Wydatki na działalność badawczo-rozwojową będą odliczane od podstawy opodatkowania

Od 1 stycznia 2016 r. w updof i updop pojawi się nowe odliczenie od podstawy opodatkowania (nowo dodane art. 26e updof i art. 18d updop).

Uprawnieni do odliczenia. Przedsiębiorcy będą mogli odliczyć od podstawy opodatkowania część kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Ustawodawca określił te koszty jako "koszty kwalifikowane". Przy czym wydatki, które można uznać za kwalifikowane, wymieniono w samych ustawach.

Prawo do odliczenia nie będzie przysługiwało jedynie tym przedsiębiorcom, którzy w roku podatkowym prowadzili działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.

Koszty podlegające odliczeniu. Odliczeniu będą podlegały koszty kwalifikowane poniesione w ramach działalności badawczo-rozwojowej. W przypadku badań podstawowych z odliczenia można skorzystać jedynie, gdy badania te będą prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową. W praktyce odliczenie obejmie m.in. wydatki na opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych. Koszty kwalifikowane będą podlegały odliczeniu, jeżeli nie zostaną podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Maksymalna wielkość odliczeń. Odliczenie nie będzie równe kwocie poniesionych wydatków. Przedsiębiorcy będą mogli odliczyć od podstawy opodatkowania:

● 30% kosztów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej,

● 20% pozostałych kosztów - w przypadku mikro, małych albo średnich przedsiębiorców, oraz

● 10% pozostałych kosztów - w przypadku przedsiębiorców nieuprawnionych do odliczeń w wysokości 20% tzw. pozostałych kosztów.

Takie pozostałe koszty mogą stanowić np. wydatki na nabycie surowców i materiałów, ekspertyz, usług doradczych, wyników badań naukowych, czy odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej związane z działalnością badawczo-rozwojową. Do pozostałych kosztów będą się również zaliczały odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Moment dokonania odliczenia. Odliczenia przedsiębiorcy będą mogli dokonać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. Natomiast w sytuacji gdy przedsiębiorca poniesie za rok podatkowy stratę lub wielkość jego dochodu będzie niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia będzie mógł dokonać w kolejnych latach podatkowych. W takich przypadkach odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - można będzie dokonać w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Ewidencjonowanie wydatków do odliczenia. Przedsiębiorcy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy będą chcieli skorzystać z omawianego odliczenia, są obowiązani w ewidencji rachunkowej wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.

Nowe definicje. Warto zauważyć, że ustawa wprowadza do ustaw o podatku dochodowym definicje:

● działalności badawczo-rozwojowej,

● badań naukowych i

● prac rozwojowych.

To na podstawie tych definicji przedsiębiorcy będą mogli sprawdzić, czy ponoszone przez nich wydatki uprawniają do skorzystania z opisanego odliczenia.

Likwidacja ulgi technologicznej

Od 1 stycznia 2016 r. zostaną uchylone art. 26c updof i art. 18b updop. Przepisy te umożliwiają odliczenie części wydatków od podstawy opodatkowania na nabycie wartości niematerialnych i prawnych, które nie są stosowane na świecie dłużej niż pięć lat. Z ulgi tej korzystali m.in. przedsiębiorcy, którzy kupowali nowe rozwiązania informatyczne dla swoich firm. Od przyszłego roku nie będą mieli takiej możliwości. Z prawa do tej ulgi skorzystają jeszcze tylko ci podatnicy, którzy nie później niż do końca roku podatkowego rozpoczętego przed 1 stycznia 2016 r.:

● dokonają wydatku objętego ulgą i

● wpiszą nabyte nowe technologie do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (art. 11 ustawy).

Z prawa do ulgi mogą skorzystać także podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy jest inny niż kalendarzowy i rozpoczął się przed 1 stycznia 2016 r. oraz zakończy się po 31 grudnia 2015 r. (art. 12 ustawy). Stosują oni do końca tego roku podatkowego przepisy w ich starym brzmieniu.

Zniesienie opodatkowania aportów własności intelektualnej i przemysłowej

Od 1 stycznia 2016 r. wniesione w 2016 lub 2017 r. aporty własności intelektualnej i przemysłowej nie będą opodatkowane (art. 13 ustawy). Ustawodawca odstępuje od ustalenia przychodu i kosztów uzyskania przychodów z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny w postaci komercjalizowanej własności intelektualnej wniesiony przez podmiot komercjalizujący. Uregulowania te dotyczą zarówno podatników pdof, jak i pdop.

Niestety, z tego korzystnego uregulowania nie skorzystają przedsiębiorcy, w sytuacji gdy przedmiotem wkładu niepieniężnego jest autorskie prawo do programu komputerowego (art. 13 ust. 4 ustawy).

Preferencje podatkowe dla inwestorów

Od 1 stycznia 2016 r. ustawa wprowadziła do polskiego systemu podatkowego definicję tzw. spółki venture capital (czyli spółki kapitałowej podwyższonego ryzyka). Wyłącznym przedmiotem działalności tych spółek jest dokonywanie inwestycji finansowych. Są to spółki, które inwestują w roku podatkowym 75% wartości bilansowej aktywów w aktywa inne niż "bezpieczne".

Ustawa wprowadza zwolnienie od podatku dochodowego dochodów spółek venture capital z tytułu zbycia udziałów (akcji) nabytych w 2016 r. albo w 2017 r. (zob. art. 14 ustawy). Co istotne, aby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego ustawą, spółka, której akcje czy udziały będą zbywane, będzie musiała prowadzić działalność badawczo-rozwojową. Nowe zwolnienie ma wspierać inwestowanie w projekty innowacyjne, a przez to obarczone podwyższonym ryzykiem.

Ze zwolnienia nie będą mogły skorzystać dochody pochodzące z tytułu zbycia akcji lub udziałów w:

● zagranicznych spółkach kontrolowanych,

● spółce wytwarzającej wyroby akcyzowe oraz

● spółce prowadzącej działalność handlową.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1, 2 i 11-15 ustawy z 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności - Dz.U. z 2015 r., poz. 1767

Sławomir Biliński

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"