Tak, Państwa postępowanie jest prawidłowe. Jeżeli pracownik dysponuje samochodem służbowym nie tylko na potrzeby firmy, ale także na własny użytek, to uzyskuje przychód z nieodpłatnego świadczenia o wartości 250 zł. Przychód ten w całości podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu. Szczegóły w uzasadnieniu.

W związku z korzystaniem przez pracownika z samochodu służbowego w sprawach prywatnych powstaje u niego przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychodem ze stosunku pracy jest bowiem także wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Nieodpłatne świadczenie stanowi przychód pracownika, pod warunkiem że:

● spowodowało u niego przysporzenie w postaci wymiernej korzyści majątkowej lub wymiernego zaoszczędzenia wydatku oraz

● zostało spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z niego w pełni dobrowolnie) i w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy), oraz

● zostało przypisane mu indywidualnie (nie jest dostępne ogólnie dla wszystkich podmiotów).

Z pytania wynika, że pracownik korzysta z samochodu służbowego również w celach prywatnych, czyli po pracy, w dni wolne, a nawet wtedy, gdy przebywa na zwolnieniu lekarskim czy urlopie. Nie zwraca pracodawcy samochodu na czas swojej nieobecności, co oznacza, że inni pracownicy czy właściciel pojazdu (zakład pracy) nie mogą go używać w czasie nieobecności pracownika. W takiej sytuacji pracownik zyskuje, gdyż nie eksploatuje własnego pojazdu lub - w przypadku jego braku - nie musi dokonać zakupu we własnym zakresie.

Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

● 250 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm³,

● 400 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm³

(art. 12 ust. 2a ustawy o pdof).

W przypadku wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień używania pojazdu (bez względu na długość korzystania z samochodu w danym dniu) w wysokości 1/30 odpowiedniej kwoty ryczałtu. W opisywanej sytuacji stawka ryczałtowa z tytułu używania służbowego pojazdu nie powinna więc ulegać zmniejszeniu, jeżeli pracownik nie zwrócił samochodu pracodawcy na czas swojej nieobecności.

UWAGA!

Według orzecznictwa sądowego ryczałt z tytułu udostępnienia pracownikowi służbowego samochodu do celów prywatnych zawiera koszt paliwa.

Wątpliwości powstają w kwestii paliwa do samochodu służbowego używanego do celów prywatnych. Organy podatkowe uważają, że ryczałt obejmuje wyłącznie korzystanie z pojazdu, bez kosztów paliwa. Zatem do przychodu pracownika powinna zostać doliczona, oprócz ryczałtu, wartość paliwa według cen zakupu, jeśli pracodawca ponosi jego koszt (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17 listopada 2015 r., IPTPB1/4511-466/15-4/SJ).

Sądy zajmują w tym zakresie inne stanowisko, uznając, że ryczałt zawiera też koszt paliwa, ponieważ ustawodawca powiązał wartość ryczałtu z pojemnością silnika, która jest parametrem warunkującym przede wszystkim zużycie paliwa. Ponadto wykorzystywanie samochodu do celów prywatnych to posługiwanie się, używanie. To oznacza, że świadczeniem pracodawcy nie jest samo udostępnienie samochodu, ale zapewnienie możliwości jego prawidłowego używania, tj. ponoszenie wydatków zawierających także paliwo (wyroki: WSA w Warszawie z 5 maja 2016 r., III SA/Wa 1925/15, WSA w Opolu z 6 maja 2016 r., I SA/Op 68/16).

Nieodpłatne świadczenie w postaci udostępniania służbowego samochodu do celów prywatnych, wycenione według przepisów podatkowych, co do zasady podlega oskładkowaniu. Należy przy tym zwrócić uwagę na wyłączenie ze składek na ubezpieczenia społeczne wynikające z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego. Zgodnie z tym przepisem zwolnieniem objęte są składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Zatem wynika z tego, że przychody pracownika ze stosunku pracy, które uzyskuje on w czasie pobierania świadczeń związanych z niezdolnością do pracy, są wyłączone z podstawy wymiaru składek tylko wtedy, gdy zasady nabywania do nich prawa zostały uregulowane w przepisach płacowych (np. układach zbiorowych pracy, regulaminach, uchwałach) i jeżeli były one wypłacane/przyznawane za okresy otrzymywania zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego. Przepis ten nie ogranicza się wyłącznie do świadczeń pieniężnych. Może dotyczyć także innych świadczeń, np. pakietów medycznych.

W opisanej sytuacji świadczenie w postaci udostępnienia samochodu służbowego przysługuje pracownikowi również za okresy niezdolności do pracy i nieobecność z tego tytułu nie odbiera pracownikowi prawa do korzystania z pojazdu. Dlatego należy uznać, że zwolnienie ze składek na ubezpieczenia społeczne może być zastosowane, jeżeli prawo do użytkowania samochodu, także w okresie niezdolności do pracy, zostanie uregulowane w przepisach wewnątrzzakładowych. Zwolniona będzie jednak tylko ta część świadczenia, która przypada na okres absencji chorobowej.

PRZYKŁAD

Pracownik przez cały październik 2016 r. dysponował firmowym samochodem o pojemności silnika 1400 cm³. W tym samym miesiącu chorował przez 5 dni. Przepisy wewnętrzne pracodawcy przyznają pracownikom prawo do prywatnego korzystania ze służbowych samochodów również w czasie choroby. Przychodem dla tej osoby jest pełna kwota ryczałtu, tj. 250 zł. Jednak tylko od części ryczałtu w wysokości 209,70 zł trzeba naliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, tj.:

● 250 zł : 31 dni października = 8,06 zł; 8,06 zł x 5 dni choroby = 40,30 zł,

● 250 zł - 40,30 zł = 209,70 zł.

Podstawa prawna:

● art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1550

● § 1, § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 2236; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1381

Izabela Nowacka

ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych