PROBLEM

RADA

Nie. Dokonując potrącenia z tytułu innych należności niż alimentacyjne należy uwzględnić kwotę wolną od potrąceń, którą jest minimalne wynagrodzenie za pracę. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

W przypadku Państwa pracownika doszło do zbiegu potrąceń alimentacyjnych z innymi potrąceniami niż alimentacyjne. W takim przypadku dokonanie potrącenia powinno przebiegać następująco:

Krok 1. Wyznaczenie kwoty granicznej potrącenia dla alimentów i pozostałych należności

Z wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, potrąceniu podlegają m.in. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, a także sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. W razie zbiegu tych dwóch potrąceń alimenty mają pierwszeństwo przed innymi zobowiązaniami. Potrącenia alimentacyjne nie mogą przekraczać 3/5 wynagrodzenia przypadającego do wypłaty. Taka sama granica obowiązuje również wtedy, gdy oprócz alimentów egzekwowane są należności niealimentacyjne, np. niezapłacony mandat lub kredyt bankowy (art. 87 § 4 Kodeksu pracy). W przypadku Państwa pracownika kwota graniczna wynosi 955,99 zł (1593,31 zł x 3/5). Jest to maksymalna kwota, jaką można potrącić pracownikowi w przypadku zbiegu potrąceń alimentacyjnego i niealimentacyjnego.

Krok 2. Pomniejszenie wynagrodzenie netto o miesięczną kwotę zasądzonych alimentów

Potrącenie z tytułu alimentów Państwa pracownika wynosi 324 zł miesięcznie. Po odliczeniu tej kwoty od pensji netto pracownika pozostanie 1269,31 zł (1593,31 zł - 324 zł). Jest to podstawa do potrącenia należności niealimentacyjnej.

Krok 3. Ustalenie kwoty wolnej w przypadku egzekucji świadczeń niealimentacyjnych (pożyczki)

Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w 2014 r. - 1237,20 zł przy podstawowych kosztach uzyskania przychodów i kwocie zmniejszającej podatek).

Krok 4. Potrącenie dopuszczalnej kwoty na poczet należności niealimentacyjnych nieprzekraczającej kwoty granicznej i jednocześnie niepowodującej naruszenia kwoty wolnej

Aby ustalić, jaką kwotę na poczet należności niealimentacyjnej można potrącić z wynagrodzenia pracownika, wynagrodzenie pozostałe po pomniejszeniu o alimenty należy pomniejszyć o kwotę wolną, tj.: 1269,31 zł - 1237,20 zł = 32,11 zł.

Zatem pracownikowi pozostanie do wypłaty kwota wolna (1237,20 zł), a na zaspokojenie należności niealimentacyjnej można przekazać 32,11 zł. Tak dokonane potrącenie nie naruszy ani kwoty wolnej, ani granicy potrącenia, tj.: 324 zł + 32,11 zł = 356,11 zł; 356,11 < 955,99 zł.

UWAGA!

W przypadku zbiegu potrąceń z tytułu alimentów i należności niealimentacyjnych można zająć 3/5 wynagrodzenia, pamiętając jednocześnie o zapewnieniu pracownikowi kwoty wolnej w wysokości minimalnej płacy.

Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie. Komornik, jako organ egzekucji sądowej, zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób (art. 881 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego). Z tego wynika, że pracownik ma prawo do kwoty wolnej od zajęcia zarówno na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jak i Kodeksu pracy. Ponadto z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego wynika, że komornik wzywa pracodawcę, aby nie wypłacał dłużnikowi, poza częścią wolną od zajęcia, żadnego wynagrodzenia, lecz przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w przypadku, gdy do wynagrodzenia jest (lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego) skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń.

Zatem komornik nie może zobowiązać pracodawcy do bezprawnego potrącenia i naruszenia kwoty wolnej. Gdyby faktycznie pracodawca miał potrącić pełną kwotę graniczną, tj. 955,99 zł, jak twierdzi komornik, to pracownik otrzymałby do wypłaty 637,32 zł (1593,31 zł - 955,99 zł), co rażąco naruszałoby kwotę wolną. Pracodawca powinien poinformować komornika o wysokości pensji pracownika-dłużnika oraz o konieczności zastosowania kwoty wolnej w przypadku potrącenia z tytułu innych należności niż alimentacyjne.

Pracodawca, który bezpodstawnie obniża wysokość wynagrodzenia pracownika lub dokonuje bezpodstawnych potrąceń, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 881, art. 882 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 101; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1161

● art. 87 § 1, § 4, art. 87¹ § 1 pkt 1, art. 282 § 1 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 208

Izabela Nowacka

ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prowadzi portal kadrowo-płacowy