22 lutego 2016 r. wejdzie w życie ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja).

Ograniczenie okresu zatrudnienia na czas określony

Nowością jest przepis ograniczający do 33 miesięcy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony. Limit ten będzie obowiązywał w razie zawarcia umów na czas określony przez te same strony stosunku pracy, z tym że łączna liczba umów nie będzie mogła przekraczać trzech.

PRZYKŁAD

1 marca 2016 r. pracownik został zatrudniony na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony do 28 lutego 2018 r. Po zakończeniu tej umowy pracodawca planuje zatrudnić pracownika na podstawie kolejnej, drugiej umowy na czas określony wynoszący 6 miesięcy. Limit 33 miesięcy zatrudnienia należy liczyć od 1 marca 2016 r. Nie zostanie on wyczerpany przez te dwie umowy (24 miesiące + 6 miesięcy = 30 miesięcy). Możliwe więc będzie zawarcie z tym samym pracownikiem trzeciej umowy na czas określony 3 miesięcy. Po zakończeniu tej trzeciej umowy na czas określony strony będą mogły zawrzeć jedynie umowę o pracę na czas nieokreślony.

Bez znaczenia będzie, czy umowy o pracę na czas określony zostaną zawarte między tymi samymi stronami bezpośrednio jedna po drugiej, czy też będą między nimi przerwy.

PRZYKŁAD

22 lutego 2016 r. pracownik został zatrudniony przez pracodawcę A na 12 miesięcy na podstawie umowy o pracę na czas określony. 1 marca 2017 r. pracownik został zatrudniony na podstawie umowy na czas określony 6 miesięcy przez pracodawcę B. Następnie, po okresie bezrobocia, 1 stycznia 2018 r. został ponownie zatrudniony przez pracodawcę A na podstawie umowy o pracę na czas określony wynoszący 21 miesięcy. W ten sposób został wyczerpany limit okresu zatrudnienia na podstawie umów na czas określony u pracodawcy A (12 miesięcy + 21 miesięcy = = 33 miesiące). Kolejna umowa o pracę na czas określony zawarta między pracownikiem a pracodawcą A będzie uważana za umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Mimo wyczerpania limitu zatrudnienia u pracodawcy A, pracodawca B będzie mógł zatrudniać pracownika jeszcze przez 27 miesięcy na podstawie umowy (umów) na czas określony (33 miesiące - 6 miesięcy = = 27 miesięcy).

Przekroczenie limitów (np. zawarcie czwartej umowy na czas określony albo zatrudnienie powyżej 33 miesięcy) spowoduje, że pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony będzie uznawany za zatrudnionego na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony.

Warto podkreślić, że 33-miesięczne ograniczenie okresu trwania zatrudnienia na podstawie umów na czas określony liczy się dopiero od wejścia w życie nowelizacji. Oznacza to, że do tych limitów nie będą wliczane okresy zatrudnienia przypadające przed 22 lutego 2016 r.

Nie zawsze ograniczenie obowiązuje

Wyjątkiem od zasady "33 miesiące/3 umowy o pracę na czas określony" będzie zatrudnienie na zastępstwo, na czas kadencji, przy pracy dorywczej lub sezonowej, a także w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie. Limity te nie będą stosowane, jeżeli zawarcie umowy na czas określony w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania pracodawcy i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. Pracodawca będzie też musiał zawiadomić PIP o zawarciu takiej umowy w terminie 5 dni roboczych od dnia jej podpisania i wskazać przyczyny jej zawarcia.

Okresy wypowiedzenia

Od 22 lutego 2016 r. okresy wypowiedzenia umów na czas określony zostaną zrównane z okresami wypowiedzenia umów o pracę na czas nieokreślony. Okres wypowiedzenia umowy o pracę będzie uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Okresy wypowiedzenia umowy na czas określony obowiązujące od 22 lutego 2016 r.

Należy wyjaśnić, że od dnia wejścia w życie nowelizacji, do okresu zatrudnienia, od którego zależy okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony, będą wliczane wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, niezależnie od przerw między nimi oraz rodzaju umów o pracę. Oznacza to, że przy ustalaniu zakładowego stażu pracy pracownika, którego umowa na czas określony została zawarta począwszy od 22 lutego 2016 r., będą uwzględniane wszystkie dotychczasowe okresy zatrudnienia u pracodawcy, w tym także przypadające przed nowelizacją.

PRZYKŁAD

Pracodawca zatrudniał pracownika na podstawie umowy o pracę od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2014 r. Pracownik został ponownie zatrudniony od 29 lutego 2016 r., tym razem na podstawie umowy o pracę na czas określony wynoszący 2 lata. 31 maja 2016 r. pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę. Mimo że na podstawie ostatniej umowy o pracę pracownik przepracował tylko kilka miesięcy, to jego faktyczny zakładowy staż pracy u tego pracodawcy wynosi ponad 7 lat. Oznacza to, że okres wypowiedzenia zawartej z nim umowy o pracę na czas określony wynosi 3 miesiące.

Są jednak sytuacje, gdy nowe regulacje dotyczące okresów wypowiedzenia nie będą mogły być stosowane. Tak będzie w przypadku umów o pracę na czas określony, zawartych przed 22 lutego 2016 r. i trwających w tym dniu, jeżeli zostały zawarte:

● na okres do 6 miesięcy albo

● na okres dłuższy niż 6 miesięcy, w których nie przewidziano możliwości ich rozwiązania z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.

Wobec tych umów będą miały zastosowanie przepisy w brzmieniu sprzed nowelizacji. Oznacza to, że nie będzie można ich rozwiązać za wypowiedzeniem.

Umowy o pracę zawarte przed 22 lutego 2016 r.

Nowelizacja Kodeksu pracy może mieć wpływ na umowy o pracę na czas określony zawarte przed 22 lutego 2016 r. i nadal trwające w tym dniu.

Dotyczy to:

1. Limitu zatrudnienia "33 miesiące"

Dla umów zawartych przed 22 lutego 2016 r. i trwających nadal w tym dniu 33-miesięczny limit okresu zatrudnienia będzie liczony dopiero od dnia wejścia w życie nowelizacji.

2. Limitu "trzech umów"

Umowa zawarta przed 22 lutego 2016 r. i kontynuowana w dniu wejścia w życie nowelizacji (22 lutego 2016 r.) będzie:

● pierwszą umową z nowego limitu 3 umów albo

● drugą umową z limitu 3 umów, jeżeli została zawarta jako druga umowa zgodnie z obecnym art. 25¹ § 1 k.p.

3. Wypowiadania umów

Nowe zasady wypowiadania umów o pracę na czas określony mogą mieć zastosowanie także do umów zawartych przed 22 lutego 2016 r. i trwających w tym dniu. Dotyczy to umów zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, w których strony zamieściły klauzulę dopuszczającą wypowiedzenie. Okresy wypowiedzenia tych umów liczymy od dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli od 22 lutego 2016 r.

PRZYKŁAD

1 lutego 2016 r. została zawarta umowa o pracę na czas określony wynoszący 18 miesięcy. Umowa przewiduje możliwość jej rozwiązania za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia. Pracodawca wypowiedział ją 30 września 2016 r. Pracownik był zatrudniony powyżej 6 miesięcy, licząc od 22 lutego 2016 r., więc okres wypowiedzenia umowy wynosi 1 miesiąc.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 25, 25¹ i 36 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

● art. 1, 14 i 16 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r., poz. 1220

Tomasz Kowalski

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego"