2/2024, data dodania: 22.11.2023 Gdzie w bilansie wykazać niewypłaconą dywidendę i jakie są tego skutki dla spółki
PROBLEM
W czerwcu 2023 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zatwierdziła roczne sprawozdanie finansowe i podjęła uchwałę o wypłacie wspólnikom dywidendy. Do dnia bilansowego jednak środki pieniężne z tytułu uchwalonej dywidendy nie zostaną wypłacone. Gdzie w bilansie wykazać taką niewypłaconą dywidendę? Jakie są ewentualne skutki dla spółki braku wypłaty w terminie dywidendy?
RADA
Należną, ale niewypłaconą dywidendę należy wykazać w bilansie jako zobowiązanie w poz. B.III.3 lit. i) "Inne zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek". Zamykając rok, należy również zweryfikować, czy w związku z uchybieniem terminu wypłaty dywidendy nie należą się wspólnikom odsetki za zwłokę, które stanowią dla jednostki koszty finansowe. Koszty te bilansowo należy przyporządkować - zgodnie z zasadą memoriału - do okresu, za który są należne. Odsetki nie będą jednak stanowić kosztów uzyskania przychodów. Organy podatkowe mogą także uznać, ze brak wypłaty dywidendy bez naliczenia odsetek skutkuje powstaniem po stronie spółki przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
W wyniku uchwały podjętej przez zgromadzenie wspólników dotyczącej podziału zysku wspólnicy uprawnieni do otrzymania dywidendy nabywają roszczenie o jej wypłatę. W rezultacie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zobowiązuje się do wypłaty dywidendy, stając się dłużnikiem do momentu dokonania tej wypłaty. W przypadku braku wypłaty dywidendy przed datą bilansową, zobowiązanie wobec wspólników jest ujawniane w pasywach bilansu zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości w poz. B.III.3 lit. i) jako "Inne zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek".
Przykład
W trakcie zwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki z o.o. , które odbyło się w maju 2023 r., została podjęta uchwała o podziale zysku za rok 2022 w wysokości 150 000 zł. Zgodnie z podjętą uchwałą całość zysku została przeznaczona na dywidendę dla trzech wspólników proporcjonalnie do posiadanych udziałów. W związku z tym przyznana kwota dywidendy dla:
- wspólnika A wynosi 80 000 zł,
- wspólnika B wynosi 50 000 zł,
- wspólnika C wynosi 20 000 zł.
Jednostka do dnia bilansowego (31 grudnia 2023 r.) nie wypłaciła należnych dywidend.
Ewidencja w księgach rachunkowych roku 2023
- PK - zatwierdzenie sprawozdania finansowego i przeksięgowanie wyniku finansowego (zysk) za rok 2022
Wn konto 86 "Wynik finansowy" 150 000 zł
Ma konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" 150 000 zł
2. PK - uchwała dotycząca przyznania wspólnikom dywidendy
Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego" 150 000 zł
Ma konto 24-2 "Rozrachunki z udziałowcami" w analityce wspólnik A 80 000 zł
Ma konto 24-2 "Rozrachunki z udziałowcami" w analityce wspólnik B 50 000 zł
Ma konto 24-2 "Rozrachunki z udziałowcami" w analityce wspólnik C 20 000 zł
Fragment bilansu
Pasywa
(…)
III. Zobowiązania krótkoterminowe 150 000 zł
(…)
3. Zobowiązania wobec pozostałych jednostek 150 000 zł
(…)
i) inne 150 000 zł
Negatywne podatkowo skutki wypłacania dywidendy po terminie
Kodeks spółek handlowych wskazuje (art. 193 § 4 Ksh), że:
Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana niezwłocznie po dniu dywidendy.
Kodeks spółek handlowych nie przewiduje sankcji za naruszenie wskazanych w zacytowanym przepisie terminów. Uchybienie terminu zapłaty może jednakże powodować negatywne konsekwencje w podatku dochodowym od osób prawnych. Są nimi:
- brak możliwości uznania za koszty uzyskania przychodów ewentualnych odsetek za zwłokę (por. art. 16 ust. 1 pkt 13a updop), o ile oczywiście wspólnicy jako wierzyciele tego zażądają. Należy przypomnieć, że brak uiszczenia dywidendy przez spółkę na rzecz wspólników w terminie wypadającym na dzień wypłaty dywidendy powoduje, że wspólnicy mogą dochodzić odsetek za zwłokę na zasadach ogólnych (por. art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego),
- możliwość rozpoznania w spółce przychodu z nieodpłatnych świadczeń (zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 updop). Organy podatkowe mogą uznać, ze brak wypłaty dywidendy bez naliczenia odsetek skutkuje powstaniem po stronie spółki nieodpłatnego korzystania z kapitału, a tym samym uzyskaniem przez spółkę nieodpłatnych świadczeń. Przychód z tych nieodpłatnych świadczeń zostanie wyceniony zgodnie z art. 12 ust. 6 pkt 4 updop tj. "na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia". Innymi słowy będzie mógł zostać rozpoznany przychód podatkowy w wysokości odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić na rynku za korzystanie z kapitału o tej samej wartości.
Podstawa prawna
art. 12 ust. 1 pkt 2, art. 12 ust. 6 pkt 4, art. 16 ust. 1 pkt 13a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1843
załącznik nr 1 do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1598
art. 481 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610; ost.zm Dz.U. z 2023 r. poz. 1933
art. 193 § 4 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 18
Paweł Muż
ekonomista, redaktor "MONITORA księgowego"
