Jesteśmy spółką z o.o. zarejestrowaną jako podatnik VAT czynny. Zakupiliśmy w Kanadzie towar, który drogą morską angielska firma przetransportowała nam do portu w Antwerpii (Belgia). Po ocleniu sprzedaliśmy go na miejscu holenderskiej spółce, obciążając ją jednocześnie kosztami transportu. Jak powinniśmy rozliczyć nabycie i sprzedaż towaru oraz usługę transportową od strony VAT?

Państwa spółka powinna na terytorium Belgii rozpoznać import towarów, w którym w podstawie opodatkowania powinna być uwzględniona usługa transportowa. Ponadto za pośrednictwem przedstawiciela podatkowego należy w Belgii wykazać również sprzedaż towaru. Jeśli z tytułu jej dokonania przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego, to sprzedaż na rzecz holenderskiej firmy należy wykazać w poz. 11 deklaracji VAT.

Z pytania wynika, że podatnik, korzystając z usług transportowych świadczonych przez firmę angielską, dokonał importu towaru z Kanady na terytorium Belgii, a następnie sprzedał towar podatnikowi holenderskiemu. Schemat opisanych w pytaniu działań podatnika przedstawiamy na stronie 34.

Rozliczenie importu towarów opodatkowanych poza Polską

W przedstawionym schemacie pierwszą czynnością opodatkowaną jest import towarów, jako że przywóz towarów z Kanady do Belgii stanowi import towarów. Miejscem jego opodatkowania nie będzie jednak terytorium Polski, ale Belgia. Wynika to z art. 2 pkt 7 ustawy o VAT, który stanowi, że ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o imporcie towarów, rozumie się przez to przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. Z kolei zgodnie z art. 26a ust. 1 ustawy o VAT miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej. Treść przytoczonych przepisów wskazuje, że import towarów powinien być opodatkowany w Belgii.

W ramach importu towarów w podstawie opodatkowania powinna być rozliczona usługa transportowa zakupiona w firmie angielskiej. W odniesieniu do zakupionej usługi transportowej Państwa spółka nie powinna rozpoznawać importu usług od brytyjskiego kontrahenta. Wartość usługi stanowi bowiem element kalkulacyjny podstawy opodatkowania VAT w imporcie towarów. Wynika to z treści art. 30b ust. 4 ustawy o VAT.

Schemat działań podatnika

1) import towarów z Kanady

2) transport towarów przez firmę angielską

3) sprzedaż towarów w Belgii firmie holenderskiej

Rozliczenie sprzedaży towarów dokonanej poza Polską

Kolejną czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jest sprzedaż zaimportowanego towaru. Określając skutki podatkowe sprzedaży zaimportowanego towaru, należy ustalić miejsce opodatkowania. Z art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT wynika, że w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych miejscem dostawy towarów jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy. Z pytania wynika, że sprzedane towary nie były wysyłane ani transportowane. Zostały sprzedane na miejscu kontrahentowi z Holandii. Oznacza to, że sprzedaż towarów na rzecz holenderskiego kontrahenta będzie opodatkowana VAT w Belgii.

Pozostaje ustalić, kto jest podatnikiem VAT zobowiązanym do rozliczenia tej dostawy. W przypadku dostaw towarów podatnikami są co do zasady sprzedawcy. Jednak w drodze wyjątku, gdy stronami transakcji są podmioty z różnych krajów, w celu ułatwienia dokonywania rozliczeń obowiązek rozliczenia VAT należnego ciąży na nabywcy, jeśli jest on podatnikiem i ma siedzibę działalności gospodarczej w kraju, w którym transakcja jest opodatkowana. Ten rodzaj sprzedaży określa się jako dostawę towarów, z tytułu której podatnikiem jest nabywca. W ustawie o VAT ten sposób opodatkowania został wskazany w art. 17 ust. 1 pkt 5. Taki sposób rozliczenia miałby zatem zastosowanie, gdyby nabywcą towarów był podatnik belgijski. Z pytania wynika jednak, że nabywcą towarów sprowadzonych do Belgii była firma holenderska. Skoro firma holenderska nie posiada siedziby działalności gospodarczej w Królestwie Belgii, to podatnikiem z tytułu dokonanej sprzedaży będzie Państwa spółka jako sprzedawca.

Twórcy dyrektywy 2006/112/UE, w celu ułatwienia rozliczeń przez podatników VAT w krajach, w których nie mają siedziby działalności gospodarczej, wprowadzili instytucję przedstawiciela podatkowego, który w imieniu podatników dokonuje rozliczeń z miejscowym fiskusem. Przewiduje to art. 204 dyrektywy. Tak więc rozliczenia VAT należnego z belgijskim fiskusem powinni Państwo dokonać za pośrednictwem ustanowionego tam przedstawiciela podatkowego, jeśli nie chcą się Państwo zarejestrować jako belgijski podatnik podatku od wartości dodanej.

Wykazanie transakcji w deklaracji VAT

Sprzedaż towaru opodatkowaną poza Polską powinni Państwo wykazać w poz. 11 deklaracji VAT. Oprócz wartości towaru należy tu wykazać również wartość transportu, gdyż powinna ona być wkalkulowana w podstawę opodatkowania. Wartość transportu podwyższa bowiem wartość sprzedawanego towaru. W przedstawionej sytuacji nie następuje dalsza odsprzedaż usługi transportowej wykonanej przez brytyjskiego przewoźnika, a jedynie zwiększenie ceny sprzedaży towarów o koszty transportu.

Dodajmy, że zgodnie z objaśnieniami do deklaracji dla podatku od towarów i usług (VAT-7, VAT-7K i VAT-7D), stanowiącymi załącznik nr 4 do rozporządzenia w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług, w poz. 11 wykazuje się:

dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, o którym mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, lub prawo do zwrotu kwoty podatku naliczonego, o którym mowa w art. 87 ust. 5 ustawy. W pozycji tej nie uwzględnia się wartości dostaw towarów i świadczonych usług dokonywanych w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej poza terytorium kraju oraz świadczonych usług rozliczanych w ramach procedury szczególnej dotyczącej usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych.

Z kolei, zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT:

Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Z treści przytoczonych przepisów wynika, że w poz. 11 należy wykazać te dostawy towarów, których miejsce opodatkowania znajduje się poza granicami Polski, a w związku z którymi Państwa spółka ma prawo do odliczenia VAT naliczonego. Natomiast prawo do odliczenia przysługuje Państwu, jeśli analogicznie dokonywana sprzedaż na terenie Polski podlegałaby opodatkowaniu VAT.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 204 dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz.Urz. UE L 2006.347.1; ost.zm. Dz.Urz. UE L 2013.353.5

● art. 2 pkt 7, art. 17 ust. 1 pkt 5, art. 22 ust. 1 pkt 3, art. 26a ust. 1, art. 30b ust. 4, art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1649

● § 1 i załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z 18 czerwca 2015 r. w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2015 r., poz. 914; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 2230

Jakub Rychlik

prawnik, doradca podatkowy, autor licznych publikacji podatkowych