Monitor Księgowego 11/2016 [dodatek: Przegląd orzecznictwa i interpretacji], data dodania: 23.05.2016

Koszty podatkowe 2016

(stan prawny na 19 maja 2016 r.)

Podatnicy mogą zaliczać do kosztów wydatki ponoszone w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 22 ust. 1 updof oraz art. 15 ust. 1 updop). To na podatniku spoczywa ciężar udowodnienia, że poniesiony przez niego wydatek ma związek z prowadzoną przez niego działalnością i został poniesiony w jednym z ww. celów. Dokonując kosztowej kwalifikacji poniesionych wydatków, należy pamiętać, że niektóre z nich zostały przez ustawodawcę wprost wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Katalog tych wydatków ma charakter zamknięty i został wskazany w art. 23 ust. 1 updof i art. 16 ust. 1 updop.

W dodatku przedstawiamy przegląd interpretacji i orzeczeń sądowych wydanych w 2016 r., dotyczących możliwości zaliczania przez przedsiębiorców wydatków do kosztów uzyskania przychodów lub wyłączenia niektórych wydatków z tych kosztów.

1. Koszty podróży służbowych

Podatnik może zaliczyć do kosztów wydatki związane z rozliczaniem podróży służbowych na podstawie wydruku z indywidualnego konta pracownika prowadzonego w specjalnie do tego przeznaczonym programie komputerowym. Sporządzany wydruk nie musi posiadać podpisu pracownika odbywającego podróż służbową.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w związku z podróżami służbowymi zatrudnionych kierowców planuje zakupić program komputerowy, który zautomatyzuje proces rozliczania ich z przebytych podroży służbowych wykonywanych w ramach prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej. Każdy z pracowników Spółki posiadać będzie w systemie indywidualne konto umożliwiające rozliczenie przebytej podróży służbowej w formie elektronicznej. Na sporządzonym z systemu wydruku brak jednakże własnoręcznego podpisu pracownika.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że o ile posiadane przez Wnioskodawcę wydruki sporządzone z nośników danych, zapisanych w formie elektronicznej wraz z innymi dokumentami (np. wyciągami z rachunków bankowych potwierdzającymi dokonane wypłaty), spełniają wymogi dowodu księgowego zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (niebędącymi przepisami prawa podatkowego, a tym samym niemogącymi być przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej), to Spółka będzie uprawniona do zaliczenia poniesionych wydatków, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do kosztów podatkowych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 8 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4510-40/16/WRz

2. Wydatki na rzecz pracowników

2.1. Zakwaterowanie oraz dowóz pracowników

Pracodawca może zaliczyć do kosztów wydatki poniesione na zakwaterowanie oraz dowóz pracowników do pracy.

(...) stwierdzić należy, że w złożonym wniosku Wnioskodawca wykazał związek poniesienia wydatków związanych z zakwaterowaniem i dowozem pracowników do miejsca pracy z uzyskiwaniem przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Wydatki te są bowiem niezbędne dla zagwarantowania przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, umożliwiają prawidłowe wykonywanie pracy, a realizacja przez pracowników powierzonych zadań i obowiązków w zakresie świadczenia usług dla zakładów mięsnych w zakresie rozbioru mięsa, produkcji wędlin itp. usług jest niezbędna w celu utrzymania dalszej współpracy z Usługobiorcami. Tym samym ww. wydatki mają wpływ na wysokość osiąganych przez Wnioskodawcę przychodów. Wydatki te mogą zatem stanowić koszty podatkowe pod warunkiem należnego ich udokumentowania w sposób właściwy dla rodzaju prowadzonych ksiąg podatkowych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4511-75/16/SG

Od redakcji

Pracodawca, który zdecyduje się na zaliczanie do kosztów wydatków na zakwaterowanie oraz dowóz do pracy pracowników, musi pamiętać, że ciąży na nim obowiązek należytego udokumentowania tego rodzaju wydatków. W tym celu należy gromadzić faktury lub rachunki wystawiane przez podmioty świadczące usługi w zakresie zakwaterowania albo przez osoby prywatne wynajmujące nieruchomości oraz podmioty świadczące usługi transportowe.

2.2. Składki z tytułu umów ubezpieczenia pracowników na życie

Pracodawca może zaliczyć do kosztów wydatek polegający na finansowaniu pracownikom składek opłacanych z tytułu zawartych przez nich umów ubezpieczenia na życie.

Możliwość zaliczenia przez pracodawcę do kosztów uzyskania przychodów ponoszonych przez niego wydatków dotyczących składek w związku z zawartymi przez niego umowami ubezpieczenia ustawodawca uzależnił od jednoczesnego spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 59 wspomnianej ustawy. Wnioskodawca podkreśla jednak, że powyższy przepis nie ma zastosowania w przedmiotowym przypadku, bowiem dotyczy on składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, czyli sytuacji, w której pracodawca finansuje składki z tytułu umów ubezpieczenia zawartych przez pracodawcę na rzecz pracowników (pracodawca jest ubezpieczającym) - co nie ma miejsca w sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku (tu Spółka nie jest stroną umowy ubezpieczenia na życie, umowa zawierana jest bezpośrednio przez pracownika, a Spółka ponosi jedynie koszt składek ubezpieczeniowych jako element wynagrodzenia wynikający z zawartej umowy o pracę).

Spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione na finansowanie składek z tytułu zawartych przez pracowników umów ubezpieczenia na życie, będących składnikiem wynagrodzenia pracowników (...)

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-3/4510-244/16/AW

2.3. Pakiety medyczne dla członków rodzin pracowników

Pracodawca może zaliczyć do kosztów wydatki ponoszone na zakup abonamentów medycznych dla rodzin swoich pracowników.

(...) Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wydatki poniesione przez Spółkę na zakup pakietów medycznych, w części dotyczącej świadczeń medycznych dla członków rodziny pracownika, stanowią koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 kwietnia 2016 r., sygn. ILPB3/4510-1-55/16-4/JG

Od redakcji

Pracodawca, który finansuje w całości lub w części koszty rodzinnych pakietów medycznych, powinien wartość tego świadczenia doliczać swoim pracownikom do ich przychodu ze stosunku pracy. Nie ma również przeszkód w rozliczaniu tego wydatku jako wydatku pracowniczego w kosztach uzyskania przychodów. Tego rodzaju działania mają zwiększyć atrakcyjność pracodawcy na rynku pracy, dzięki czemu może on konkurować z innymi pracodawcami o najlepszych pracowników.

2.4. Programy motywacyjne dla pracowników

Pracodawca może zaliczyć do kosztów wydatki związane z organizacją programu motywacyjnego dla pracowników oraz wypłacane na jego podstawie kwoty wynagrodzeń.

(...) celem programu jest zwiększenie motywacji pracowników wykonujących pracę tego rodzaju, że ma ona wpływ na wyniki finansowe Spółki oraz członków kadry zarządzającej do osiągania jak najlepszych wyników finansowych przez Spółkę. Kwota potencjalnej wypłaty pieniężnej na rzecz uczestników jest uzależniona od wyników wartości finansowych Spółki, na których kształtowanie mają wpływ osoby w nim uczestniczące, w tym indywidualnie osiągnięty poziom marży sprzedaży. (...)

Zważywszy na powyższe - co do zasady - wydatki poniesione w związku z realizacją opisanego we wniosku programu, tj. jego organizacją, obsługą oraz wypłatą Kwot Rozliczenia - spełniające przedstawione powyżej kryteria, Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 4 kwietnia 2016 r., sygn. ITPB3/4510-72/16/JG

3. Wydatki na rzecz kontrahentów

3.1. Posiłki dla kontrahentów

Podatnik może zaliczyć do kosztów wydatki na posiłki dla kontrahentów. Do kosztów nie może jednak zaliczyć wydatków na alkohol spożywany podczas tych posiłków.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wprowadzaniu na rynek pod własną firmą i marką sprzętu wędkarskiego. (...) Jedną z metod współpracy z dystrybutorami jest organizacja konferencji. Organizowana dwudniowa konferencja odbywała się dwuetapowo: w siedzibie firmy oraz w wynajętym centrum konferencyjnym. (...) Faktura z centrum konferencyjnego pozwoliła na wyodrębnienie z części gastronomicznej wydatków na alkohol. (...)

Reasumując, wszystkie wydatki na organizowaną konferencję, z wyjątkiem alkoholu, stanowią koszt uzyskania przychodu.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 kwietnia 2016 r., sygn. ILPB1/415-755/12/16-S/AG

Od redakcji

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach potwierdzają prawo do zaliczania przez podatników wydatków na posiłki spożywane z kontrahentami w trakcie organizowanych dla nich spotkań czy konferencji. Wydatki te przestały być uznawane przez organy podatkowe za wydatki o charakterze reprezentacyjnym, które są wyłączone z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 23 updof i art. 16 ust. 1 pkt 28 updop. Podatnicy muszą jednak pamiętać, że nie wolno im rozliczać w kosztach wydatków na alkohol spożywany w trakcie takich posiłków. Stanowisko to potwierdził NSA w wyroku z 28 października 2015 r., sygn. akt II FSK 2141/13.

4. Wydatki edukacyjne

4.1. Studia za granicą

Podatnik nie może zaliczyć do kosztów wydatków, jakie poniósł na ukończenie studiów za granicą przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. Bez znaczenia pozostaje fakt, że kierunek studiów jest zgodny z wykonywaną obecnie działalnością gospodarczą.

(...) skoro wydatki zostały poniesione przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, nie w ramach ryzyka gospodarczego, a ich celem było wyłącznie sfinansowanie studiów dziennikarskich na zagranicznej uczelni, to brak jest związku pomiędzy ich poniesieniem a uzyskaniem przychodu z działalności gospodarczej. W ocenie tut. organu wskazane wydatki mają charakter osobistych, których przyczyna nie jest związana z działalnością gospodarczą. W konsekwencji wydatków, o których mowa we wniosku, nie można uznać za koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25 marca 2016 r., sygn. ITPB1/4511-6/16/MPŁ

Od redakcji

Organy podatkowe konsekwentnie odmawiają podatnikom prawa do rozliczania w kosztach wydatków, jakie ponieśli na uzyskanie uprawnień zawodowych przed rozpoczęciem przez nich prowadzenia działalności gospodarczej. Uznają bowiem, że tego rodzaju wydatki mają charakter wydatków osobistych, które nie podlegają rozliczeniu w kosztach. Takie samo stanowisko w kwestii braku możliwości zaliczania do kosztów wydatków na kształcenie poniesionych przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 4 marca 2016 r., sygn. IPTPB1/4511-757/15-3/SK.

4.2. Studia podyplomowe

Podatnik może zaliczyć do kosztów wydatki na studia podyplomowe na kierunku związanym z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

(...) stwierdzić należy, że jeżeli w istocie, jak wynika z wniosku, studia podyplomowe, o których mowa we wniosku, są związane z zakresem prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, a zdobyta wiedza przyczyni się do wzrostu przychodów, bądź wpłynie na zachowanie lub zabezpieczenie tego źródła przychodu, to czesne oraz wydatki na dojazdy i noclegi do miejscowości, gdzie znajduje się Uczelnia, ponoszone w związku z podjęciem nauki na ww. studiach podyplomowych, mogą, co do zasady, stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, pod warunkiem należytego udokumentowania.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lutego 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4511-721/15/WRz

Od redakcji

Prawo do rozliczania w kosztach wydatków na studia podyplomowe na kierunkach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą potwierdzają również inne organy podatkowe (patrz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 stycznia 2016 r., sygn. ITPB1/4511-1105/15/MPŁ). Organy podatkowe odmawiają natomiast prawa do rozliczania w kosztach wydatków na studia podyplomowe ukończone przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, nawet jeżeli ich kierunek był zgodny z profilem rozpoczętej działalności. Nie pozwalają również na zaliczanie do kosztów wydatków na studia podyplomowe na kierunku, który pozwoli podatnikowi uzyskać dodatkowe umiejętności, jeżeli wydatki te zostały poniesione przed rozszerzeniem profilu prowadzonej działalności o czynności, do których wykonywania uzyskano uprawnienia w wyniku ukończenia studiów podyplomowych. Takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 marca 2016 r., sygn. ILPB1/4511-1-1680/15-2/KF. Czytamy w niej, że:

Podsumowując, skoro Wnioskodawca ponosi przedmiotowe wydatki przed rozszerzeniem profilu prowadzonej działalności gospodarczej, nie można uznać, że wydatki te pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskiwanymi obecnie przychodami, czy też ponoszone są w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów (źródło przychodów pozostające w bezpośrednim związku przyczynowo-skutkowym z tymi wydatkami jeszcze nie istnieje). (...) Tym samym nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

4.3. Nauka języka angielskiego

Podatnik, który poniósł wydatek na naukę języka angielskiego, może zaliczyć go do kosztów, jeżeli znajomość tego języka jest mu niezbędna do prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa podatkowego i przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że skoro - jak podano we wniosku - ponoszone wydatki na podwyższenie kwalifikacji zawodowych, tj. opłaty za kurs językowy, mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a w konsekwencji wpływ na powstanie lub zwiększenie, obecnie lub w przyszłości, przychodu, to wydatki na ten cel mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jednakże pod warunkiem ich należytego udokumentowania.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 lutego 2016 r., sygn. ITPB1/4511-1231/15/PSZ

Od redakcji

Wydatki poniesione na kurs języka angielskiego mogą stanowić koszt uzyskania przychodu, jeżeli znajomość tego języka jest potrzebna do wykonywania czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Takie korzystne dla podatników stanowisko zajął również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacjach indywidualnych z 19 maja 2014 r., sygn. ITPB1/415-284/10/PSZ, oraz z 2 kwietnia 2014 r., sygn. ITPB1/415-37/14/EM.

4.4. Uzyskanie dodatkowych uprawnień potrzebnych do wykonywania wyuczonego zawodu

Notariusz może zaliczyć do kosztów wydatki poniesione w celu uzyskania uprawnień tłumacza przysięgłego.

Skoro zatem z Prawa o notariacie wprost wynika, że notariusz może przetłumaczyć akt lub inny dokument osobiście, za błędne należy uznać stanowisko organu interpretującego, że sporne wydatki służą wyłącznie podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia podatnika, i nie są związane z prowadzeniem kancelarii notarialnej. Poza tym, zdaniem Sądu, pogląd organu wyrażony w tym zakresie jest wewnętrznie sprzeczny - wskazując na osobisty charakter wydatków, organ sam zwrócił uwagę na ich związek z działalnością gospodarczą skarżącej, podnosząc, że wydatki w przyszłości mogą służyć zwiększeniu konkurencyjności wnioskodawczyni na rynku.

Zasadnie zatem skarżąca zarzuciła organowi błędną wykładnię art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. w zw. z art. 2 § 3 i art. 87 Prawa o notariacie.

Wyrok WSA w Łodzi z 21 kwietnia 2016 r., sygn. akt I SA/Łd 81/16 (orzeczenie nieprawomocne)

Od redakcji

Kwestia możliwości rozliczania w kosztach wydatków ponoszonych przez notariuszy na uzyskanie uprawnień tłumaczy przysięgłych była przedmiotem interpretacji organów podatkowych. Niestety organy podatkowe konsekwentnie odmawiały w nich prawa do zaliczenia tego rodzaju wydatków do kosztów, twierdząc, że mają one osobisty charakter (patrz m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 29 września 2015 r., sygn. IPTPB1/4511-384/15-2/AG). Organy podatkowe nie brały pod uwagę regulacji, jakie w tej kwestii wynikają z przepisów ustawy - Prawo o notariacie. Z art. 87 § 1 pkt 1 tej ustawy wynika, że jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach notarialnych nie zna języka polskiego i do czynności nie jest dołączony przekład na inny znany tej osobie język, notariusz powinien przetłumaczyć akt lub inny dokument osobiście albo przy pomocy tłumacza. Zgodnie zaś z art. 2 § 3 tej ustawy na żądanie strony notariusz może dokonać czynności notarialnej w języku obcym, wykorzystując własną znajomość języka obcego wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego. Taka regulacja wyklucza możliwość uznania wydatków ponoszonych przez notariuszy na uzyskanie uprawnień tłumacza przysięgłego za poniesione w celach osobistych, niezwiązanych z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.

5. Wydatki samochodowe

5.1. Zakup i eksploatacja drugiego samochodu w jednoosobowej działalności gospodarczej

Podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może zaliczyć do kosztów odpisy amortyzacyjne oraz koszty związane z eksploatacją drugiego samochodu nabytego na potrzeby tej działalności.

(...) stwierdzić należy, że skoro przedmiotowe samochody będą służyły Wnioskodawcy do prowadzenia działalności gospodarczej i zostaną one uznane za środki trwałe w tej działalności, to do kosztów podatkowych prowadzonej działalności może on zaliczać odpisy amortyzacyjne dokonywane od ich wartości początkowych, jednakże w przypadku, gdy samochód ten jest samochodem osobowym, z uwzględnieniem limitu wskazanego w art. 23 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że po ujęciu drugiego samochodu w ewidencji środków trwałych kosztami uzyskania przychodów będą odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowych wskazanych środków trwałych w prowadzonej działalności gospodarczej (do wysokości określonej w art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Również wydatki związane z eksploatacją ww. samochodów, o ile są one wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, mogą stanowić koszty podatkowe (...).

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 marca 2016 r., sygn. ILPB1/4511-1-157/16-2/IM

Od redakcji

Podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mają wątpliwości, czy mogą wprowadzić do ewidencji środków trwałych kolejny samochód i rozliczać w kosztach związane z nim wydatki. Organy podatkowe twierdzą, że wszystko zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli jej charakter wskazuje na potrzebę posiadania dwóch samochodów, albo pierwszy z samochodów jest już w bardzo złym stanie faktycznym, nic nie stoi na przeszkodzie w zakupie kolejnego pojazdu i wprowadzeniu go do ewidencji środków trwałych. Podatnicy muszą pamiętać, że to na nich będzie ciążył obowiązek udowodnienia, iż zakup kolejnego samochodu do prowadzonej działalności był niezbędny. Należy również pamiętać o konieczności posiadania dokumentów potwierdzających wydatki ponoszone w związku z eksploatacją kolejnego pojazdu, które zostały rozliczone w kosztach.

5.2. Nieodliczony VAT od wydatków związanych z eksploatacją firmowego samochodu

Podatnik może zaliczyć do kosztów 50% VAT od wydatków związanych z eksploatacją samochodu osobowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej, jeżeli na podstawie przepisów ustawy o VAT nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT od tych wydatków w całości.

Do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawczyni może więc zaliczać naliczony podatek VAT od (...) wydatków związanych z eksploatacją na cele związane z działalnością gospodarczą samochodu osobowego, którego nie może odliczyć od podatku należnego na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (50% tego podatku).

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 23 marca 2016 r., sygn. 1061-IPTPB1.4511.214.2016.1.KLK

Od redakcji

Podatnicy mogą odliczać 100% VAT od nabycia i wydatków związanych z eksploatacją samochodów osobowych tylko w przypadku, gdy wykorzystują je wyłącznie na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Aby to udowodnić, muszą m.in. prowadzić ewidencję przebiegu takiego samochodu. Jeżeli podatnik wykorzystuje samochód w użytku mieszanym, to przysługuje mu prawo do odliczenia 50% VAT od wydatków eksploatacyjnych. W takim przypadku nieodliczony VAT może zaliczyć do kosztów (art. 23 ust. 1 pkt 43 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 updop). Podatnicy muszą pamiętać, że do kosztów mogą zaliczać tylko te wydatki eksploatacyjne wraz z nieodliczonym od nich VAT, które są związane z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. W związku z tym nie mogą rozliczyć w kosztach np. wydatków na paliwo zużyte w trakcie urlopu, na który wybrali się samochodem wprowadzonym do ewidencji środków trwałych. Tego rodzaju wydatek jako w ogóle niezwiązany z prowadzoną działalnością gospodarczą nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu (patrz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 września 2014 r., sygn. IBPBI/1/415-698/14/ESZ).

5.3. Wydatki związane z eksploatacją użyczonego samochodu

Podatnik, który używa na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej użyczonego mu samochodu, może zaliczyć do kosztów wydatki związane z jego eksploatacją tylko do wysokości limitu wynikającego z prowadzonej przez niego ewidencji przebiegu pojazdu.

Mając zatem na uwadze informacje przedstawione we wniosku oraz (...) przepisy prawa, należy stwierdzić, że wydatki na zakup paliwa do samochodu osobowego, używanego przez Wnioskodawcę na podstawie umowy użyczenia, rozliczone poprzez ewidencję przebiegu pojazdu będą stanowić koszty uzyskania przychodów Wnioskodawcy - jednak tylko do kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów działalności gospodarczej podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. (...)

Dlatego też - z uwagi na fakt, że Wnioskodawca nie uwzględnił ograniczenia wynikającego z art. 23 ust. 1 pkt 46 cyt. ustawy - nie można podzielić jego stanowiska, zgodnie z którym kwotę netto wynikającą z faktur za paliwo, które zużywa w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w użyczonym pojeździe osobowym, Zainteresowany może wliczyć w koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 marca 2016 r., sygn. ILPB1/4511-1-1499/15-6/AK

5.4. Miesięczna opłata serwisowa za leasingowany samochód

Podatnik może zaliczyć w całości do kosztów miesięczną opłatę serwisową uiszczaną na rzecz leasingodawcy, w skład której wchodzi m.in. obsługa techniczna, serwis ogumienia, assistance z samochodem zastępczym, ubezpieczenie z likwidacją szkód. W takim przypadku nie znajduje zastosowania ograniczenie w zaliczaniu do kosztów składek ubezpieczeniowych od samochodów, których wartość przekracza równowartość 20 000 euro.

(...) stwierdzić należy, że skoro (...) umowa ubezpieczenia samochodów, będących przedmiotem leasingu operacyjnego, została zawarta z firmą ubezpieczeniową przez finansującego (leasingodawcę), a wartość tego ubezpieczenia jest jedynie jednym z elementów kalkulacji wysokości rat leasingowych (opłaty serwisowej), które Wnioskodawca zobowiązany jest płacić, to w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku nie znajdzie zastosowania ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji, jeżeli w istocie umowa leasingu operacyjnego, o której mowa we wniosku, spełnia wszystkie wymogi określone w cyt. art. 17b ww. ustawy, to Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej całą wartość opłaty serwisowej stanowiącej płatność z tytułu zawartej umowy leasingu będącą częścią rat leasingowych, w których wliczona została również wartość ubezpieczenia przedmiotu leasingu bez ograniczenia wynikającego z treści art. 16 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 marca 2016 r., sygn. ITPB3/4510-709/15-3/JG

Od redakcji

Podatnik nie może zaliczać do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia (art. 23 ust. 1 pkt 47 updof i art. 16 ust. 1 pkt 49 updop). W przypadku użytkowania samochodów osobowych na podstawie umów leasingu operacyjnego ograniczenie to dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy to leasingobiorca:

● jest stroną umów ubezpieczenia zawartych dla leasingowanych samochodów,

● uiszcza składki ubezpieczeniowe na rzecz ubezpieczyciela.

W związku z tym dla podatników korzystniejsze jest dokonywanie opłat serwisowych na rzecz firm leasingowych, w których skład wchodzą koszty ubezpieczenia samochodu. W takim przypadku stroną umowy ubezpieczenia jest leasingodawca, a nie leasingobiorca, co pozwala na uniknięcie ograniczenia w zaliczeniu do kosztów składek na ubezpieczenie samochodu o wartości początkowej przekraczającej równowartość 20 000 euro.

6. Kary umowne

6.1. Kary umowne zapłacone za uszkodzenie transportowanych towarów

Podatnik świadczący usługi transportowe nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kar umownych wypłaconych z tytułu uszkodzenia przewożonego towaru oraz dostarczenia go z opóźnieniem.

Z zacytowanego przepisu wywieść więc można, że podmiot świadczący konkretny rodzaj usługi - jak w opisanej sytuacji usługę przewozu - zobowiązany jest do wykonania jej z należytą starannością właściwą dla podmiotu profesjonalnego. Usługa taka rozumiana być powinna więc jako dostarczenie przedmiotu przewozu - w analizowanym przypadku łodzi - do miejsca odbioru w stanie niepogorszonym i we właściwym terminie. Nie może więc zostać uznane za prawidłowe wykonanie usługi - jak w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku - dostarczenie uszkodzonego przedmiotu przewozu.

W świetle przedstawionych wyjaśnień stwierdzić więc należy, że wypłacone przez Wnioskodawcę zleceniodawcy odszkodowanie z tytułu uszkodzenia łodzi - przedmiotu przewozu - w wysokości określonej w wystawionej przez zleceniodawcę nocie obciążeniowej, nie może zostać uznane za koszt uzyskania przychodu. Kwota ta mieści się bowiem w dyspozycji zacytowanego art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przez co wydatek ten nie może pomniejszyć przychodu Wnioskodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 24 marca 2016 r., sygn. ITPB2/4511-1193/15/TJ

Od redakcji

Pod koniec 2015 r. organy podatkowe zaczęły zmieniać stanowisko dotyczące kar umownych wypłacanych przez firmy transportowe z tytułu uszkodzenia przewożonych przez nie towarów oraz dostarczenia ich z opóźnieniem. Obecnie odmawiają one podatnikom rozliczenia tego rodzaju kar w kosztach uzyskania przychodów (patrz również interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 września 2015 r., sygn. ILPB3/4510-1-281/15-2/AO, oraz z 2 marca 2016 r., sygn. ILPB3/4510-1-546/15-2/KS). Organy podatkowe twierdzą, że podmiot świadczący usługę przewozu zobowiązany jest do wykonania jej z należytą starannością. Dostarczenie przedmiotu przewozu do miejsca jego odbioru powinno się odbyć w stanie niepogorszonym oraz w ustalonym ze zleceniodawcą terminie. W związku z tym nie można uznać za prawidłowe wykonanie usługi transportowej, jeżeli doszło do dostarczenia uszkodzonego przedmiotu przewozu albo przedmiot ten został dostarczony w stanie nienaruszonym, ale z opóźnieniem. Wypłacona w takich przypadkach kara umowna jest karą z tytułu wadliwego wykonania usługi transportowej, która jest wyłączona z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 19 updof.

Przypomnijmy, że w poprzednich latach korzystne dla podatników świadczących usługi transportowe stanowisko w omawianej sprawie zajęli m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 2 lipca 2013 r., sygn. ILPB3/423-152/13-2/JG, oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 26 stycznia 2010 r., sygn. IPPB5/423-828/09-2/JC.

6.2. Kary umowne zapłacone za opóźnienia w dostarczeniu towarów lub wykonaniu usług

Podatnik może zaliczyć do kosztów kary zapłacone z tytułu opóźnień w dostawie produkowanych przez niego towarów, jeżeli opóźnienia nie są efektem jego zawinionego działania.

Niezwykle istotne jest, aby obiektywna ocena działań Spółki skutkowała możliwością uznania ich za racjonalne, podjęte przy zachowaniu zasad staranności, które to działania muszą cechować przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą. W takim przypadku zapłacona przez Wnioskodawcę kara umowna za nieterminowe wykonanie i dostarczenie bądź niedostarczenie towarów stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop.

Jeżeli więc powyższe sytuacje nie wynikają z nieracjonalnego i pozbawionego należytej staranności działania, to wydatki z tytułu ww. kar umownych, jako spełniające warunki określone w art. 15 ust. 1 updop, stanowić będą koszty uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 maja 2016 r., sygn. IBPB-1-2/4510-239/16/JW

Od redakcji

Organy podatkowe zezwalają podatnikom na zaliczanie do kosztów kar z tytułu opóźnień w dostawach produkowanych przez nich towarów, jeżeli opóźnienia te nie wynikają z nieracjonalnego i pozbawionego należytej staranności działania samego producenta. W przypadku ewentualnej kontroli podatkowej to producent będzie musiał udowodnić, że nie ponosi winy za powstałe opóźnienia. Niemożność dostarczenia w terminie zamówionych przez kontrahentów towarów może wynikać np. ze zwiększonego niż przewidywane na etapie zawierania umów zapotrzebowania kontrahenta na konkretny produkt, co może być skutkiem rozpoczętych przez kontrahenta działań promocyjnych nieustalonych wcześniej z producentem. Przyczyną opóźnień mogą być również przejściowe problemy z dostępnością surowców potrzebnych do wyprodukowania zamówionych towarów. Możliwość zaliczenia do kosztów kar umownych zapłaconych z powodu opóźnień potwierdził również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2016 r., sygn. ITPB3/4510-118/16-9/AD (kary umowne wypłacone za nieterminowe dokonanie dostaw systemów informatycznych i sieci telekomunikacyjnych).

7. Straty

7.1. Wyłudzone pieniądze

Podatnik ma prawo zaliczyć do kosztów stratę spowodowaną przez wpłatę pieniędzy na konto wskazane mu przez oszusta podającego się za jednego z jego kontrahentów.

(...) stwierdzić należy, że strata w środkach obrotowych powstała na skutek wyłudzenia może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w momencie poniesienia, tj. w dniu, na który ujęto ją jako koszt w księgach rachunkowych. Przy czym dzień, na który ujęto stratę w księgach rachunkowych, może być tożsamy z dniem otrzymania przez Wnioskodawcę postanowienia o umorzeniu śledztwa.

Zatem stanowisko, że Wnioskodawca jest uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty spowodowanej przez wpłatę na konto wskazane przez oszusta na dzień otrzymania postanowienia o umorzeniu śledztwa, jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-2/4510-271/16/AK

Od redakcji

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez podatnika wynika, że padł on ofiarą oszustwa polegającego na włamaniu hakerskim do serwera jednego z jego kontrahentów dostawcy, w wyniku czego korespondencja mailowa kierowana przez podatnika do tego dostawcy nie docierała do niego, lecz była przechwytywana przez inny podmiot. Ten z kolei wysyłał z konta mailowego dostawcy odpowiedzi do podatnika, wprowadzając go w błąd co do numerów rachunków do zapłaty za dostawy. Podatnik nie był w stanie samodzielnie ustalić, że kierowana do niego korespondencja jest nieprawdziwa. Ponieważ straty finansowe, które poniósł, są przez niego niezawinione, organ podatkowy zezwolił na ich zaliczenie do kosztów. Biorąc pod uwagę zwiększającą się liczbę przestępstw internetowych, których ofiarą padają przedsiębiorcy, stanowisko organu podatkowego należy uznać za bardzo korzystne i uwzględniające realia prowadzonej w obecnych czasach działalności gospodarczej.

8. Składki członkowskie

8.1. Składki członkowskie na rzecz samorządów zawodowych

Radca prawny może zaliczyć do kosztów składki członkowskie wpłacane z tytułu przynależności do samorządu zawodowego radców prawnych.

(...) pewne grupy zawodowe są zobowiązane do zapłaty składek członkowskich na rzecz organizacji zrzeszających osoby wykonujące dany zawód. Osoby te mają prawo zaliczenia zapłaconej kwoty składek w koszty uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ przynależność do organizacji jest obowiązkowa i jest warunkiem prowadzenia danej działalności. Składki są więc wpłacane w celu osiągnięcia przychodu. Takimi grupami zawodowymi są m.in. radcowie prawni.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4511-152/16/WRz

Od redakcji

Podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów składki członkowskie na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa (art. 23 ust. 1 pkt 30 updof). Przynależność radców prawnych do samorządu zawodowego jest obowiązkowa i wynika z ustawy o radcach prawnych. Z art. 29 pkt 4a tej ustawy wynika, że skreślenie z listy radców prawnych następuje w przypadku nieuiszczenia składek członkowskich za okres dłuższy niż jeden rok. Oznacza to, że nieopłacenie przez radcę prawnego składki członkowskiej przez okres dłuższy niż rok będzie skutkowało niemożnością wykonywania przez niego zawodu, a co za tym - utraci on możliwość uzyskiwania przychodów z tej działalności.

9. Najem

9.1. Koszty utrzymania lokalu ponoszone w trakcie przerwy w jego wynajmowaniu

Podatnik może zaliczyć do kosztów odpisy amortyzacyjne oraz wydatki związane z utrzymaniem lokalu ponoszone w trakcie przerwy w jego wynajmowaniu.

(...) stwierdzić należy, że odpisy amortyzacyjne dokonywane od wynajmowanego lokalu mieszkalnego oraz koszty czynszu, opłat za media i zapłaconych odsetek w okresie szukania najemców lokalu mieszkalnego mogą stanowić dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodu. Na powyższe nie mają wpływu przerwy w wynajmowaniu lokalu mieszkalnego spowodowane poszukiwaniem najemców. Przy czym na Wnioskodawcy jako wynajmującym ciąży obowiązek udowodnienia, że czynił starania dla pozyskania najemców, a zatem nie zrezygnował z wynajmu środka trwałego (lokalu mieszkalnego).

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 26 kwietnia 2016 r., sygn. ITPB1/4511-67/16-5/JŁ

Od redakcji

Wielu podatników wynajmujących nieruchomości spotkało się z sytuacją, w której następuje przerwa w najmie należących do nich nieruchomości. Zazwyczaj jest ona spowodowana poszukiwaniem nowego najemcy. W tym czasie właściciele nieruchomości cały czas ponoszą koszty związane z eksploatacją nieruchomości. Jeżeli jej zakup został sfinansowany kredytem, muszą również opłacać raty kredytowe. Organy podatkowe pozwalają w takim przypadku na rozliczanie ww. wydatków w kosztach. Prawo to uzależniają jednak od możliwości udowodnienia przez wynajmującego, że w trakcie przerwy w najmie cały czas poszukiwał nowego najemcy. Takimi dowodami mogą być opłaty za zamieszczanie ofert najmu w prasie i na portalach internetowych. Podatnik, który nie podejmie tego rodzaju czynności, traci prawo do rozliczania ww. wydatków w kosztach. Zdaniem organów podatkowych brak działań ze strony wynajmującego podejmowanych w celu pozyskania nowego najemcy świadczy o tym, że zdecydował się on na przerwę w najmie nieruchomości.

10. Nieodliczony VAT

Podatnik, który uregulował gotówką kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku wynikającego z faktury VAT RR, przez co utracił możliwość jego odliczenia na podstawie przepisów ustawy o VAT, nie może tej kwoty zaliczyć do kosztów.

(...) należy przyjąć, że art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) tiret drugi u.p.d.o.f. będzie miał zastosowanie, gdy podatnikowi w ogóle nie przysługiwało prawo odliczenia, a nie w sytuacji, gdy prawo to (z jakichkolwiek względów) utracił (por. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz, Warszawa 2006, s. 807).

Zatem skoro w rozpoznawanej sprawie utrata przez skarżącego prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikała z naruszenia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie formy zapłaty należności na rzecz rolnika ryczałtowego, to dokonana interpretacja, zasadnie zaakceptowana przez sąd I instancji, słusznie wskazała, że brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że podatek naliczony stał się kosztem uzyskania przychodu.

Wyrok NSA z 3 marca 2016 r., sygn. akt II FSK 212/14

Od redakcji

Z art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT wynika, że zryczałtowany zwrot podatku dokonany na rzecz rolnika ryczałtowego zwiększa podatek naliczony u nabywcy, pod warunkiem że zapłata należności za produkty rolne, obejmująca kwotę zryczałtowanego zwrotu, została dokonana na rachunek bankowy rolnika w terminie 14 dni od dnia zakupu. Nabywca produktów rolnych, który dokona zapłaty gotówką, traci prawo do zwiększenia swojego podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Jednocześnie nie może tej kwoty zaliczyć do kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 43 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 updop. Przepisy te pozwalają bowiem na zaliczanie nieodliczonego VAT do kosztów tylko w przypadku, gdy podatnikowi w ogóle nie przysługiwało prawo do całkowitego lub częściowego odliczenia VAT. Przepisy te nie mają zastosowania do przypadków, gdy do odliczenia VAT nie doszło z winy podatnika.

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK