Na co zwrócić uwagę, sporządzając zeznanie roczne PIT

Do 30 kwietnia 2024 r. podatnicy muszą złożyć zeznanie roczne PIT za 2023 r. W rozliczeniu za ten rok większa liczba podatników może skorzystać z usługi Twój e-PIT, wzrosły limity odliczeń z tytułu składek na związki zawodowe oraz zarobków pełnoletnich uczących się dzieci, których rodzice chcą rozliczyć się jako osoby samotne. W raporcie omawiamy te zmiany. Wskazujemy również przypadki, w których MF zmieniło swoje dotychczasowe stanowisko w kwestiach związanych z rozliczeniem rocznym. W niektórych przypadkach na korzyść podatników, w innych wręcz przeciwnie. Wyjaśniamy także wątpliwości, które nadal pojawiają się wśród podatników, mimo że przepisy regulują te kwestie już od kilku lat.

 1. Sposób składania zeznań PIT - nowości

Podatnicy mogą składać zeznania roczne PIT za 2023 r. na trzy sposoby, tj.:

• papierowo,

• elektronicznie,

• za pomocą usługi Twój e-PIT.

Nowości w usłudze Twój e-PIT. W tym roku po raz pierwszy usługa Twój e-PIT jest dostępna dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz działy specjalne produkcji rolnej. W ramach tej usługi podatnikom zaoferowano trzy nowości, tj.:

• udostępniono zeznanie PIT-36L, dzięki czemu z usługi Twój e-PIT mogą skorzystać podatnicy, którzy w 2023 r. osiągnęli przychody z działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowane podatkiem liniowym;

• umożliwiono sporządzenie zeznania PIT-36 podatnikom rozliczającym przychody z działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych na zasadach ogólnych; w rozliczeniu za 2022 r. zeznanie PIT-36 w usłudze Twój e-PIT mogły sporządzić tylko osoby rozliczające m.in. przychody z rent i emerytur zagranicznych i z działalności nierejestrowej;

• umożliwiono sporządzenie zeznania PIT-28 podatnikom rozliczającym przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym; w rozliczeniu za 2022 r. zeznanie PIT-28 mogły sporządzić tylko osoby rozliczające przychody z najmu i ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.

Decydując się na rozliczenie w ramach usługi Twój e-PIT, podatnik, który w 2023 r. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej, samodzielnie musi uzupełnić dane dotyczące:

• przychodów,

• kosztów uzyskania przychodów (w PIT-36 i PIT-36L),

• składek na ubezpieczenia społeczne, 

• składek na ubezpieczenie zdrowotne (w przypadku działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ewidencjonowanym lub podatkiem liniowym) oraz

• ulg i odliczeń.

Po uzupełnieniu zeznania o wymienione dane podatnik musi je zaakceptować.

UWAGA!

Z rozliczenia za 2023 r. w ramach usługi Twój e-PIT po raz pierwszy mogą skorzystać podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej. Podatnicy, którzy skorzystają z tej możliwości, muszą uzupełnić i zaakceptować zeznania PIT-28, PIT-36 i PIT-36L. 

Zmiany w elektronicznym składaniu zeznań rocznych PIT. W rozliczeniu za 2023 r. ograniczono liczbę zeznań, które podatnicy mogą złożyć elektronicznie przez system e-Deklaracje na portalu www.podatki.gov.pl. Do zeznań, które można złożyć w ten sposób, należą: PIT‑28, PIT‑28S, PIT‑36, PIT‑36L, PIT‑36LS, PIT‑36S, PIT‑39. Podatnicy nie znajdą tam już zeznań PIT‑37 i PIT‑38. Elektroniczna wysyłka tych zeznań jest możliwa tylko przez e-Deklaracje udostępniane w programach komercyjnych. 

2. Ustalenie urzędu, do którego należy złożyć zeznanie PIT - jak to zrobić prawidłowo

Zeznanie PIT należy składać do urzędu skarbowego właściwego na dzień złożenia zeznania. Ta informacja jest szczególnie istotna dla podatników, którzy zmienili miejsce zamieszkania w trakcie roku podatkowego albo po jego zakończeniu. Tacy podatnicy mają wątpliwości, do którego urzędu powinni złożyć swoje zeznanie, tj. do nowego czy starego. Odpowiedź brzmi: zawsze do nowego. Od kliku lat nie obowiązuje już zasada, że zeznanie roczne składa się do urzędu skarbowego właściwego na ostatni dzień roku podatkowego. Niestety wielu podatników nadal błędnie ją stosuje. 

UWAGA!

Podatnik ma obowiązek złożyć zeznanie roczne PIT do urzędu skarbowego właściwego na dzień złożenia zeznania podatkowego, a nie na ostatni dzień roku podatkowego.

3. Rozliczenie jako samotny rodzic z dzieckiem - o czym trzeba wiedzieć

Podatnicy, którzy chcą skorzystać w rozliczeniu za 2023 r. z preferencyjnego opodatkowania jako samotni rodzice, powinni wiedzieć, że:

• o 3000 zł wzrósł limit dochodów, jakie mogło osiągnąć pełnoletnie uczące się dziecko. W 2023 r. limit ten wynosił 19 061,28 zł. W 2022 r. było to 16 061,28 zł. Przypominamy, że z rozliczenia jako samotny rodzic może skorzystać m.in. osoba samotnie wychowująca pełnoletnie dziecko do ukończenia przez nie 25 lat, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, jeżeli w roku podatkowym dziecko to nie uzyskało dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej):

  • opodatkowanych według skali podatkowej lub o których mowa w art. 30b updof oraz 

  • przychodów objętych ulgą dla młodych albo ulgą na powrót (ulgi te reguluje art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 updof) 

- w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. W grudniu 2023 r. renta socjalna wynosiła 1588,44 zł, zatem limit obowiązujący w rozliczeniu za 2023 r. to 19 061,28 zł (art. 6 ust. 4c pkt 3 i ust. 4e updof);

• dobrowolna rezygnacja w 2023 r. z pobierania świadczenia 500 plus przez rodzica sprawującego opiekę naprzemienną nad dzieckiem nie uprawnia go do skorzystania z rozliczenia jako samotny rodzic w rozliczeniu za ten rok. Takie stanowisko zajął MF w odpowiedzi na pytanie dziennikarzy udzielonej 9 lutego 2023 r. (ID informacji 578172), w której stwierdził, że:

MF

Każdy rodzic - niezależnie od tego, czy rozwiedziony, żyjący w separacji czy w rozłączeniu - jeżeli sprawuje naprzemienną opiekę nad dzieckiem, z racji której zostało mu ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, czyli w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego (do drugiej połowy uprawniony jest drugi rodzic), na gruncie ustawy PIT jest traktowany jako osoba, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem co najmniej jedno dziecko. W konsekwencji, taki rodzic nie może opodatkować swoich dochodów na zasadach przewidzianych dla osoby samotnie wychowującej dzieci. 

Dodajmy, że zwrot "zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci", nie odnosi się do tego czy rodzic faktycznie pobiera to świadczenie, lecz czy ma do niego prawo (zostało mu przyznane). 

Przypominamy, że ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem nie może skorzystać osoba, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 810 ze zm.). Do końca 2023 r. było to świadczenie 500 plus, a od 1 stycznia 2024 r. jest to świadczenie 800 plus (art. 6 ust. 4f updof). 

4. Wspólne rozliczenie z małżonkiem - jakie szanse na preferencyjne opodatkowanie mają nowożeńcy

Podatnicy powinni wiedzieć, że ze wspólnego opodatkowania mogą skorzystać nie tylko małżonkowie pozostający w związku małżeńskim oraz wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy, ale również nowożeńcy. Pozwala na to art. 6 ust. 2 pkt 2 updof. Z przepisu tego wynika, że ze wspólnego opodatkowania mogą skorzystać małżonkowie pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego - w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego. Ponieważ ustawodawca nie wskazał minimalnego okresu, przez jaki musi trwać małżeństwo, to w praktyce może to być nawet jeden dzień. Zatem do wspólnego rozliczenia są uprawnieni zarówno małżonkowie, którzy zawarli związek małżeński 30 lipca 2023 r., jak i ci, którzy zdecydowali się na ten krok 31 grudnia 2023 r. Prawo do skorzystania ze wspólnego rozliczenia przez tych ostatnich potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 31 października 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.683.2022.2.MAP. Stwierdził w niej, że:

MF

Powziął Pan wątpliwość, czy w sytuacji zawarcia związku małżeńskiego 31 grudnia 2022 r. przysługiwać będzie Panu prawo do preferencyjnego rozliczenia się wspólnie z małżonką za cały 2022 r. (…)

Nowo zaślubieni małżonkowie mogą się wspólnie rozliczyć, pod warunkiem że będą posiadać wspólność majątkową i będą małżeństwem na koniec roku podatkowego.

(…) stwierdzić należy, że skoro zamierza Pan zawrzeć związek małżeński w 2022 r., będą Państwo posiadać wspólność majątkową oraz będą Państwo małżeństwem na koniec 2022 r., to w Pana przypadku w odniesieniu do dochodów uzyskanych w całości w 2022 r. (obejmujących okres od stycznia do grudnia 2022 r.) może być zastosowane łączne opodatkowanie dochodów małżonków, przewidziane w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

5. Klimatyzatory z funkcją grzania - koniec odliczania w ramach ulgi termomodernizacyjnej

Podatnicy, którzy nabyli w 2023 r. klimatyzatory z funkcją grzania, muszą wiedzieć, że nie mogą już odliczyć takiego wydatku w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Ta wiadomość może być dla nich dużym zaskoczeniem, ponieważ przez lata organy podatkowe potwierdzały prawo do takiego odliczenia. Niestety 30 marca 2023 r. Minister Finansów wydał nowe objaśnienia podatkowe dotyczące ulgi termomodernizacyjnej, w których stwierdził, że tego rodzaju wydatki nie podlegają odliczeniu. W związku z tym Szef KAS zaczął wydawać interpretacje zmieniające, w których kwestionuje dotychczasowe stanowisko prezentowane przez Dyrektora KIS, przyznające podatnikom prawo do odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej wydatków poniesionych na zakup klimatyzatora z funkcją grzania (por. interpretacje zmieniające Szefa KAS z 21 czerwca 2023 r., sygn. DOP3.8222.99.2023.HTCE, z 23 czerwca 2023 r., sygn. DOP3.8222.100.2023.HTCE, oraz z 24 października 2023 r., sygn. DOP3.8222.121.2023.HTCE).

Objaśnienia podatkowe z 30 marca 2023 r. w sprawie ulgi termomodernizacyjnej są dostępne na stronie cyfrowego wydania "MONITORA księgowego" - www.inforlex.pl/ewydania.

6. Ulga termomodernizacyjna - z odliczenia skorzysta także spadkobierca

Pozbawienie podatników prawa do odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej wydatków na zakup klimatyzatorów z funkcją grzania to zła wiadomość. Mamy jednak również dobrą informację dla podatników zainteresowanych tą ulgą. Otóż organy podatkowe zmieniły stanowisko w kwestii możliwości korzystania z ulgi termomodernizacyjnej przez spadkobierców. W II kwartale 2023 r. Szef KAS zaczął wydawać interpretacje zmieniające, w których potwierdził, że spadkobierca może odziedziczyć ulgę termomodernizacyjną, czyli odliczyć ją w swoim zeznaniu rocznym - nawet jeśli faktura została wystawiona na zmarłego spadkodawcę. Przykładowo, w interpretacji zmieniającej z 26 kwietnia 2023 r., sygn. DOP3.8222.1.2023.CNRU, Szef KAS stwierdził:

MF

Podstawowym warunkiem dziedziczenia przez spadkobiercę praw spadkodawcy do ulgi termomodernizacyjnej jest zatem wydanie decyzji na podstawie art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej.

W konsekwencji dopiero po doręczeniu tej decyzji spadkobierca może uwzględnić w swoim zeznaniu, dotyczącym roku podatkowego następującego po roku, którego dotyczy decyzja z art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej:

• nieodliczoną przez spadkodawcę część ulgi na zasadach z art. 26h ust. 7 ustawy PIT, ujętą w decyzji z art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej, lub

• własne wydatki związane z kontynuacją rozpoczętego przez spadkodawcę przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, lub

• własne wydatki związane z rozpoczęciem nowego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,

przy zachowaniu limitu przysługującego spadkodawcy i okresów, o których mowa w art. 26h ustawy PIT.

W świetle powyższego, prawo do ulgi termomodernizacyjnej, jako prawo majątkowe podlega dziedziczeniu na podstawie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej. Natomiast podstawą odliczenia w ramach tej ulgi wydatku na zamontowanie paneli fotowoltaicznych na odziedziczonym przez Panią budynku nie będzie faktura wystawiona na Pani mamę, ale decyzja, o której mowa w art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej.

7. Składki na związki zawodowe - o ile więcej można odliczyć 

W rozliczeniu za 2023 r. członkowie związków zawodowych mogą odliczyć więcej z tytułu składek wpłacanych na te związki. Jest to 840 zł. W rozliczeniu za 2022 r. podatnicy mogli odliczyć tylko 500 zł, czyli o 340 zł mniej. Odliczenie przysługuje od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej oraz od przychodu opodatkowanego ryczałtem ewidencjonowanym (art. 26 ust. 1 pkt 2c updof i art. 11 ust. 1 uzpd). 

Podsumowanie

1. Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą oraz działy specjalne produkcji rolnej mogą złożyć zeznania PIT-36, PIT-36L i PIT-28 w ramach usługi Twój e-PIT.

2. Zeznanie podatkowe należy złożyć do urzędu skarbowego właściwego na dzień złożenia zeznania, a nie na ostatni dzień roku podatkowego.

3. Ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem mogą skorzystać także małżonkowie, którzy zawarli związek małżeński w trakcie roku.

4. Rodzice, którzy sprawują opiekę naprzemienną nad dziećmi nie mogą rozliczyć się jako samotni rodzice, nawet wtedy, gdy zrezygnowali z pobierania świadczenia 500 plus.

5. W ramach ulgi termomodernizacyjnej nie można odliczyć wydatku na zakup klimatyzatora z funkcją grzania.

6. Z ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać także spadkobiercy podatnika.

7. Członkowie związków zawodowych, którzy wpłacali w trakcie 2023 r. składki członkowskie, mogą odliczyć z tego tytułu 840 zł.

Źródło:

• objaśnienia podatkowe MF z 30 marca 2023 r. pt. "Formy wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych" - opubl. na www.mf.gov.pl

• odpowiedź MF na pytanie redakcji "MONITORA księgowego" dotyczące zeznań, które można składać elektronicznie za 2023 r., udzielona 12 stycznia 2024 r. 

• informacja Ministerstwa Finansów z 9 lutego 2023 r. przekazywana do mediów na zapytania dziennikarzy (ID informacji 578172) - opubl. na www. eureka.mf.gov.pl

POWOŁANE INTERPRETACJE PODATKOWE:

• interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 31 października 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.683.2022.2.MAP)

• interpretacje zmieniające Szefa KAS z 26 kwietnia 2023 r. (sygn. DOP3.8222.1.2023.CNRU), z 21 czerwca 2023 r. (sygn. DOP3.8222.99.2023.HTCE), z 23 czerwca 2023 r. (sygn. DOP3.8222.100.2023.HTCE) oraz z 24 października 2023 r. (sygn. DOP3.8222.121.2023.HTCE)

Katarzyna Wojciechowska

prawnik, ekspert w zakresie podatków dochodowych, redaktor "MONITORA księgowego"