PROBLEM

RADA

Nie. Wyjaśnienia pracownicy złożone w przypadku odmowy wykonania polecenia przełożonego nie mogą być uznane jako wysłuchanie jej przed nałożeniem kary porządkowej w postaci upomnienia.

UZASADNIENIE

Przed nałożeniem kary powinni Państwo wysłuchać pracownicy (art. 109 § 2 Kodeksu pracy). W czasie tego wysłuchania pracownica powinna mieć świadomość, że pracodawca zamierza ją ukarać karą porządkową. Ustna odmowa pracownicy wykonania polecenia nie może być automatycznie potraktowana jako wysłuchanie pracownika. W przeciwnym razie oznaczałoby to, że przełożeni samodzielnie zadecydowali o formie, w jakiej pracownica została wysłuchana. Zatem pracownica zostałaby pozbawiona możliwości wyboru formy złożenia swoich wyjaśnień.

Pracownica może w ogóle nie skorzystać ze swojego pracowniczego uprawnienia do złożenia wyjaśnień. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 16 czerwca 1999 r. (I PKN 114/99, OSNP 2000/17/644):

pracodawca nie może zastosować kary porządkowej bez uprzedniego wysłuchania pracownika, chyba że ten zrezygnował ze stworzonej mu możliwości ustnego złożenia wyjaśnień bądź wybrał pisemną formę ich wyrażenia.

Wysłuchanie pracownika powinno nastąpić, co do zasady, w formie ustnej. Pracodawca powinien stworzyć warunki niezbędne do ustnego wysłuchania pracownika. Jednak to pracownik decyduje, czy jego wyjaśnienia będą złożone ustnie, na piśmie, za pomocą telefonu czy e-maila. Każdy z tych sposobów złożenia wyjaśnień przez pracownika będzie równoznaczny z wypełnieniem przez pracodawcę obowiązku uprzedniego wysłuchania pracownika przed zastosowaniem kary porządkowej.

UWAGA!

Wysłuchanie pracownika przed udzieleniem kary porządkowej może nastąpić w dowolnej formie.

Pracodawca ma umożliwić pracownikowi złożenie wyjaśnień, natomiast pracownik decyduje, czy złoży wyjaśnienia, a jeżeli tak, to od jego woli zależy, czy będą one wyrażone w formie pisemnej czy ustnej.

PRZYKŁAD

Kadrowa napisała wniosek o ukaranie pracownicy upomnieniem za 2-godzinne spóźnienie do pracy. Dyrektor zaakceptował wniosek i polecił kadrowej pobranie pisemnego wyjaśnienia od pracownicy. Kadrowa w obecności innych pracowników działu kazała napisać pracownicy wyjaśnienie dotyczące spóźnienia. Pracownica odmówiła złożenia wyjaśnień na piśmie i zaproponowała, że może ustnie wyjaśnić bezpośrednio kadrowej bądź dyrektorowi, dlaczego się spóźniła. Kadrowa odmówiła wysłuchania wyjaśnień, a dyrektor nie przyjął pracownicy na rozmowę. Pracownica otrzymała pismo o ukaraniu karą upomnienia. W tej sytuacji należy uznać, że nie został spełniony wymóg uprzedniego wysłuchania pracownika i kara została nałożona niezgodnie z prawem. Pracownica może ją skutecznie zakwestionować, odwołując się od udzielonej kary do pracodawcy, a jeżeli podtrzyma on karę, do sądu pracy.

W omawianej sytuacji niewykonanie przez Państwa pracownicę polecenia dotyczącego pracy kwalifikuje się jako naruszenie porządku pracy i może stanowić podstawę do wymierzenia jej kary porządkowej. Może skutkować także rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika lub za wypowiedzeniem.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 100 § 1, art. 109 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028

Jadwiga Krukowska

specjalista z zakresu prawa pracy, praktyk z 30-letnim doświadczeniem w działach kadrowo-płacowych, od 20 lat nadzoruje pracę w tych działach