmian: Z dniem 28 kwietnia 2017 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o finansach publicznych z 10 lutego 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 659). Wprowadzone zmiany dotyczą przede wszystkim zasad udzielania ulg w spłacie należności cywilnoprawnych i niepodatkowych należności publicznoprawnych budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W odniesieniu do należności cywilnoprawnych przypadających organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, główne zmiany dotyczą:

1) wprowadzenia jako zasady umarzania z urzędu w całości należności od zmarłych osób fizycznych i osób prawnych wykreślonych z właściwego rejestru oraz zlikwidowanych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, a także należności nieściągalnych (w formie jednostronnego oświadczenia woli odpowiedniego organu, gdy uzyskanie oświadczenia woli dłużnika jest niemożliwe lub znacznie utrudnione);

2) wprowadzenia jako przesłanki umorzenia należności z urzędu "interesu publicznego" w miejsce dawnego "ważnego interesu dłużnika lub interesu publicznego";

3) zmiany przesłanek udzielania ulg w spłacie należności na wniosek dłużnika, które będą mogły być:

• umarzane w całości - w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym,
• umarzane w części, rozkładane w całości lub części na raty, a także odraczane w całości lub części - w przypadkach uzasadnionych względami społecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami płatniczymi dłużnika;

4) ustalenia zasad umarzania należności Skarbu Państwa związanych z prowadzeniem postępowań przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Jeśli chodzi o udzielanie ulg w spłacie należności cywilnoprawnych jednostek samorządu terytorialnego, w nowelizacji:

• zastąpiono budzący wątpliwości interpretacyjne zwrot "należności przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom podległym" dookreśleniem tych jednostek, poprzez przywołanie art. 9 pkt 3, 4 i 13 uofp, w których wymienione są: jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe oraz samorządowe instytucje kultury,
• wprowadzono możliwość niedochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, pod warunkiem podjęcia odpowiedniej uchwały przez organ stanowiący JST (jeśli organ nie podejmie stosownej uchwały, powyższe należności powinny być dochodzone).

W przypadku zasad udzielania ulg w spłacie niepodatkowych należności o charakterze publicznoprawnym nowelizacja poszerzyła katalog tych należności o należności będące przychodami państwowych funduszy celowych, upoważniając do udzielania ulg w ich spłacie dysponentów tych funduszy jako organy pierwszej instancji. Nowelizacja poszerzyła także katalog organów upoważnionych do udzielania ulg w spłacie należności publicznoprawnych budżetu państwa o kierowników państwowych jednostek budżetowych oraz wykaz organów, które mogą udzielać ulg w zakresie środków przeznaczonych na realizację projektów i programów z udziałem środków zagranicznych. Zasady udzielania ulg w spłacie tych należności zostały ujednolicone i dostosowane do zasad udzielania ulg w należnościach cywilnoprawnych.

Co zmiany przepisów oznaczają dla jednostek: W przypadku jednostek samorządu terytorialnego konieczne jest dostosowanie uchwał określających zasady udzielania ulg w należnościach cywilnoprawnych do zmienionych przepisów. Nowe przepisy odnoszące się do zasad udzielania ulg w spłacie należności cywilnoprawnych i niepodatkowych należności publicznoprawnych mają zastosowanie od 28 kwietnia 2017 r. zarówno do spraw nowych, jak i spraw wszczętych wcześniej i niezakończonych do tego dnia.

Oprac. Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli