Tak. Pracownik postąpił prawidłowo, powstrzymując się od wykonywania zadania służbowego. Powinien o tym niezwłocznie zawiadomić pracodawcę i w miarę możliwości nie dopuścić do kontynuowania pracy przez współpracownika.

Obowiązkiem pracownika związanym bezpośrednio z pozostawaniem w dyspozycji pracodawcy jest zachowanie trzeźwości w miejscu i czasie pracy. Odnosi się to do całego czasu, w jakim pracownik świadczy pracę, a nie tylko do rozpoczęcia pracy.

Obowiązek zachowania trzeźwości ma szczególne znaczenie w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowcy. Konsekwencje niezachowania trzeźwości w przypadku kierowcy mogą być bowiem poważne. Nietrzeźwy kierowca może spowodować wypadek drogowy czy katastrofę w ruchu lądowym.

W sytuacji opisanej w pytaniu pracownik może mieć wątpliwości, czy kontynuować zadanie służbowe z kierowcą, który naruszył obowiązek zachowania trzeźwości. Niezależnie od subiektywnych odczuć kierowcy co do własnego stanu fizycznego i psychicznego w kontekście obowiązku świadczenia pracy, fakt spożycia alkoholu automatycznie pozbawia go zdolności do wykonywania pracy. Zatem drugi pracownik nie powinien uwzględnić zapewnień kierowcy o jego możliwości kontynuowania podróży służbowej. Biorąc pod uwagę to, że jedyną osobą uprawnioną do prowadzenia pojazdu jest kierowca, w omawianym przypadku nie ma możliwości dalszej realizacji zadania służbowego.

UWAGA!

Niezbędnym warunkiem powstrzymania się pracownika od pracy ze względu na warunki pracy nieodpowiadające przepisom bhp jest niezwłoczne zawiadomienie przełożonego o zaistniałej sytuacji.

W przypadku gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy i powinien zawiadomić o tym przełożonego (art. 210 § 1 Kodeksu pracy). Można zatem przyjąć, że pracownik, naruszając obowiązek zachowania trzeźwości w miejscu i czasie pracy, stwarza stan zagrożenia dla zdrowia lub życia swojego i współpracownika. W takim przypadku drugi pracownik powinien bezzwłocznie zawiadomić pracodawcę o nietrzeźwości kierowcy. Ma również prawo, a nawet obowiązek, powstrzymania się od kontynuowania pracy (podróży służbowej).

Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy w sytuacji, gdy warunki bezpieczeństwa pracy uniemożliwiały bezpieczne jej wykonywanie. W szczególności pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas powstrzymania się od pracy.

Przykład

Pracodawca wysłał dwóch pracowników w podróż służbową w celu dostarczenia kontrahentowi kilkudziesięciu laptopów. Jeden z pracowników udał się w podróż w charakterze kierowcy, drugi - zatrudniony jako informatyk - miał za zadanie zapoznanie odbiorcy z towarem. W przerwie w pracy podczas postoju kierowca spożywał alkohol. Informatyk niezwłocznie poinformował o tym przełożonego, który kazał kontynuować mu zadanie służbowe, argumentując, że terminowa dostawa towaru jest dla niego sprawą priorytetową niezależnie od okoliczności. Kierowca uznał, że mimo spożytego alkoholu może jechać dalej, jednak informatyk odstąpił od kontynuowania podróży i zawiadomił o tym fakcie przełożonego. Pracodawca zwolnił informatyka dyscyplinarnie, zarzucając mu niewykonanie polecenia służbowego i naruszenie zasady dbałości o dobro zakładu pracy. Kierowca nie poniósł żadnych konsekwencji. Postępowanie pracodawcy nie było prawidłowe. Pracodawca nie powinien nakazywać pracownikom kontynuowania podróży, mając świadomość, że kierowca nie jest zdolny do prowadzenia pojazdu. Postępowanie informatyka było prawidłowe. Pracodawca nie mógł uznać, że nastąpiło ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków, a tym samym nie mógł zwolnić pracownika ani dyscyplinarnie, ani za wypowiedzeniem.

W omawianej sytuacji mogą Państwo wyciągnąć konsekwencje służbowe wobec kierowcy, który spożywał alkohol w czasie podróży służbowej. Pracodawca ma prawo zwolnić takiego pracownika dyscyplinarnie z tego powodu. Mogą też Państwo zastosować wypowiedzenie umowy o pracę. Za spożywanie alkoholu w godzinach pracy możliwe będzie również ukaranie pracownika tylko karą porządkową (upomnienie, nagana, kara pieniężna).

Podstawa prawna:

● art. 30 § 1 pkt 2, art. 52 § 1 pkt 1, art. 100 § 1, art. 108, art. 210 § 1, § 2¹, § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1602

● art. 17 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 1356; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1188

Sebastian Kryczka

prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy, autor wielu publikacji z tej tematyki