Rachunkowość Budżetowa 7/2016, data dodania: 04.04.2016

Stosowanie przepisów o VAT przez JST po centralizacji rozliczeń - w pytaniach i odpowiedziach

Najpóźniej do 1 stycznia 2017 r. samorządy muszą dokonać "centralizacji" rozliczeń VAT od zakupów dokonywanych przez samorządowe jednostki budżetowe oraz samorządowe zakłady budżetowe. Proces ten wywołuje liczne pytania i wątpliwości. Odpowiadamy na Państwa pytania w tej sprawie.

W świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 samorządowe jednostki budżetowe (samorządowe - ponieważ zarówno wyrok, jak i wcześniejsza uchwała NSA mają zastosowanie nie tylko do gminnych, ale także odpowiednio do powiatowych oraz wojewódzkich jednostek budżetowych), a także samorządowe zakłady budżetowe (co z kolei wynika z uchwały NSA z 26 października 2015 r., sygn. I FPS 4/15) nie są odrębnymi od jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST) podatnikami VAT.

Sytuacja taka ma miejsce od dawna, ponieważ wyrok ten obowiązuje wstecz. Dotychczasowa praktyka była jednak inna. W związku z tym Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że do końca 2016 r. (początkowo miało to być tylko do połowy 2016 r.) nie będzie kwestionować samodzielnego rozliczania VAT przez te jednostki. Ministerstwo zapowiedziało również akt prawny regulujący zasady przechodzenia przez JST na scentralizowany model rozliczania VAT. Aktem tym będzie ustawa o zasadach rozliczeń w podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków europejskich przez jednostki samorządu terytorialnego oraz o zmianie ustawy o finansach publicznych, której projekt ukazał się w połowie stycznia 2016 r. Trzeba pamiętać, że ustawa obecnie jest jeszcze na etapie projektu, więc zawarte w niej przepisy mogą ulec zmianie.

W jaki sposób po centralizacji trzeba będzie stosować wskaźnik związany ze sprzedażą zwolnioną (z art. 90 ustawy o VAT)? Czy po centralizacji jednostki gminne powinny stosować wskaźnik osobno do końca 2017 r., a później razem? Natomiast prewspółczynnik związany z działalnością niebędącą działalnością gospodarczą należy stosować osobno?

Z art. 5 ust. 1 projektu ustawy wynika, że w początkowym okresie po przejściu na model scentralizowany JST będą musiały dla poszczególnych swoich jednostek organizacyjnych stosować odrębne proporcje do celów odliczeń częściowych (tj. proporcje, o których mowa w art. 90 ust. 2 i nast. ustawy o VAT). Będzie tak do końca 2017 r. A zatem do końca 2017 r. przepisy o odliczeniach częściowych będą stosowane przez JST podobnie jak przepisy o tzw. prewspółczynniku, który w przypadku tych jednostek obliczany jest odrębnie dla poszczególnych samorządowych jednostek organizacyjnych (zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników).

Sytuacja ulegnie zmianie z początkiem 2018 r. Od tego dnia proporcja do celów odliczeń częściowych ma być już obliczana łącznie dla całej JST. Od 1 stycznia 2018 r. sposób stosowania przepisów o odliczeniach częściowych ma się zatem różnić od sposobu stosowania przepisów o prewspółczynniku.

Jak po centralizacji należy traktować obrót wewnątrz gminy (sprzedaż między jednostkami gminnymi)? Czy obrót ten będzie podlegał pod prewspółczynnik?

Po centralizacji rozliczeń VAT czynności dokonywane pomiędzy jednostkami organizacyjnymi danej JST (np. gminy) będą wykonywane wewnątrz tej jednostki, jako podatnika VAT. W konsekwencji, nie będą podlegały opodatkowaniu VAT. Nie będą one zatem generować obrotu, który jest uwzględniany przez poszczególne jednostki organizacyjne JST przy określaniu prewspółczynnika.

Po centralizacji rozliczeń VAT sprzedaż pomiędzy jednostkami tej samej gminy (czy innej JST) nie będzie zatem uwzględniana jako obrót przy określaniu prewspółczynnika przez tę gminę (lub inną JST).

Przy obliczaniu prewspółczynnika będą natomiast musiały być uwzględniane dochody (w przypadku urzędów gmin oraz gminnych jednostek budżetowych) oraz przychody (w przypadku gminnych zakładów budżetowych) dotyczące takiej sprzedaży - a więc jej występowanie będzie wpływać na wysokość prewspółczynnika obowiązującego daną jednostkę.

Jakie pieczątki stosować na fakturach sprzedaży w jednostkach podległych?

Od ponad 20 lat przepisy o VAT nie wymagają od podatników przybijania pieczątek na fakturach (obowiązek taki istniał do końca 1994 r.). Dotyczy to również faktur wystawianych przez jednostki sektora finansów publicznych. Faktury wystawiane po centralizacji rozliczeń VAT nie będą więc musiały mieć przybijanych pieczątek.

Nie ma jednak przeszkód, aby na takich fakturach pieczątki jednak były (jako forma adnotacji). W takich przypadkach najwłaściwsze jest, aby była to pieczątka jednostki organizacyjnej JST (np. gminy), która faktycznie wykonuje czynność dokumentowaną daną fakturą.

Czy pozostałe dokumenty niezwiązane z VAT trzeba będzie wystawiać z nazwą jednostki podległej oraz jej NIP-em?

Sposób wystawiania dokumentów niezwiązanych z VAT zależy od treści przepisów, które regulują wystawianie tych dokumentów (o ile przepisy takie w ogóle istnieją). Z podatkowego punktu widzenia nie ma przeszkód, aby na dokumentach takich wskazywana była nazwa jednostki organizacyjnej JST oraz jej NIP (a nie nazwa gminy oraz NIP gminy czy innej JST).

Czy w podatku dochodowym od osób prawnych w gminnym zakładzie budżetowym coś się zmieni po centralizacji?

Centralizacja rozliczeń VAT nie wpłynie na sposób rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych przez gminne zakłady budżetowe. Rozliczanie tego podatku będzie się odbywać na dotychczasowych zasadach.

TOMASZ KRYWAN

 prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków

PODSTAWY PRAWNE

● projekt z 14 stycznia 2016 r. ustawy o zasadach rozliczeń w podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków europejskich przez jednostki samorządu terytorialnego oraz o zmianie ustawy o finansach publicznych (www.sejm.gov.pl)

● art. 86, art. 90 i art. 106e ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649)

W jednym z kolejnych numerów "Rachunkowości Budżetowej" w dziale "Podatki" odpowiemy m.in. na pytanie: Jak rozliczyć VAT z projektu realizowanego przez gminę?

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK